Rosja – cywilizacja donosicieli. „Donos to obowiązek patrioty"

„Donos to obowiązek patrioty. A jeszcze lepiej, gdy zajmą się tym media. Bo nagonka działa skuteczniej niż MSW” – pisał w czacie archangielskiego uniwersytetu jeden ze studentów, namawiając kolegów, by donieśli na znajomą studentkę.

Obecnie w pisaniu donosów specjalizują się niektóre tzw. kanały informacyjne w sieci społecznościowej Telegram – wykrył rosyjski niezależny portal Ważnyje Istorii. Instruują czytelników, jak pisać donosy, przekazują internetowe linki do MSW i prokuratury. „Proszę w miarę możliwości pisać własnymi słowami, a także dodać coś od siebie, na przykład o zaniepokojeniu czy coś takiego” – prosi mimo umieszczenia szablonów donosów administrator kanału „Akcje Działania Bezpośredniego”.

Czytaj więcej

Polityka

Bogata biblioteka białoruskiego KGB. Listy od donosicieli wyciekły do internetu

Skarżą się do KGB na sąsiadów, znajomych, konkurentów biznesowych. Piszą również donosy na rodaków „krytykujących władze”. Białoruscy cyberpartyzanci włamali się do poczty bezpieki.

Donoszą wszyscy na wszystkich. Niezależne rosyjskie media wyliczają długą listę oprawców i ofiar. „W marcu tego roku moskwiczanka Ksenia napisała donos na 8-letnią dziewczynkę, bo ta opublikowała w sieci rusofobiczne wideo – powiewającą flagę ukraińską. Z uniwersytetu w Piatigorsku zwolniono wykładowczynię po donosie studentów. Po donosie kolegów 19-letnią studentkę wydziału dziennikarstwa Moskiewskiego Uniwersytetu Międzynarodowego władze wpisały na listę »ekstremistów i terrorystów« za post w Instagramie. Teraz grozi jej do 10 lat więzienia”.

Donosiciele odpowiadają na państwowe zapotrzebowanie

Przytłaczająca większość, ponad 75 proc. denuncjacji, dotyczy wojny z Ukrainą. W pozostałych dominują donosy na „ruch LGBT”. Ta nieistniejąca organizacja została w grudniu ubiegłego roku uznana przez rosyjskie władze za ekstremistyczną. W ten sposób każdy członek społeczności LGBT może zostać uznany za zagrożenie dla państwa, z czego korzystają donosiciele.

– Denuncjatorzy kierują się jasno wyrażonymi intencjami władz i odpowiadają na nie. Dlatego za czasów Stalina donoszono na kułaków, szpiegów, trockistów czy szkodników gospodarczych, a obecnie z powodu rusofobii, braku patriotyzmu, niepopierania wojny z Ukrainą czy propagowania LGBT. Dlatego też donosiciele często posługują się retoryką władz czy propagandowymi sztampami – wyjaśnia socjolog Wadim Wołkow.

– Zajmuję się pisaniem donosów dlatego, że to przynosi korzyść narodowi rosyjskiemu i państwu – tłumaczy jeden z autorów donosów, administrator kanału „Anty-Tolerancka Organizacja”. Ani on, ani inni denuncjatorzy nie lubią, gdy nazywa się ich „donosicielami”. W swoim kręgu sami siebie nazywają „braćmi”, „przyjaciółmi”, sami wśród siebie prowadzą badania opinii publicznej, m.in. w jakich sprawach warto donosić, tworzą internetowe memy wychwalające własną działalność.

Denuncjatorzy w Rosji i ich problemy psychologiczne

– W Rosji już dość dawno nie ma możliwości bezpośredniego wyrażania swego niezadowolenia na cokolwiek, a donos jest dość bezpiecznym sposobem wyładowania wewnętrznej agresji – mówi psycholog Marija Potudina.

Antropolożka Aleksandra Archipowa zastrzega, że donosy dotyczące internetowych wypowiedzi stanowią ok. 26 proc. wszystkich. Od lata 2022 roku zauważa wzrost ilości denuncjacji za rozmowy na ulicach, na podwórkach, słuchanie piosenek.

Czytaj więcej

Polityka

Morderstwa, pobicia, otrucia, zastraszanie. Rosja atakuje swoich wrogów za granicą

Odkąd prezydent Władimir Putin rozpoczął inwazję na Ukrainę, za ataki i prześladowania Rosjan – znaczących lub nie – obwinia się agentów Moskwy w całej Europie i poza nią.