Wraz z wiekiem związek między zanieczyszczeniem powietrza a spadkiem zdolności umysłowych staje się coraz silniejszy. Z badania wynika, że zanieczyszczone powietrze jeszcze bardziej obniża inteligencję osób starszych, zwłaszcza powyżej 64. roku życia, mężczyzn oraz osób słabiej wykształconych. Istnieją przekonujące dowody, że uszkadza ono mózg zarówno ludzi, jak i zwierząt. Wiąże się z demencją, zachowaniami przestępczymi u nastolatków, a także zahamowaniem rozwoju mózgu u dzieci uczęszczających do szkół, w których przekroczone są normy zanieczyszczenia.
Osoby, które mieszkają w rejonach z wysokim poziomem zanieczyszczenia, wypadają słabiej w testach językowych, matematycznych i sprawdzających umiejętności arytmetyczne. Im dłużej były one narażone na wdychanie zanieczyszczonego powietrza, tym więcej szkody wyrządzało ono ich umysłom.
Naukowcy nie odkryli jeszcze, które aspekty zanieczyszczenia powietrza mają największy wpływ na pogorszenie się stanu mózgu. Istnieją jednak dowody na to, że cząsteczki zanieczyszczeń w skali nano, mogą być jednym z nich. Są one około 2000 razy mniejsze niż średnica ludzkiego włosa. Mogą dotrzeć do mózgu bezpośrednio przez nerwy, które dostarczają mózgowi informacji o zapachu. Pozwala im to ominąć barierę krew-mózg, która powinna chronić nas przed szkodliwymi elementami krążącymi w krwiobiegu.
Wielokrotne wdychanie nanocząsteczek znajdujących się w zanieczyszczonym powietrzu, może wiązać się z szeregiem negatywnych skutków dla mózgu, w tym przewlekłym stanem zapalnym komórek nerwowych. Obecność żelaza znajdującego się w zanieczyszczonym powietrzu może przyspieszyć ten proces. Dzieje się tak, gdyż nanocząsteczki bogate w żelazo są bezpośrednio związane z płytkami w mózgu i mogą zwiększać toksyczność białek znajdujących się w ich centrum.
Badacze są pewni, że między spadkiem inteligencji, a zanieczyszczonym powietrzem, jest związek przyczynowo-skutkowy, a nie jedynie korelacja. W ramach badania te same osoby obserwowano bowiem przez wiele lat. Naukowcy wzięli również pod uwagę, że takie elementy jak genetyka czy stopniowe pogarszanie się funkcji poznawczych wraz z wiekiem, mogą mieć wpływ na wyniki testów.
