Gminy też muszą raportować

Przedsiębiorcy i osoby zajmujące się doradztwem podatkowym na co dzień już od ponad roku mierzą się z obowiązkiem raportowania schematów podatkowych, tzw. MDR. To, że ta skomplikowana procedura może dotyczyć też innej dużej grupy, tj. gmin, powoli dociera do świadomości samorządowców.

Resort finansów nie pozostawia złudzeń: gminy potencjalnie są objęte obowiązkiem raportowania. Co więcej, w oficjalnej odpowiedzi na pytania „Rz” potwierdza, że po spełnieniu określonych warunków samorządy mają obowiązek posiadania wewnętrznej procedury przeciwdziałającej niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych. Eksperci są pewni: MDR dla gmin to prawdziwe wyzwanie, a dla niektórych gigantyczny problem.

– Wypełnianie obowiązków związanych z raportowaniem schematów podatkowych to dla samorządów ogromny problem. Kryteria determinujące, czy mamy do czynienia ze schematem podatkowym podlegającym obowiązkowi raportowania, są mało precyzyjne, ponadto samorządy po tzw. centralizacji VAT stały się z punktu widzenia MDR podmiotami ogromnie złożonymi – tłumaczy Jerzy Martini, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Martini i Wspólnicy.

Nie tylko dla firm

Elżbieta Skurczak, radca prawny z BT&A Group, zwraca uwagę, że obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych były od początku konstruowane z przeznaczeniem dla biznesu.

– Okazuje się jednak, że nowe obowiązki nie dotyczą wyłącznie sfery biznesowej, ale obejmują również jednostki samorządu terytorialnego oraz spółki komunalne, co jednoznacznie potwierdza wypowiedź Ministerstwa Finansów – mówi Elżbieta Skurczak.

W ocenie Anny Kubicz, doradcy podatkowego, partnera w kancelarii LTCA Zarzycki Niebudek Kubicz, objęcie obowiązkiem przekazywania informacji o schematach podatkowych jednostek samorządu terytorialnego wydaje się działaniem nadmiernym. Raportowanie będzie dla nich wyjątkowo skomplikowane i kosztowne.

– Biorąc pod uwagę centralizację rozliczeń w gminach, obowiązek stosowania MDR może oznaczać poniesienie licznych kosztów związanych z opracowaniem i wdrożeniem zaawansowanych rozwiązań technologicznych. Może też wymusić zwiększenie kapitału ludzkiego umożliwiającego prawidłową identyfikację i pozyskiwanie danych od jednostek organizacyjnych, których w zależności od wielkości gminy może być nawet kilkaset – zauważa Anna Kubicz.

Nadmierny rygoryzm

Jerzy Martini dodaje, że przepisy o MDR wyróżniają się negatywnie na tle całego prawa podatkowego.

– Skoro nawet doradcy podatkowi czy przedstawiciele MF mają problem z jednoznacznym określeniem, co podlega raportowaniu i przez kogo, to jak mają sobie poradzić gminy, które rzadko stać na zatrudnienie specjalisty od MDR, a tych na rynku i tak jest niewielu? – pyta retorycznie ekspert.

Skala problemu może być ogromna.

– Samorządy – jak każdy inny podatnik – co do zasady mają obowiązek identyfikowania i zgłaszania schematów podatkowych oraz posiadania wewnętrznej procedury przeciwdziałającej niewywiązywaniu się z niego – tłumaczy Elżbieta Skurczak. I od razu dodaje, że ocena, czy podejmowane czynności stanowią uzgodnienie będące schematem podatkowym, o którym trzeba poinformować szefa KAS, sprawia gminom niemałe trudności.

Nasi rozmówcy wskazują, że celem MDR powinno być zapobieganie i wykrywanie nadużyć związanych z agresywnym planowaniem podatkowym. Tymczasem samorządy co do zasady pozbawione są możliwości ich stosowania.

– W przypadku gmin ciężko mówić o możliwości wystąpienia schematu podatkowego, który spełniałby kryterium głównej korzyści. Ponadto ich rozliczenia ze Skarbem Państwa muszą być zgodne z przepisami prawa, a ewentualne korzystanie z prawa do odliczenia VAT, różnego rodzaju ulg i zwolnień wynika wprost z przepisów ustawowych – tłumaczy Anna Kubicz.

Eksperci są zgodni: należy przygotować odrębne wytyczne raportowania schematów podatkowych w jednostkach samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem specyfiki działania i centralizacji VAT.

MF wyjaśnia

Odpowiedzi na pytania

Czy jednostki samorządu terytorialnego są objęte obowiązkiem posiadania procedury wewnętrznej, o której mowa w art. 86l par. 1 Ordynacji podatkowej?

Czy jednostki samorządu terytorialnego powinny posiadać procedurę MDR w sytuacji, gdy podejmują działania nakierowane na odzyskanie VAT i w tym zakresie współpracują z zewnętrznym doradcą działającym w oparciu o tzw. premię za sukces?

Czy obowiązek posiadania procedury MDR istnieje w sytuacji, gdy zewnętrznemu doradcy jest wypłacane wynagrodzenie za prace związane z odzyskiwaniem VAT, które zostały wykonane przed wejściem w życie przepisów o MDR (prace zostały wykonane przed 1 listopada 2018 r., a wynagrodzenie wypłacane jest  po wejściu w życie przepisów o MDR)?

Obowiązek podsiadania wewnętrznej procedury, przeciwdziałającej niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych, dotyczy tylko określonych kategorii podmiotów. W świetle przepisów Ordynacji podatkowej aktualizuje się on jedynie wówczas, gdy dany podmiot posiada status promotora lub faktycznie wypłaca promotorowi wynagrodzenie i jednocześnie przekracza określony próg przychodów lub kosztów (8 mln złotych).

Ażeby stwierdzić, czy w określonej sytuacji dany podmiot, a zatem także jednostka samorządu terytorialnego, zobowiązany jest do posiadania wewnętrznej procedury, należy przeanalizować stan faktyczny z perspektywy spełnienia wskazanych wyżej przesłanek.

Czy stosowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego prewspółczynnika VAT obliczonego według metodologii innej niż wskazana w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. może być uznane za schemat podatkowy podlegający zgłoszeniu do Szefa KAS?

Sam wybór metody obliczania prewspółczynnika w VAT przez jednostkę samorządu terytorialnego, dokonany w ramach uprawnienia wynikającego z ustawy o VAT, na taką, która lepiej odzwierciedla rzeczywistość ekonomiczną, nie powinien spełniać kryterium głównej korzyści podatkowej. Oczywiście, w sytuacji w której taki wybór stanowiłby element szerszego spektrum działań, których podstawowa korzyść polega na oszczędności podatkowej, a nie korzystnym rezultacie gospodarczym, działania takie mogłyby stanowić uzgodnienie podlegające raportowaniu jako schemat podatkowy.

Czy odpłatne przekazywanie infrastruktury gminnej (np. wodociągowo – kanalizacyjnej) do podmiotów zewnętrznych (np. spółki komunalnej), umożliwiające odliczenie VAT naliczonego od wydatków związanych z wytworzeniem infrastruktury może być uznane za schemat podatkowy podlegający zgłoszeniu do Szefa KAS?

Należy pamiętać, że określenie, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z uzgodnieniem stanowiącym schemat podatkowy wymaga przeprowadzenia analizy spełnienia ustawowych przesłanek jego wystąpienia. Podobnie jak w omawianym wcześniej przypadku, szczególnie istotne jest, czy odpłatne przekazywanie przez podmiot infrastruktury gminnej do podmiotów zewnętrznych, ma przynieść przede wszystkim korzyści podatkowe, czy ekonomiczne. Takie działanie mogłoby potencjalnie stanowić uzgodnienie podlegające raportowaniu, jeśli byłoby one motywowane podatkowo oraz jednocześnie towarzyszyłoby mu spełnienie określonych w przepisach Ordynacji podatkowej przesłanek raportowania.

Ewentualnie będę wdzięczna też za informację czy Resort Finansów pracuje nad zmianami w zakresie obowiązków związanych z raportowaniem schematów podatkowych?

Trwają prace legislacyjne nad nowelizacją Ordynacji podatkowej, która obejmie przepisy mające na celu dopełnienie transpozycji dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych  oraz przepisy mające na celu dostosowanie doprecyzowujące obowiązujące przepisy w zakresie informacji o schematach podatkowych.