Wójt nie uniknie pytań o mobbing w pracy? Jest wyrok NSA

 Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną wójta, któremu zarzucono bezczynność w dostępie do informacji publicznej. 

Dostęp do informacji publicznej. Chodziło o zarzuty mobbingu

Spór zaczął się od tego, że w styczniu 2023 r. na pocztę elektroniczną urzędu wpłynął wniosek o udostępnienie informacji publicznej. Konkretnie chodziło o wyjaśnienie, czy przeciwko wójtowi gminy wpłynęło oficjalne oskarżenie o mobbing w pracy?

Wnioskodawca odpowiedzi na to pytanie się jednak nie doczekał. W połowie stycznia 2023 r. został poinformowany, że jego wniosek nie dotyczy informacji publicznej. 

Te tłumaczenia nie przekonały wnioskodawcy. Poszedł za ciosem i poskarżył się do sądu administracyjnego na bezczynność wójta. Ten w odpowiedzi na skargę próbował przekonywać, że skarga powinna zostać odrzucona, względnie oddalona, bo skarżący wcześniej nie skorzystał z ponaglenia, które w ocenie wójta jest ustawowym wymogiem jej dopuszczalności.

Czytaj więcej

Samorząd i administracja

Kiedy organ musi udzielić informacji

Wniosek o informację publiczną może być sformułowany na tle konkretnej sprawy indywidualnej. Nie oznacza to, że jest on wnioskiem w sprawie prywatnej, jeśli dotyczy działania organu władzy publicznej i służy weryfikacji tego, czy organ ten działa legalnie.

A poza tym nie każda informacja interesująca wnioskodawcę jest publiczna. Dokumenty prywatne – w tym dotyczące postępowania sądowego odnoszącego się do danej osoby – nie stają się dokumentem urzędowym zawierającym informację o sprawach publicznych danego organu administracyjnego. Zdaniem samorządowca skarga o mobbing w pracy w rozumieniu art. 94 [3] § 3 kodeksu pracy to dokument prywatny. Pochodzi bowiem od prywatnej osoby i jej treść dotyczy sprawy prywatnej, a nie sfery publicznej.

Co to jest informacja publiczna? WSA wytłumaczył

Argumentacja włodarza nie przekonała jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Poznaniu. Nie miał najmniejszych wątpliwości, że wójt gminy jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, a taką informacją jest każda dotycząca spraw publicznych.

Jak tłumaczył WSA, skargi pracowników i załączniki składane przez nich do akt postępowania antymobbingowego oraz dotyczące ich uzasadnienie specjalnej komisji stanowią informację publiczną. W świetle bowiem ustawowej definicji informacji publicznej oraz przykładowego wyliczenia jej rodzajów stanowi ją każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych lub do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa (zostało to potwierdzone w orzecznictwie).

Czytaj więcej

Samorząd i administracja

Kiedy organ musi udzielić informacji

Wniosek o informację publiczną może być sformułowany na tle konkretnej sprawy indywidualnej. Nie oznacza to, że jest on wnioskiem w sprawie prywatnej, jeśli dotyczy działania organu władzy publicznej i służy weryfikacji tego, czy organ ten działa legalnie.

Dlatego sąd pierwszej instancji uznał, że pytanie, czy przeciwko wójtowi gminy wpłynęło oficjalne oskarżenie o mobbing w pracy, stanowi informację publiczną, bo dotyczy jego działalności jako osoby pełniącej funkcje publiczne i jego podwładnych. WSA zauważył, że o ile ochrona prywatności może dotyczyć szeregowych pracowników gminy, o tyle jest ona wyłączona w stosunku do osób pełniących funkcje publiczne lub mających związek z ich pełnieniem.

Ponadto zdaniem sądu z faktu, że postępowanie w sprawie mobbingu w pracy jest regulowane wewnętrznymi procedurami obowiązującymi w gminie, a procedura ta dotyczy relacji pracowniczych, nie można wywodzić generalnego wyłączenia uprawnień obywateli do dostępu do informacji publicznej.

W konsekwencji wójt powinien był albo udostępnić wnioskowaną informację, albo wydać decyzję o odmowie jej udostępnienia. A skoro tego nie uczynił, to dopuścił się bezczynności. 

Mobbing w urzędzie a dostęp do informacji publicznej

Wójt upierał się przy swoim, ale jego skargę kasacyjną NSA oddalił. Nie dopatrzył się bowiem w jej zarzutach podstaw do skasowania zaskarżonego wyroku. Sąd zauważył, że możliwość wniesienia skargi na bezczynność dotyczącą udostępnienia informacji publicznej nie jest uzależniona co do zasady od wcześniejszego złożenia środka zaskarżenia. 

Ponaglenie jest przewidzianym na gruncie kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) środkiem zwalczania bezczynności organów administracji oraz przewlekłego prowadzenia postępowania. Stanowi o tym wprost art. 37 § 1 k.p.a. Ponaglenie oznacza więc wyczerpanie przez stronę przysługujących jej środków zaskarżenia, ale na gruncie k.p.a. Tego rodzaju środek zaskarżenia nie jest zaś wymagany w sprawach o bezczynność w udostępnieniu informacji publicznej, które nie toczą się na podstawie k.p.a.

Czytaj więcej

Samorząd i administracja

Skarga na bezczynność organu administracyjnego lub przewlekłe prowadzenie sprawy

Nawet prowadząc korespondencję ze stroną, co do meritum sprawy organ może popaść w bezczynność.

W ocenie NSA nieskuteczny okazał się również zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci „błędnej wykładni rozszerzającej definicji dokumentu urzędowego zawierającego informację publiczną”.

Jak bowiem zauważył sąd, z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że WSA w ogóle nie dokonywał wykładni pojęcia dokumentu urzędowego. Dokonał natomiast wykładni pojęcia informacji publicznej. Jasny i klarowny wywód sądu I instancji pomija zatem kwestię charakteru prawnego nośnika żądanej informacji, co zresztą w ocenie NSA należy ocenić jako prawidłowe. Wniosek o dostęp nie dotyczył udostępnienia dokumentu, lecz informacji o ewentualnym wniesieniu „oskarżenia o mobbing w pracy” skierowanego wobec wójta.