Jak gmina może pozyskać pieniądze na budowę oczyszczalni

Od 31 maja do 31 lipca 2016 r. można składać wnioski o dofinansowanie inwestycji wodno-ściekowych w ramach Działania 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014– –2020. Celem działania jest zwiększenie liczby ludności korzystającej z ulepszonego systemu oczyszczania ścieków komunalnych. Finansowanie takich inwestycji ma wypełnić nasze krajowe zobowiązania akcesyjne w zakresie gospodarki ściekowej oraz przyczynić się do ochrony i zachowania stanu ekologicznego wód Bałtyku i zapobiegania zanieczyszczeniu wód powierzchniowych w Polsce.

Konkurs ma zasięg ogólnokrajowy. Nabór organizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który, zgodnie z ustawą z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020, jest instytucją wdrażającą to działanie. To drugi konkurs w tej perspektywie. Z opublikowanej przez NFOŚiGW listy rankingowej pierwszego konkursu wynika, że cieszył się on dużym zainteresowaniem. W sumie złożono 107 wniosków o dofinansowanie w kwocie ponad 2,27 mld zł (2 270 170 305,59 zł – to kwota do wypłaty).

Na co dofinansowanie

Celem działania jest dokończenie budowy systemów gospodarki wodno-ściekowej. Dofinansowane będą inwestycje realizowane w aglomeracjach o wielkości co najmniej 10 000 Równoważnej Liczby Mieszkańców (RLM definicja >patrz ramka) (typ 1 projektu), a w regionach lepiej rozwiniętych (województwo mazowieckie) również w aglomeracjach o wielkości od 2 000 do 10 000 RLM (typ 2 projektu).

Dofinansowanie otrzymają projekty dotyczące:

- budowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków,

- zagospodarowania osadów ściekowych obejmujące przygotowanie i odzysk lub unieszkodliwiania,

- budowy lub modernizacji systemów kanalizacji sanitarnej. Do tych inwestycji NFOŚiGW zalicza także podział kanalizacji ogólnospławnej na sanitarną i deszczową.

Zgodnie z regulaminem konkursu, projekty obejmujące powyższe inwestycje, mogą także obejmować systemy zaopatrzenia w wodę i budowę kanalizacji deszczowej. Wartość tych inwestycji może wynosić maksymalnie 25 proc. wartości całkowitej projektu.

Inteligentne systemy zarządzania

W ramach projektu kwalifikowane będzie również wdrożenie tzw. inteligentnych systemów zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi (np. systemy typu SCADA ), w tym kanalizacją deszczową. Z dofinansowania wykluczone są jednak projekty obejmujące wyłącznie inteligentne systemy zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi.

W ramach tych projektów niekwalifikowane będą systemy informatyczne, oprogramowania i urządzenia związane z działalnością operacyjną przedsiębiorstw wspomagające między innymi: inkasencki pomiar i rozliczanie sprzedaży (w tym montaż wodomierzy na przyłączach oraz wykonanie systemów zdalnego odczytu i przesyłu danych z wodomierzy bez względu na cel w jakim są pozyskiwane i gromadzone), obsługę klientów, prowadzenie serwisów informacyjnych, ewidencjonowanie środków trwałych, zarządzanie zasobami ludzkimi.

Ograniczenia dla energii

Wnioskodawcy, którzy w wyniku procesu przeróbki osadów ściekowych produkują energię elektryczną i/lub ciepło (np. z biogazu), muszą pamiętać, że zgodnie z regulaminem konkursu dopuszczalne jest ich wykorzystanie wyłącznie na potrzeby własne operatora (tj. na działalność wodno-ściekową). Z konkursu wykluczone są podmioty, których energia elektryczna i/lub ciepło pochodzące z wykorzystania osadów ściekowych przeznaczane są na inne potrzeby (np. są sprzedawane). Dotyczy to również podmiotów, które przewidują wykorzystanie takiej energii elektrycznej i/lub ciepła na potrzeby inne niż własne.

Projekt nie może obejmować urządzeń wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej i/lub ciepła (nie tylko z osadów, lecz także z innych źródeł) na potrzeby inne niż własne operatora.

Dla kogo wsparcie

Zgodnie z regulaminem konkursu opublikowanym przez NFOŚiGW podmiotami uprawnionymi do ubiegania się o wsparcie są:

- jednostki samorządu terytorialnego (JST) i ich związki, działające w ich imieniu jednostki organizacyjne w formie wspólnoty samorządowej,

- podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych JST, (z wyłączeniem podmiotów w formie spółek europejskich kod GUS 122) .

Konkurs adresowany jest do podmiotów odpowiedzialnych za realizację zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Wskazany wyżej warunek wielkości aglomeracji stanowi kryterium formalne i NFOŚIGW będzie weryfikował go w oparciu o aktualne rozporządzenie wojewody lub uchwałę sejmiku województwa w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji.

Dofinansowanie mogą otrzymać tylko projekty z aglomeracji wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), oraz w tzw. Master Planie (polski plan wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG przedstawiony Komisji Europejskiej).

Wartość projektu

Na konkurs przeznaczono łącznie 2,5 mld złotych (2 500 000 000 zł) z Funduszu Spójności (FS), z czego 0,5 mld zarezerwowane jest dla województwa mazowieckiego. W poprzednim konkursie wnioskodawcy z tego regionu ubiegali się o dofinansowanie projektów w kwocie niewiele ponad 42 mln zł. Dlatego cieszy deklaracja NFOŚiGW w regulaminie, że jeśli zainteresowanie konkursem będzie duże, to dokona przesunięć w alokacji, albo zwiększy kwotę środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów w całym konkursie.

W ogłoszonym konkursie nie wyznaczono minimalnej ani maksymalnej wartości projektu. Nie ma też limitu maksymalnej wartości dofinansowania.

Maksymalne dofinansowanie projektów wynosi 85 proc. kosztów kwalifikowalnych. To zasada ogólna, bo każdy wnioskodawca składając wniosek o dofinansowanie musi wyliczyć kwotę dofinansowania projektu zgodnie z wytycznymi ministra infrastruktury i rozwoju w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata 2014-2020. Jeśli w projekcie wystąpi dochód w fazie operacyjnej, to poziom dofinansowania należy ustalić w oparciu o stawkę zryczałtowaną dla projektów generujących dochód, w wysokości 25 proc.

Bez pomocy publicznej ale z rekompensatą

Ministerstwo Rozwoju w opublikowanym Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych dla POIŚ nie przewidziało udzielania pomocy publicznej w tym działaniu, słusznie uznając, że przyznanie środków na infrastrukturę związaną z dostarczaniem wody i odprowadzaniem ścieków, w tym budowę nowych jak i modernizację istniejących instalacji, z reguły nie jest związane z udzieleniem pomocy publicznej. Ze względu na różne modele świadczenia tych usług, w ramach tego konkursu dopuszcza się realizację projektów finansowanych w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym.

Przygotowanie i składanie wniosków

Wnioski o dofinansowanie projektu można składać za pomocą generatora wniosków w formie elektronicznej i/lub papierowej. Wnioski w formie elektronicznej muszą zostać podpisane przy użyciu certyfikowanego podpisu elektronicznego. Wnioski w formie papierowej, wraz z wersją zapisaną np. na płycie CD,  należy składać w dwóch egzemplarzach, osobiście lub przesyłką rejestrowaną w biurze podawczym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, ul. Konstruktorska 3A, 02-673 Warszawa, w dni robocze w godzinach 7.30 – 15.30.

Kryteria wyboru projektów

Projekt musi spełnić kryteria wyboru: formalne oraz merytoryczne I i II stopnia. Przygotowując projekt należy zwrócić uwagę, że mamy tutaj dwa kryteria zerojedynkowe: formalne i merytoryczne II stopnia. Oznacza to, że niespełnienie któregokolwiek z nich wyklucza z możliwości ubiegania się o dofinansowanie.

Zalicza się do nich np. zgodność przedsięwzięcia z KPOŚK i Master Planem, z przepisami prawa pomocy publicznej, ale także niezałączenie studium wykonalności lub oświadczenia dotyczącego produkcji energii cieplnej i/lub elektrycznej.

Realizacja projektu nie może się zakończyć przed złożeniem wniosku. A 75 proc. wszystkich kosztów projektu musi dotyczyć kanalizacji sanitarnej, oczyszczalni ścieków i/lub infrastruktury przetwarzania komunalnych osadów ściekowych. Dodatkowo, zaplanowane w budżecie wydatki nie mogły być wcześniej finansowane ze środków publicznych oraz muszą być uzasadnione i potwierdzone rozeznaniem rynkowym i zgodne z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020.

Z kolei w kryterium punktowanym tj. kryterium merytoryczne I stopnia, najwyżej premiowana jest budowa i modernizacja oczyszczalni oraz gotowość do realizacji (po 5 pkt), wyposażenie aglomeracji w system kanalizacji (4 pkt). Z kolei, kompleksowość projektu jak ponadregionalność oraz innowacyjne technologie zarządzania ściekami czy wdrożenie technologii odnawialnych źródeł energii, da szanse na dodatkowe 4 pkt.

Pamiętaj

Czas przewidziany na ocenę wniosku o dofinansowanie nie powinien przekroczyć 120 dni, ale może się wydłużyć o czas składania wyjaśnień. NFOŚiGW szacuje, że konkurs zostanie rozstrzygnięty 13 grudnia 2016 r.

Katarzyna Dziuba-Kubicka, specjalista ds. pomocy publicznej i funduszy UE

INFORMACJA O SZKOLENIACH