NSA: Trybunał Konstytucyjny "zainfekowany" bezprawnością

Orzeczenie trzyosobowego składu NSA, który wyraził taki pogląd, zapadło 16 listopada w sprawie skargi na bezczynność Kancelarii Sejmu, która dążyła do zawieszenia postępowania dotyczącego prawnych aspektów udostępniania informacji publicznej. Chodziło udostępnienie obywatelce list z nazwiskami osób (także sędziów), które poparły kandydatów do tzw. nowej Krajowej Rady Sądownictwa. Kancelaria argumentowała m.in., że zawieszenie jest zasadne, gdyż  przed Trybunałem Konstytucyjnym nie zostało zakończone postępowanie w sprawie stwierdzenia konstytucyjności przepisu ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, który zobowiązuje Marszałka Sejmu do ujawniania list poparcia dla kandydatów do KRS (sygn. akt K 21/19).

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Pokażcie listy poparcia sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa

Kancelaria Sejmu żongluje przepisami, by nie ujawnić wykazu poparcia sędziów do Krajowej Rady Sąd...

W listopadowym orzeczeniu NSA oddalił skargę kasacyjną Kancelarii Sejmu, którą Wojewódzki Sąd Administracyjny zobowiązał do udostępnienia obywatelce informacji publicznej. Nie podzielił argumentu Kancelarii o konieczności zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego z powodu sprawy w TK.

"Należy bowiem wskazać, że od dnia 3 grudnia 2015 r. w Trybunale Konstytucyjnym pojawiły się osoby (obecnie M. Muszyński, J. Piskorski i J. Wyrembak), powołane na to stanowisko sędziego ze złamaniem przepisów Konstytucji RP, ponieważ objęli oni stanowiska w miejsce prawidłowo powołanych sędziów. (...) Obecność w składzie TK nieprawidłowo powołanych sędziów powoduje, że cały polski Sąd Konstytucyjny został niejako "zainfekowany"bezprawnością, a zatem utracił w sensie materialnym zdolność do zgodnego z prawem orzekania, ponieważ istnieje duży stopień prawdopodobieństwa, że w składzie orzekającym znajdzie się przynajmniej jeden z tzw. dublerów" - uzasadnił NSA.

Jak dodał,  w takiej sytuacji zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego i zdanie się na na ślepy traf, że być może w składzie TK orzekającym w sprawie przepisu ustawy o KRS nie będzie jednego z "dublerów", jest obarczone zbyt dużym ryzykiem, aby NSA miał oczekiwać na to orzeczenie TK.

Stanowisko NSA jest zgodne z orzeczeniem Europejskiego Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu z 7 maja 2021 r. w sprawie Xero Flor (sygn. 4907/18). ETPCz uznał, że orzekanie przez Trybunał Konstytucyjny w składzie z osobami powołanymi przez prezydenta na zajęte stanowiska sędziowskie narusza gwarantowane konwencją prawo do sądu.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Europejski Trybunał Praw Człowieka o dublerach w TK: Polska naruszyła prawo do rzetelnego procesu

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł, że Polska naruszyła prawo do rzetelnego p...

Przy okazji NSA skomentował tempo prac obecnego TK, które ma się nijak do  określonego w konstytucji i procedurze sądowoadministracyjnej terminu rozstrzygania spraw:  tak szybko jak to jest możliwe.

"Tymczasem rzeczą powszechnie znaną, potwierdzoną również w rocznych sprawozdaniach TK jest, że polski Sąd Konstytucyjny obecnie rozpoznaje sprawy niezwykle opieszale, a niektóre wnioski czekają na orzeczenie dłużej niż pięć lat. Stąd zawieszanie postępowania sądowoadministracyjnego i czekanie na ewentualne orzeczenie TK faktycznie oznacza znaczne, być może wieloletnie przedłużenie postępowania. " - stwierdził NSA.

sygnatura akt III OSK 2528/21