Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zaopiniował projekty ustaw – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów powszechnych. Mają one zastąpić Prawo o ustroju sądów powszechnych z 27 lipca 2001 r. Istota zmian polega na spłaszczeniu struktury sądownictwa poprzez wprowadzenie jednolitego statusu sędziego powszechnego (dziś jest podział na sędziów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych) oraz zwiększeniu władztwa personalnego Ministra Sprawiedliwości i podległych mu prezesów sądów co do obsadzania stanowisk administracyjnych i orzeczniczych.
Wart dyskusji, ale...
RPO podkreśla, że spłaszczenie struktury sądów mieści się w sferze swobody ustawodawcy i jako taki nie jest wykluczony przez konstytucję czy wiążące Polskę prawo międzynarodowe. Jest też wart dyskusji.
- Ale z uwagi na rozmach reforma powinna zostać lepiej dopracowana, aby zmiany ustrojowe nie spowodowały dezorganizacji pracy sądów i nie zaszkodziły prawu obywateli do rozpoznania ich sprawy w sposób rzetelny i bez nieuzasadnionej zwłoki - uważa RPO. Natomiast propozycja zwiększenia władztwa personalnego MS budzi wątpliwości z punktu widzenia Konstytucji, Konwencji Rady Europy o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a także Traktatu o Unii Europejskiej oraz Karty Praw Podstawowych UE.
Zdaniem RPO projekt nie realizuje tych celów, które deklaruje resort Zbigniewa Ziobry tj. „stworzenia, w ramach konstytucyjnych zasad ustrojowych, struktury sądów powszechnych zdolnych do sprawnego realizowania swoich zadań, w sposób adekwatny do potrzeb społecznych i gospodarczych nowoczesnego państwa, respektującego zobowiązania międzynarodowe i prawa chronione Konwencją Praw Człowieka Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r., a zarazem uwzględniającego potrzebę racjonalizacji kosztów sprawowanego przez sądy wymiaru sprawiedliwości". Ustawa nie wykonuje wyroków TSUE, upatrujących naruszenia art. 6 EKPC w obecnym modelu powoływania sędziów i odpowiedzialności dyscyplinarnej, a także zawiera wiele rozwiązań niezgodnych z Konstytucją i prawem UE.
Czytaj więcej
Każdy będzie mógł złożyć pozew w dowolnie wybranym sądzie w okręgu.