Pozytywny wyrok TSUE w sprawie kredytów frankowych

W czwartek 15 czerwca 2023 roku zapadł ważny dla frankowiczów wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-520/21. Wyrok jest istotny zwłaszcza dla osób pozwanych przez banki o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Publikacja: 19.06.2023 09:45

Pozytywny wyrok TSUE w sprawie kredytów frankowych

Foto: Adobe Stock

Wyrok potwierdza wydaną w tej sprawie w lutym opinię Rzecznika Generalnego TSUE (opinia z dnia 16 lutego 2023 roku). W ocenie Rzecznika Michaela Collinsa w przypadku uznania, że umowa kredytu jest nieważna z powodu zawartych w niej przez bank nieuczciwych warunków umownych, bank nie ma prawa domagać się od konsumenta jakichkolwiek innych świadczeń niż zwrotu wypłaconego kapitału i zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania konsumenta do zapłaty. Konsument ma natomiast prawo dochodzić dodatkowych roszczeń poza zwrotem spełnionych świadczeń w postaci rat i innych kosztów okołokredytowych. Dopuszczalność takich roszczeń będzie jednak rozstrzygana przez sądy krajowe. Wyrok potwierdził wyżej opisane stanowisko Rzecznika.

Czytaj więcej

Frankowicze się cieszą, banki płaczą. Jest przełomowy wyrok TSUE

Trybunał wskazał, iż dyrektywa 93/13 nie reguluje wyraźnie skutków nieważności umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem po usunięciu zawartych w niej nieuczciwych warunków. W związku z tym do państw członkowskich należy określenie skutków, jakie pociąga za sobą takie stwierdzenie, przy czym ustanowione przez nie w tym względzie przepisy powinny być zgodne z prawem Unii, a w szczególności z celami dyrektywy. Warunek umowny uznany za nieuczciwy należy co do zasady uznać za nigdy nieistniejący, tak by nie wywoływał on skutków wobec konsumenta. W związku z tym sądowe stwierdzenie nieuczciwego charakteru takiego warunku powinno co do zasady skutkować przywróceniem sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej konsument znajdowałby się w braku takiego warunku, uzasadniając w szczególności prawo do zwrotu korzyści nienależnie nabytych przez przedsiębiorcę, ze szkodą dla konsumenta, w oparciu o wspomniany nieuczciwy warunek.  

Trybunał orzekł, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, należy interpretować w ten sposób, że:

- nie stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie, z którą konsument ma prawo żądać od instytucji kredytowej rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13 i zasady proporcjonalności,

- stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie, z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty. 

Trybunał jednoznacznie potwierdził, iż banki nie mają prawa do żądania tzw. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Jednocześnie wskazał, że takie żądanie może przysługiwać kredytobiorcom i zasadność takich roszczeń będzie podlegała ocenie według prawa krajowego. Trybunał wskazał, że argumentacja banku w toku postępowania, zgodnie z którą w braku możliwości żądania przez przedsiębiorców rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę, w danym przypadku, odsetek za zwłokę, konsumenci uzyskają darmowy kredyt oraz stabilność rynków finansowych będzie zagrożona, nie jest słuszna. Trybunał uzasadnił, iż po pierwsze, zgodnie z zasadą nemo auditur propriam turpitudinem allegans (powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany), nie można dopuścić ani do tego, by strona czerpała korzyści gospodarcze ze swojego niezgodnego z prawem zachowania, ani do tego, by otrzymała odszkodowanie za niedogodności nim wywołane. Ewentualne uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną jest skutkiem stosowania nieuczciwych warunków przez bank. W związku z tym nie może on uzyskać odszkodowania za utratę zysku analogicznego do tego, jaki zamierzał osiągnąć ze wspomnianej umowy. Po drugie argument dotyczący stabilności rynków finansowych nie ma znaczenia w ramach wykładni dyrektywy 93/13, która ma na celu ochronę konsumentów. Ponadto nie można dopuścić, by przedsiębiorcy mogli obejść cele realizowane przez dyrektywę 93/13 ze względu na zachowanie stabilności rynków finansowych.

TSUE potwierdził, iż ochrona konsumentów jest nadrzędną wartością. Do sądów masowo napływają pozwy banków przeciwko frankowiczom o zwrot kapitału i zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału (masowo pozywa m.in. Bank BPH S.A.). Do tej pory jednak brak prawomocnego orzeczenia przyznającego bankowi takie wynagrodzenie. Dzięki wyrokowi TSUE miejmy nadzieję, iż polskie sądy będą sprawniej i szybciej oddalały takie żądania banków uznając je za oczywiście bezzasadne.

Kinga Strychalska Radca Prawny Jedliński, Bierecki i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów sp. k. Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita”.

Wyrok potwierdza wydaną w tej sprawie w lutym opinię Rzecznika Generalnego TSUE (opinia z dnia 16 lutego 2023 roku). W ocenie Rzecznika Michaela Collinsa w przypadku uznania, że umowa kredytu jest nieważna z powodu zawartych w niej przez bank nieuczciwych warunków umownych, bank nie ma prawa domagać się od konsumenta jakichkolwiek innych świadczeń niż zwrotu wypłaconego kapitału i zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania konsumenta do zapłaty. Konsument ma natomiast prawo dochodzić dodatkowych roszczeń poza zwrotem spełnionych świadczeń w postaci rat i innych kosztów okołokredytowych. Dopuszczalność takich roszczeń będzie jednak rozstrzygana przez sądy krajowe. Wyrok potwierdził wyżej opisane stanowisko Rzecznika.

Pozostało 87% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach