Niepoczytalny podejrzany musi mieć swoje prawa - Trybunał Konstytucyjny o zasadach orzekania środków zabezpieczających

Kiedy prokurator wnosi o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i chce stosować środki zabezpieczające, ten ma być obecny w sądzie – uznał w środę TK.

Publikacja: 19.08.2020 12:23

Niepoczytalny podejrzany musi mieć swoje prawa - Trybunał Konstytucyjny o zasadach orzekania środków zabezpieczających

Foto: Fotorzepa / Bartosz Jankowski

Wniosek w tej sprawie złożył rzecznik praw obywatelskich. Chodziło o stosowanie w postępowaniu karnym środków zabezpieczających – elektronicznej kontroli miejsca pobytu; terapii uzależnień; pobytu w zakładzie psychiatrycznym czy innych nakazów lub zakazów (np. zbliżania się do określonych miejsc). Adam Bodnar nie kwestionuje zasadności utrzymania tych środków w kodeksie, ale walczy o standardy konstytucyjne, jakie muszą one spełniać, bo mocno ingerują w prawa i wolności obywatela.

TK przyznał mu w środę rację w jednej kwestii. Chodzi o art. 374 § 1 kodeksu postępowania karnego, który nie przewiduje obowiązkowej obecności podejrzanego (co do którego istnieje podejrzenie niepoczytalności) na rozprawie w sprawie wniosku prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie środków zabezpieczających. Zdaniem TK w tym zakresie jest on niezgodny z konstytucją.

– Oceniana procedura powinna zapewnić obowiązkowy udział podejrzanego w rozprawie – uznał TK. Zwłaszcza, jak mówił sędzia sprawozdawca Zbigniew Jędrzejewski, że postępowanie dotyczy dotkniętego chorobą psychiczną lub innego rodzaju dysfunkcją sprawcy, co do którego prokurator uznał, że zachodzi przesłanka umorzenia postępowania.

Drugi z kwestionowanych przez RPO przepisów dotyczył sankcji karnych za niewypełnianie obowiązków wynikających z orzeczonych środków – TK uznał go za zgodny z konstytucją.

Trybunał podkreślił, że stosowanie środków zabezpieczających wiąże się z zagrożeniem ze strony sprawcy. Ich orzekanie pozwala więc chronić społeczeństwo przed osobami, co do których stwierdzono szczególnie wysokie prawdopodobieństwo, że mogą zagrozić innym. I właśnie ten cel, zdaniem TK, uzasadnia stosowanie sankcji wobec osób, które nie poddają się obowiązkom wynikającym z orzeczonych środków zabezpieczających.

Edukacja i wychowanie
Czy istnieje wykształcenie wyższe niepełne? Co ze studiami bez obronionej pracy?
Materiał Promocyjny
Gospodarka natychmiastowości to wyzwanie i szansa
Internet i prawo autorskie
TVP pozwała TV Republika za program "Jedziemy". Jest decyzja sądu
Prawo karne
Projekt zaostrzenia kar dla kierowców. Przepadek stanie się fikcją?
Prawo w Polsce
Sejm uchwalił ustawę incydentalną Hołowni. Wybory zatwierdzi 15 sędziów SN
Materiał Promocyjny
Suzuki Vitara i S-Cross w specjalnie obniżonych cenach. Odbiór od ręki
Praca, Emerytury i renty
Najniższa krajowa w 2025 roku: Ile wynosi płaca minimalna? Kwoty brutto i netto
Materiał Promocyjny
Wojażer daje spokój na stoku