Prawie 343 zł miesięcznie dla grupy emerytów. By dostać dodatek, trzeba spełnić dwa warunki

Prawie 343 zł miesięcznie, ponad 4 tys. zł w skali roku – tyle w 2024 roku wynosi ekwiwalent pieniężny za kolejowy deputat węglowy dla kolejarzy. By go otrzymać trzeba spełnić konkretne warunki wynikające przede wszystkim z przepisów ustawy o restrukturyzacji PKP.

Komu przyznawany jest ekwiwalent za kolejowy deputat węglowy?

Ekwiwalent za kolejowy deputat węglowy przyznawany jest na podstawie art. 74 ust. 1, 3, 4 i 10 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe. Czytamy w nim, że byłemu pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy (przyznaną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych albo przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), a także członkom rodziny tego pracownika pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych przepisów, przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla kamiennego rocznie w formie ekwiwalentu pieniężnego.

Ekwiwalent za deputat węglowy przysługuje również emerytowi lub renciście, który ma przyznane świadczenie z tytułu zatrudnienia w okresach równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei, a także osobom, którym przyznano kolejową emeryturę lub rentę w drodze wyjątku.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Nawet 1780 zł renty miesięcznie z ZUS. Trzeba spełnić trzy warunki i złożyć wniosek

Osoby, które z powodu choroby nie mogą pracować, mają prawo ubiegać się o rentę z tytułu niezdoln...

Oznacza to, że aby ZUS przyznał ekwiwalent za deputat węglowy dla kolejarzy, muszą być spełnione dwie przesłanki: zatrudnienie na kolei oraz pobieranie w czasie zatrudnienia na kolei deputatu węglowego. ZUS wskazuje również, że jeśli emeryt chce otrzymywać ekwiwalent, jego prawo do emerytury lub renty musi powstać z tytułu zatrudnienia na kolei. Innymi słowy – prawo do deputatu węglowego nie przysługuje emerytowi lub renciście, jeżeli nie przysługiwało mu w okresie zatrudnienia, z tytułu którego powstało prawo do emerytury lub renty.

Zasady ubiegania się o ekwiwalent za deputat węglowy kolejowy

Ekwiwalent za deputat węglowy kolejowy przyznawany jest przez ZUS jako dodatek do emerytury bądź renty. By go otrzymać należy złożyć do ZUS-u odpowiedni wniosek oraz dokument potwierdzający uprawnienia do ekwiwalentu określający, za jaki miesiąc został pobrany ostatni ekwiwalent.

Dokumenty te najlepiej złożyć wraz z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury lub renty. Jeżeli wniosek zostanie złożony w kolejnych miesiącach po spełnieniu warunków, prawo do ekwiwalentu zostanie ustalone od miesiąca zgłoszenia wniosku.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Duża ulga dla pracujących seniorów. Jakie warunki trzeba spełnić? Ile można zyskać?

Emeryci, którzy zdecydują się na odroczenie świadczenia i kontynuowanie pracy zawodowej, mogą sko...

W jaki sposób ZUS wypłaca deputat węglowy dla byłych kolejarzy?

Wypłata dodatku do emerytury lub renty w postaci kolejowego ekwiwalentu węglowego odbywa się w dwóch terminach wraz z emeryturą lub rentą:

Emerytom lub rencistom przebywającym w domach pomocy społecznej deputat wypłaca się miesięcznie wraz z wypłatą emerytury lub renty. W przypadku przyznania renty rodzinnej po emerycie lub renciście deputat z tytułu renty rodzinnej przysługuje po upływie okresu, za który został wypłacony zmarłemu.

Deputat węglowy dla kolejarzy 2024

Podstawą do wyliczenia wysokości ekwiwalentu jest przeciętna średnioroczna cena detaliczna tony (1000 kg) węgla kamiennego w roku, który poprzedza rok wypłaty ekwiwalentu. Do 20 stycznia każdego roku cenę tę ogłasza prezes Głównego Urzędu Statystycznego w komunikacie i publikuje w „Monitorze Polskim”. ZUS koryguje ją o przewidywany w ustawie budżetowej średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów na dany rok (tzw. inflacja emerycka). W 2024 roku deputat węglowy dla byłych pracowników kolei wynosi 342,81 zł miesięcznie.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Bon senioralny wyższy niż zapowiadano? Teraz jest mowa o kwocie 2333 zł

Bon senioralny ma być pakietem usług skierowanych do osób po 75. roku życia ułatwiających im cod...

Ekwiwalent za deputat węglowy dla emeryta kolejowego – kontrowersje

Przyznawanie ekwiwalentu pieniężnego za kolejowy deputat węglowy jest dosyć często przedmiotem sądowych batalii między emerytami i rencistami a ZUS-em. Główny punkt sporu dotyczy tego, czy ostatnim miejscem zatrudnienia danej osoby (bezpośrednio przed przejściem na emeryturę lub rentę) była kolej. Zdarza się, że ZUS odmawia wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy z powodu braku zatrudnienia na kolei bezpośrednio przed przejściem na świadczenie emerytalne oraz braku ustalenia praw do emerytury wyłącznie na podstawie zatrudnienia na kolei.

Orzecznictwo sądów w tej sprawie nie jest jednolite. Zdarzały się wyroki, w których sąd uznawał, że prawo do ekwiwalentu za deputat nie może być ograniczone wyłącznie do osób, które były zatrudnione na kolei bezpośrednio przed przejściem na emeryturę. Wystarczy, że osoby wnioskujące o ekwiwalent spełniają warunki otrzymania emerytury kolejowej.

Z kolei w lipcu 2023 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę potwierdzającą, że prawo do kolejowego deputatu węglowego mają tylko emeryci i renciści, którzy mają tzw. emeryturę kolejową (emeryturę przyznawaną na podst. art. 40 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Chodzi o uchwałę trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 18 lipca 2023 r. , sygn. akt III UZP 1/23.

Przedmiotem stosunkowo wielu spraw sądowych między ubezpieczonymi a ZUS jest kwestia wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za kolejowy deputat węglowy osobom pobierającym emerytury pomostowe.