19 świadczeń, ulg i specjalnych uprawnień dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Lista

Osoby z niepełnosprawnościami mogą liczyć na różne formy wsparcia zarówno finansowego, jak i w postaci pewnych przywilejów. Oto lista 19 świadczeń, ulg i specjalnych uprawnień dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Publikacja: 04.10.2024 05:55

Lista 19 świadczeń i ulga dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności

Lista 19 świadczeń i ulga dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności

Foto: Adobe Stock

Świadczenie wspierające, zasiłek pielęgnacyjny, krótszy czas pracy czy zwolnienie z opłat abonamentowych to tylko niektóre z długiej listy świadczeń, ulg i specjalnych uprawnień dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Świadczenie wspierające

Od 2024 roku osoby niepełnosprawne, które ukończyły 18. rok życia, mogą otrzymywać świadczenie wspierające. Przysługuje ono bez względu na dochody i inne dotychczas otrzymywane formy wsparcia. Otrzymanie świadczenia wspierającego zależy natomiast od uzyskania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, który w skali punktowej określony został na poziomie od 70 do 100 punktów. Decyzja ta jest wydawana przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). Dopiero posiadając taką decyzję osoba niepełnosprawna może złożyć do ZUS wniosek o świadczenie wspierające.

Wysokość świadczenia wspierającego przysługującego danej osobie niepełnosprawnej zależy od liczby przyznanych jej punktów oraz od aktualnie obowiązującej wysokości renty socjalnej. W przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów kwota świadczenia wspierającego wynosi 40 proc. renty socjalnej. Z kolei w przypadku przyznania osobie niepełnosprawnej od 95 do 100 punktów kwota świadczenia wynosi aż 220 proc. renty socjalnej. Świadczenie wspierające będzie – podobnie jak renta socjalna – co roku waloryzowane. Obecnie renta socjalna wynosi 1780,96 zł.

Świadczenie wspierające wprowadzane jest zgodnie z następującym harmonogramem:

  • od 1 stycznia 2024 roku – dla osób z potrzebą wsparcia określoną na poziomie 87-100 punktów,
  • od 1 stycznia 2025 roku – dla osób z potrzebą wsparcia określoną na poziomie 78-86 punktów,
  • od 1 stycznia 2026 roku – dla osób z potrzebą wsparcia określoną na poziomie 70-77 punktów.

Więcej informacji na temat świadczenia wspierającego znaleźć można tutaj.

Czytaj więcej

Ważne zmiany dla pacjentów od października. Chodzi nie tylko o L4

Świadczenie uzupełniające dla osób dorosłych niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Świadczenie 500+ dla niesamodzielnych)

Świadczenie uzupełniające dla osób dorosłych niezdolnych do samodzielnej egzystencji jest potocznie nazywane 500+ plus dla niesamodzielnych. Wypłaca je ZUS. Może być ono przyznane wyłącznie osobie pełnoletniej, na stałe zamieszkującej w Polsce. Osoba ta musi ponadto posiadać jedno z poniższych orzeczeń:

  • orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
  • orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
  • orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów wydane przed 1 września 1997 roku przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudniania.

Świadczenie 500+ dla niesamodzielnych przysługuje w kwocie 500 zł, jeżeli osoba niepełnosprawna nie jest uprawniona do emerytury ani renty i nie ma ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych. Przysługuje ono również w pełnej wysokości, jeśli łączna kwota otrzymywanych przez nią świadczeń nie przekracza obecnie 2419,33 zł brutto. W przypadku przekroczenia tej kwoty, świadczenie jest wypłacane przy zastosowaniu tzw. formuły złotówka za złotówkę. Oznacza to wypłatę świadczenia pomniejszonego o kwotę przekroczenia. Aby otrzymać świadczenie 500+ dla niesamodzielnych, należy złożyć wniosek.  

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny ma za zadanie częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Aby otrzymać ten zasiłek należy spełniać kryterium dochodowe. To zaś w przypadku rodzin z dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności nie może przekroczyć 764 zł w przeliczeniu na członka rodziny.

Czytaj więcej

Ile jest ważne skierowanie na badania? Oto kluczowe terminy i wyjątki

Wysokość zasiłku rodzinnego zależy od wieku dziecka i wynosi:

  • 95 zł – w przypadku dziecka do ukończenia 5. roku życia,
  • 124 zł – w przypadku dziecka powyżej 5. roku życia do ukończenia przez nie 18. roku życia,
  • 135 zł – w przypadku dziecka powyżej 18. roku życia do ukończenia przez nie 24. roku życia.

Do zasiłku rodzinnego można otrzymać m.in. dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. Dodatek ten wynosi 90 zł w przypadku dziecka do ukończenia 5. roku życia oraz 110 zł w przypadku dziecka powyżej 5. roku życia do ukończenia przez nie 24. roku życia.

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny jest przyznawany na częściowe pokrycie wydatków, które wynikają z konieczności zapewnienia pomocy i opieki innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje m.in.:

  • niepełnosprawnemu dziecku,
  • osobie niepełnosprawnej powyżej 16. roku życia, jeśli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • osobie niepełnosprawnej powyżej 16 roku życia, która posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeśli niepełnosprawność ta powstała do czasu ukończenia przez nią 21. roku życia.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje jednak osobie, która jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego.

Zasiłek pielęgnacyjny wynosi obecnie 215,84 zł. Jest on przyznawany i wypłacany przez ośrodek pomocy społecznej podległy wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby niepełnosprawnej.

Czytaj więcej

Możesz dużo zaoszczędzić u dentysty. Niewielu wie, że ma do tego prawo

Dodatek pielęgnacyjny

Dodatek pielęgnacyjny przysługuje m.in. osobom, które są całkowicie niezdolne do pracy lub samodzielnej egzystencji. Osoby takie muszą posiadać orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS. Dodatek pielęgnacyjny jest wypłacany przez ZUS. Aby go otrzymać, należy złożyć do ZUS wniosek o dodatek pielęgnacyjny wraz z zaświadczeniem o stanie zdrowia (OL-9) oraz ewentualną dokumentacją medyczną.

Renta socjalna

Rentę socjalną może otrzymać pełnoletnia osoba niepełnosprawna, która posiada orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Ponadto naruszenie to musiało powstać przed ukończeniem 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej przed ukończeniem 25. roku życia. Ponadto do renty socjalnej uprawnia naruszenie sprawności organizmu, które powstało w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, w czasie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Rentę socjalna wypłaca ZUS, który również wydaje w jej sprawie decyzję. Prawo do renty socjalnej może być przyznane na stałe, jeśli w przypadku danej osoby występuje trwała niezdolność do pracy. Może jednak również – w przypadku okresowej niezdolności do pracy – zostać przyznane na czas określony.

Szczegółowe informacje na temat renty socjalnej znaleźć można na stronie ZUS.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Rentę z tytułu niezdolności do pracy może otrzymać osoba uznana za całkowicie lub częściowo niezdolną – z powodu swojego stanu zdrowia – do wykonywania pracy zarobkowej. Za całkowicie niezdolną do pracy uznaje się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Z kolei za osobę częściowo niezdolną do pracy uznaje się taką, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi przez nią kwalifikacjami.

Szczegółowe informacje na temat renty z tytułu niezdolności do pracy znaleźć można na stronie ZUS.

Czytaj więcej

1500 zł miesięcznie od 1 października. Którzy rodzice mogą liczyć na nowe wsparcie?

Ulga rehabilitacyjna PIT

Z ulgi rehabilitacyjnej PIT może skorzystać m.in. osoba niepełnosprawna lub osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną. Skorzystanie z ulgi jest możliwe w przypadku posiadania dokumentu stwierdzającego poniesione wydatki. Wszystkie szczegóły dotyczące ulgi rehabilitacyjnej PIT znaleźć można na stronie rządowej.

Krótszy czas pracy i dodatkowa przerwa

Czas pracy osoby niepełnosprawnej posiadającej orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim nie może przekraczać 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Natomiast w przypadku osoby posiadającej orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym maksymalny czas pracy na dobę wynosi 7 godzin, natomiast w tygodniu nie może przekraczać 35 godzin. Jednocześnie krótszy czas pracy nie wpływa na wysokość wynagrodzenia.

Dodatkowo każdej osobie niepełnosprawnej przysługuje dodatkowe 15 minut przerwy w pracy, która wliczana jest do czasu pracy. Przerwę taką osoba niepełnosprawna może wykorzystać na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.

Ponadto osoby niepełnosprawne – niezależnie od stopnia niepełnosprawności – nie mogą być zatrudniane w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Czytaj więcej

Seniorzy muszą uważać przy kupnie biletu na PKP. W tę "pułapkę" łatwo wpaść

Dłuższy urlop

Osobom posiadającym orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni roboczych na rok kalendarzowy. Jeśli urlop ten nie zostanie przez nie wykorzystany, przechodzi na kolejny rok jako zaległy urlop wypoczynkowy. Muszą wówczas wykorzystać go do 30 września.

Ponadto osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym mogą korzystać z uprawnienia, jakim jest zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. To natomiast jest wówczas liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Wspomniane zwolnienie od pracy przysługuje na:

Pomoc psa asystującego

Pies asystujący to pies, który przeszedł odpowiednie szkolenie zakończone otrzymaniem certyfikatu. Pies taki jest odpowiednio oznaczony i towarzyszy osobie niepełnosprawnej w sytuacjach życia codziennego. Osoba niepełnosprawna z psem asystującym może korzystać z pewnych uprawnień. Aby to było możliwe, musi posiadać przy sobie certyfikat, który potwierdza status psa asystującego oraz aktualne zaświadczenie o wykonaniu obowiązkowych szczepień weterynaryjnych. Pies natomiast musi mieć założoną uprząż z napisem „Pies asystujący”.

Osoba niepełnosprawna z psem asystującym ma prawo wstępu:

  • do obiektów użyteczności publicznej, takich jak np. urzędy, sądy, przychodnie i szpitale, sklepy, dworce, lotniska, szkoły i uczelnie;
  • do parków narodowych i rezerwatów przyrody;
  • na plaże i kąpieliska.

Czytaj więcej

Renta wdowia 2025: Wszystko, co musisz wiedzieć o nowym świadczeniu

Karta parkingowa oraz możliwość niestosowania się do niektórych znaków drogowych

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o wydanie karty parkingowej, która uprawnia ją do parkowania na specjalnie wyznaczonych miejscach parkingowych. Daje także możliwość – pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności – do niestosowania się do 9 znaków drogowych. Do znaków tych zalicza się:

  • B-1 – zakaz ruchu w obu kierunkach;
  • B-3 – zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych;
  • B-3a – zakaz wjazdu autobusów;
  • B-4 – zakaz wjazdu motocykli;
  • B-10 – zakaz wjazdu motorowerów;
  • B-35 – zakaz postoju;
  • B-37 – zakaz postoju w dni nieparzyste;
  • B-38 – zakaz postoju w dni parzyste;
  • B-39 – strefa ograniczonego postoju.

Szczegóły dotyczące uzyskania karty parkingowej znaleźć można na stronie rządowej.

Bezpłatny pobyt w sanatorium

Dzieciom z niepełnosprawnością w stopniu znacznym przysługuje – bez ograniczeń wiekowych –bezpłatny pobyt w sanatorium.

Ulgi i bezpłatne przejazdy

Osoby niepełnosprawne mogą liczyć na ulgi, a w niektórych przypadkach nawet na bezpłatne przejazdy środkami transportu publicznego. Szczegółowe informacje na ten temat znaleźć można w Ustawie z dnia 20 czerwca 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. 

Zwolnienie z opłat abonamentowych

Osoby niepełnosprawne mogą również liczyć na zwolnienie z opłat abonamentowych. Przysługuje ono osobom posiadającym orzeczenie o:

  • zaliczeniu do I grupy inwalidów,
  • całkowitej niezdolności do pracy;
  • znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zwolnienie z PCC

Zgodnie z Ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych osoby niepełnosprawne mogą być zwolnione z PCC przy zakupie samochodu osobowego. Jest to jednak zależne od rodzaju niepełnosprawności. Zwolnienie z PCC przysługuje osobom o:

  • znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia;
  • lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu.

Na takich samych zasadach osobom niepełnosprawnym przysługuje zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku nabycia na potrzeby własne sprzętu rehabilitacyjnego, wózka inwalidzkiego, motoroweru czy motocykla.

Zwolnienie z kosztów sądowych

Osoby niepełnosprawne mogą zostać zwolnione z kosztów sądowych. Zwolnienie to nie następuje jednak automatycznie. Osoba niepełnosprawna musi złożyć do sądu odpowiedni wniosek. Dopiero jeśli zostanie on rozpatrzony pozytywnie, zostanie zwolniona z kosztów sądowych.

Zwolnienie z opłat za psa

W niektórych gminach obowiązuje opłata za psa. Są z niej jednak zwolnione osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Nie muszą jej wnosić również niepełnosprawni posiadający orzeczenie o dowolnym stopniu niepełnosprawności, jeśli ich pies jest psem asystującym.

Wsparcie ze środków PFRON

Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą starać się również o wsparcie finansowe ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Wsparcie to można otrzymać m.in. w zakresie dofinansowania do:

  • turnusu rehabilitacyjnego;
  • sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i środków pomocniczych;
  • likwidacji barier architektonicznych;
  • likwidacji barier w komunikowaniu się.

Szczegółowe informacje na temat wsparcia znaleźć można na stronie PFRON.

Świadczenie wspierające, zasiłek pielęgnacyjny, krótszy czas pracy czy zwolnienie z opłat abonamentowych to tylko niektóre z długiej listy świadczeń, ulg i specjalnych uprawnień dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Świadczenie wspierające

Pozostało 98% artykułu
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Edukacja i wychowanie
Ile kosztują korepetycje 2024? Ceny lekcji z polskiego, matematyki i angielskiego
Prawo dla Ciebie
Nowy obowiązek dla właścicieli psów i kotów. Znamy szacowany koszt
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw