Szef estońskiego MSZ: dla Putina Polska to „ruski mir”

Estoński wywiad twierdzi, że jeśli Rosja pokona Ukrainę, najdalej za dziesięć lat uderzy w NATO. Skąd taki strach skoro Putin potrzebował niemal roku, aby zdobyć niewielką Awdijewkę?

To nie strach, a rzeczywistość. Jako minister obrony w latach 2016–2017 wiedziałem, że mam po drugiej stronie granicy ponad 100 tys. rosyjskich żołnierzy gotowych w każdej chwili uderzyć w Estonię. Dziś już ich tam nie ma: walczą w Ukrainie. Można więc dosłownie powiedzieć, że Ukraińcy walczą zamiast nas. Rosja ma plan odtworzenia tych sił, a nawet podwojenia ich liczby. Zajmie jej to trzy, może pięć lat. Ale zrobi to, bo rosyjska machina wojenna pracuje sprawnie, produkuje w wielkiej liczbie amunicję, broń. Putin to wojenny watażka. Potrzebuje wojny, to ona będzie jego dziedzictwem. Dlatego musimy przygotować się na rosyjskie uderzenie.

Rosyjska propaganda nasila ataki na kraje bałtyckie tak, jak przed laty atakowała Ukrainę. To sygnał, że następnym celem inwazji Kremla będzie Estonia, Łotwa i Litwa?

Tego nie wiemy. Wiemy natomiast, że wychodzi na jedno, czy Rosja uderzy w Polskę czy w kraje bałtyckie. Będzie chciała przetestować NATO i jeśli by się okazało, że zwycięży, zawali się system bezpieczeństwa dla nas wszystkich. Musimy się więc bezwzględnie wspierać. Finlandia dołączyła do NATO, wkrótce zrobi to Szwecja. Bałtyk staje się wewnętrznym jeziorem sojuszu. Inwestujemy w obronę. Czy to wystarczy, aby odstraszyć Putina, aby nie odważył się uderzyć? To jest fundamentalne pytanie, które staje przed nami.

W wizji Putina kraje bałtyckie są częścią „ruskiego miru”: imperium, które chce odtworzyć Kreml. Ale czy Polska też?

Putin nie cierpi nas wszystkich na równi. Zarówno krajów bałtyckich, jak i Polski. Tu nie chodzi tylko o wizję historyczną i terytorialną, ale także o zagrożenie dla jego autorytarnego reżimu. Wszystkie nasze kraje są zarzewiem wolności, która może wysadzić rosyjską dyktaturę.

W żywotnym interesie Estonii jest to, aby Donald Trump nie wygrał wyborów prezydenckich jesienią?

W trakcie kampanii w Ameryce Trump mówi wiele rzeczy, nieraz bardzo drastycznych. Podobnie było, kiedy po raz pierwszy ubiegał się o urząd prezydenta w 2016 roku. Gdy jednak już był w Białym Domu, dostaliśmy więcej wojsk amerykańskich w Europie, więcej inwestycji w obronę ze strony USA. Wolelibyśmy, aby jedność NATO nie była podważana. Ale aby tak się stało, trzeba też pewne rzeczy Amerykanom tłumaczyć. Gdy ostatni raz byłem w Stanach, nie ograniczyłem się do wizyty w Waszyngtonie, ale pojechałem też do Arkansas, stanu, który masowo wspiera Trumpa. Tyle że znajdują się tu też zakłady Lockheed Martin, gdzie produkowane są wyrzutnie Himars, których Estonia zamówiła za 300 mln dol. Nawet więc tak mały kraj jak mój może tworzyć w Stanach miejsca pracy. Bierzemy na poważnie to, co mówi w kampanii Trump, ale też wierzymy, że Amerykanie rozumieją, jak ważna jest obrona wolności i demokracji.

Europa byłaby dziś w stanie się obronić bez Ameryki?

Robimy w tym kierunku coraz więcej. Są jednak plany obronne NATO i jeśli zabrakłoby Amerykanów, zawierałyby one wiele luk. Mamy też w Europie wiele problemów z mocami produkcyjnymi w przemyśle obronnym. To jest więc nie tyle kwestia pieniędzy, ile czasu.

Plany natowskie zakładają obronę państw bałtyckich od razu czy też odbicie ich w późniejszym etapie z rąk Rosjan?

Sojusz będzie od początku bronił każdego milimetra naszej ziemi. Po to mamy w naszych krajach coraz większe siły alianckie, po to też budujemy sieć bunkrów na granicy estońsko- -rosyjskiej.

Wciąż jednak nie powstała na terenie Estonii, Litwy i Łotwy Via Baltica – autostrada, która po polskiej stronie jest już gotowa. Jak mają w takich warunkach zostać szybko przerzucone wojska?

Autostrada nie powstała, bo nigdy nie była priorytetem. To projekt realizowany przez trzy kraje, wskutek czego żaden z nich nie poczuwał się do odpowiedzialności za niego. Ale mamy porty, wojsko szybko zostanie przerzucone, aby odeprzeć ewentualną rosyjską inwazję.

W obwodzie królewieckim Rosja rozbudowuje i modernizuje arsenał taktycznej bronią jądrowej. Jak powiedział w Berlinie Donald Tusk, to już ponad 100 głowic atomowych. Jaki Putin ma w tym cel?

Nie ma większego znaczenia, czy te pociski znajdują się w obwodzie królewieckim czy np. na Białorusi. Rosji chodzi o to, aby za ich pomocą zastraszyć Zachód. I to się po części udaje, bo wielu przywódców zachodnich obawia się wojennej eskalacji ze strony Rosji tak, jakby ona nie trwała od kilkunastu lat, od inwazji na Gruzję. Musimy więc mieć stale w pamięci, że możemy w taki sam sposób przeprowadzić atak jądrowy na Rosję jak ona na nas. Nie możemy też dać sobie wmówić, że Rosja została sprowokowana. Zrobiliśmy wszystko prawidłowo. NATO jest sojuszem obronnym, którego poszerzenie nie zagraża Rosji. Putin zachował resztki racjonalnego myślenia i nie sięgnie po broń jądrową, bo wie, że wtedy wciągnąłby cały wolny świat w wojną z Moskwą i by przegrał.

Dwa lata od początku rosyjskiej inwazji, kto wygrywa tą wojnę?

Rosja produkuje dziś wielokrotnie więcej amunicji i broni niż Europa, co przy blokadzie wsparcia w amerykańskim Kongresie przekłada się na dramatyczną sytuacją na froncie. Ale Zachód się przebudził. Unia właśnie uwolniła 50 mld euro wsparcia dla Ukrainy i szybko rozwija swój przemysł zbrojeniowy. Jestem optymistą.

PiS był głęboko skonfliktowany z Niemcami. Po wyborach 15 października Estonia nie musi już wybierać między bliską współpracą z Warszawą i Berlinem.

Jestem gorącym zwolennikiem liberalnej demokracji i bardzo się cieszę z rozwoju sytuacji politycznej w Polsce. Jednak gdy idzie o estońsko-polską współpracę wojskową, także za rządów PiS była ona bardzo dobra.

Polska zaniechała współpracy w Grupie Wyszehradzkiej z powodu nacjonalistycznego populizmu na Węgrzech i Słowacji. Zwraca się ku północy.

Polska, a także Szwecja i Finlandia to trzy wielkie potęgi wojskowe. Ogromna siła, która daje nam przewagę wobec Rosji na Bałtyku.