- objęcia przychodu stawkami progresywnymi w miejsce stawki 19 proc., właściwej do opodatkowania dochodu z kapitałów pieniężnych.
Ponadto, w razie uznania, że źródłem przychodu jest stosunek pracy, dochodzi obowiązek zapłaty składek ZUS oraz obowiązki płatnika po stronie pracodawcy.
Jak więc widać, rozróżnienie między przychodem ze stosunku pracy a przychodem z innych źródeł nie jest bez znaczenia. W doktrynie nie ma zgody co do tej kwestii w wypadku planów opcji na akcje.
[srodtytul]Gdy pracodawca nie ponosi kosztów...[/srodtytul]
Na ogół przyjmuje się, że jeżeli pracodawca nie uczestniczy w planie, a w szczególności nie pokrywa kosztów uczestnictwa pracownika w planie w sposób bezpośredni bądź poprzez przeniesienie na niego kosztu przez podmiot zagraniczny, to ewentualny przychód nie będzie dla pracownika przychodem ze stosunku pracy.
Potwierdza to [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 5 marca 2009 r. (IBPB II/2/ 415-140/08/MM),[/b] w której wskazano, że będzie to przychód z innych źródeł.
Można jednak spotkać się z poglądem, że nawet jeśli pracodawca nie ponosi żadnych kosztów uczestnictwa w planie, to ewentualny przychód i tak powinien być uznany za przychód ze stosunku pracy, gdyż uczestnik nabywa akcje po cenie niższej niż rynkowa tylko z uwagi na to, że łączy go stosunek pracy z pracodawcą należącym do tej samej grupy kapitałowej co zbywca akcji.
Można mieć wątpliwości, czy jest to wystarczająca przesłanka.
[srodtytul]...i gdy je ponosi[/srodtytul]
Sytuacja zmienia się jednak diametralnie, gdy pracodawca aktywnie uczestniczy w realizacji planu, zwłaszcza gdy ponosi za pracownika wydatki związane z jego w nim uczestnictwem.
W [b]interpretacji z 15 maja 2008 r. (ILPB2/415-143/08-2/AJ) Izba Skarbowa w Poznaniu[/b] wskazała, że wartość otrzymanych od pracodawcy świadczeń w postaci sfinansowania za pracownika kosztów nabycia akcji co do zasady jest przychodem pracownika ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
Wątpliwości mogą powstać, gdy pracodawca ponosi pewne koszty uczestnictwa w planie (np. ryczałtowe koszty administracyjne), ale nie bezpośrednio za poszczególnych uczestników, tylko w kwocie globalnej, bez możliwości przypisania konkretnych wartości przysporzenia do poszczególnych jego uczestników.
W [b]wyrokach z 10 sierpnia 2008 r. (III SA/Wa 625/08) i z 22 czerwca 2009 r. (III SA/Wa 225/09) WSA w Warszawie,[/b] oceniając skutki podatkowe wydatków pracodawcy na abonamenty medyczne, uznał, że gdy nie jest możliwe obliczenie wartości świadczenia według metod określonych w ustawie o PIT bądź gdy wartości świadczeń nie można przyporządkować do konkretnego pracownika, nie ma podstaw do ustalenia przychodu u tego pracownika.
Wydaje się, że wyroki te można zastosować w odniesieniu do niektórych wydatków ponoszonych w ramach planów opcyjnych, o ile spełniają wskazane przez sąd przesłanki, tj. w sytuacji gdy nie jest możliwe obliczenie wartości świadczenia bądź gdy nie można go przyporządkować do konkretnego pracownika.
[srodtytul]Możliwość optymalizacji[/srodtytul]
Należy dodać, że wskazany sposób opodatkowania (jako przychodu z pracy lub z innych źródeł) ma zastosowanie w stosunku do akcji już będących w obrocie. Gdy uczestnicy programu obejmują akcje nowej emisji, można zastosować zwolnienie przewidziane w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT.
Na podstawie tego przepisu dochód – stanowiący nadwyżkę między wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie – nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia tych akcji.
Zwolnienie ma również zastosowanie do nabycia akcji od spółki posiadającej osobowość prawną, która objęła te akcje wyłącznie w celu przeniesienia tytułu ich własności na osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia emitenta akcji.
Skutek zastosowania tego przepisu jest taki, że wolny od podatku jest cały dochód stanowiący nadwyżkę między wartością rynkową akcji a wydatkami poniesionymi na ich objęcie.
W konsekwencji dochodzi nie tylko do odroczenia opodatkowania przychodu do momentu sprzedaży akcji, ale pojawia się również możliwość zastosowania stawki 19 proc. w miejsce progresji (18 i 32 proc.). Nie ma również obowiązku uiszczenia składek ZUS.
[srodtytul]Pomyślne orzeczenie[/srodtytul]
Warto tu wspomnieć o [b]wyroku WSA w Warszawie z 15 września 2009 r. (III SA/Wa 570/09),[/b] w którym sąd uznał, że akcji nie można traktować jako przychodu ze stosunku pracy w sytuacji, gdy są one przyznawane przez inny podmiot niż pracodawca i nie zmienia tego późniejsza refundacja kosztów przez polską spółkę.
Sąd uznał, że zwolnienie przewidziane w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT powinno mieć zastosowanie również przy przyznaniu akcji nabytych w tym celu na rynku wtórnym. Według sądu nie ma również znaczenia, czy podatnik od razu je otrzymał, czy też w pierwszej kolejności przyznano mu opcje.
Ponadto WSA wskazał, że art. 24 ust. 11 ustawy o PIT dotyczy zarówno spółek polskich, jak i zagranicznych (co jest oczywiste, bo przepis ten nie czyni żadnego rozróżnienia w tym zakresie).
Wyrok nie jest jeszcze prawomocny, ale jeżeli zostanie utrzymany w mocy przez NSA, dawałby możliwość korzystnego opodatkowania nie tylko w wypadku nabywania akcji nowej emisji, ale również tych, które istnieją już w obrocie.
[i]Autor jest doradcą podatkowym i aplikantem radcowskim w kancelarii Linklaters[/i]
