Dlaczego małpy nic nie powiedzą

Za zdolność do mowy może odpowiadać ewolucja pojedynczego genu – twierdzą amerykańscy uczeni

Publikacja: 12.11.2009 00:28

Dlaczego małpy nic nie powiedzą

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek JD Jerzy Dudek

Skoro szympansie DNA jest tak bardzo podobne do ludzkiego, to dlaczego tylko człowiek posiada wrodzoną umiejętność posługiwania się językiem, a jego kuzyni nie? – od lat zastanawiali się naukowcy. Rozwiązanie tej zagadki może być związane z ekspresją genu o nazwie FOXP2 (jego nosicielem jest zarówno nasz gatunek, jak i te duże małpy człekokształtne). Do takiego wniosku doszli amerykańscy uczeni z University of California w Los Angeles (UCLA) i Emory University w Atlancie. Wyniki ich badań publikuje najnowszy „Nature”.

Naukowcy wierzą, że ich praca nie tylko przyczyni się do poznania, w jaki sposób wykształcił się ważny zmysł człowieka, ale również pozwoli poznać sposoby walki z zaburzeniami mowy. Pojawiają się one w przebiegu takich chorób jak autyzm czy schizofrenia.

– Wcześniejsze badania sugerują, że do rozwoju języka doszło u homo sapiens w tym samym czasie, w którym nastąpiła zmiana w układzie aminokwasów w genie FOXP2 – tłumaczy dr Daniel Geschwind z UCLA. – Nasz zespół po raz pierwszy przestudiował skutki owego genetycznego przekomponowania na ludzkich komórkach.

Efekt? Okazało się, że ludzka wersja genu FOXP2 nie tylko inaczej wygląda niż szympansia, ale również inaczej działa. Do takiej konkluzji prowadzą badania przeprowadzone na tkance mózgowej pochodzącej zarówno od małp, jak i od ludzi.

W swoich pracach naukowcy skupili się na ekspresji genów, a więc na procesie, w ramach którego informacja genetyczna zostaje odczytana i przepisana na jego produkty, białka. W tym wypadku chodziło o ekspresję genów działających pod wpływem FOXP2, który potrafi zarówno uaktywnić, jak i wyciszyć działanie pewnych fragmentów DNA.

Ku zaskoczeniu samych badaczy okazało się, że w zależności od tego, czyja wersja FOXP2 była analizowana, efekt działania na ludzkich liniach komórkowych był inny. Naukowcy zidentyfikowali wiele nieznanych dotychczas celów, na które nakierowana była aktywność interesującego ich genu.

Ekspresja tych fragmentów DNA różniła się w zależności od tego, czy testowano ją na tkance mózgowej szympansa czy człowieka. To zdaniem dr. Geschwinda sugeruje, że u każdego z tych dwóch gatunków FOXP2 namawia geny do zupełnie innego zachowania.

Naukowcy wykazali również, że mutacje uważane za istotne z punktu widzenia ewolucji FOXP2 u człowieka wpływają na zmianę funkcjonowania genu. Rezultatem tego jest modyfikacja celów jego działania, która polega na „włączaniu” i „wyłączaniu” poszczególnych fragmentów DNA, zarówno w mózgu człowieka, jak i szympansa.

[i]Więcej informacji na temat badań:

[link=http://www.ucla.edu]www.ucla.edu[/link][/i]

Nauka
Nowy gatunek ptasznika australijskiego. Naukowcy radzą: nie dotykać
Nauka
Badacze odbyli „podróż” do wnętrza Ziemi. Natknęli się na coś nieznanego
Nauka
Tajemniczy wulkan, który ochłodził klimat Ziemi. Naukowcy wreszcie go zlokalizowali
Nauka
Superwulkan Yellowstone: Gdzie może dojść do wybuchu? Najnowsze ustalenia naukowców
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Nauka
Naukowcy o możliwym wybuchu potężnego wulkanu. Świat nie jest przygotowany
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego