Piąte przykazanie: nie popełnisz morderstwa

Zdaniem biblistów i językoznawców, którzy pracowali nad nowym przekładem, piąte przykazanie znane nam jako „Nie zabijaj” winno brzmieć „Nie popełnisz morderstwa”.

– Przykazania są bardzo precyzyjne. Piąte odnosi się tylko do ludzi. Takie ma ono znaczenie w języku hebrajskim – tłumaczy ks. Wojciech Turek z redakcji biblijnej oficyny Edycja św. Pawła, która wydała nowy przekład Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu. – Naszym celem było doprecyzowanie tłumaczenia, aby lepiej oddawało sens oryginału. Jest to możliwe, gdyż nauki biblijne wciąż się rozwijają. Lepiej poznajemy też języki starożytne.

Najnowszy przekład Biblii powstał z inicjatywy zgromadzenia zakonnego św. Pawła. Zawarto w nim wiele zmian w porównaniu z najbardziej popularnym przekładem tzn. Biblią Tysiąclecia.

– Na przykład w Starym Testamencie w Księdze Sędziów nie ma już mowy o palmie Debory, które według ustaleń botaniki biblijnej nie rosły w okolicach góry Efraima, ale o kolumnach stylizowanych na żywe palmy – mówi recenzent przekładu prof. Albert Gorzkowski, literaturoznawca z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Co jeszcze się zmieniło? Słowo „zaprawdę” – znane już chyba tylko z przekładów biblijnych – zastąpiono wyrażeniem „zapewniam was”. Zrezygnowano także z archaizmów i słów rzadko używanych – np. „niewiasta” czy „albowiem”.

– Zmiany nie oznaczają, że poprzednie tłumaczenia były złe, a Biblię Tysiąclecia powinno się odesłać do lamusa – mówi ks. Turek. – Nasze tłumaczenie wpisuje się w tradycję poprzednich. Chcemy, aby było ono ich dopełnieniem, dało lepszą możliwość zrozumienia oryginału.

Biblia paulistów to nowe tłumaczenie z języków oryginalnych – hebrajskiego, aramejskiego i greckiego. Prace nad tnią trwały 12 lat. Uczestniczyło w nich 85 osób – biblistów, językoznawców, polonistów i redaktorów. Przekład uzupełnia komentarz, który nie jest pisany hermetycznym językiem specjalistów, ale zrozumiałym dla każdego czytelnika.

Jest także słownik trudniejszych terminów, są mapy, tablice chronologiczne. Ułatwieniem w zrozumieniu tekstu jest także układ graficzny. Na każdej stronie obok tekstu biblijnego na marginesie umieszczono przypisy, a u dołu strony komentarze, które mają ułatwić zrozumienie sensu całego fragmentu tekstu. Księga liczy ponad 2700 stron i kosztuje 79 zł.

Zgodę na publikację i rozpowszechnianie nowego przekładu Pisma Świętego wydała Konferencja Episkopatu Polski.

[ramka]Pierwsze przekłady Starego Testamentu dokonywane w III wieku p.n.e. służyły żydom mieszkającym poza Palestyną, jak też prozelitom (poganom nawracającym się na judaizm). Powstała wtedy Septuaginta, przekład z hebrajskiego na grecki, powstały w diasporze aleksandryjskiej. Ponadto, z racji tego, że po powrocie z wygnania babilońskiego w 538 roku, językiem powszechnie stosowanym przez Żydów stał się aramejski, dokonywano przekładów ksiąg biblijnych na ten język. Tak powstawały targumy, które były nie tyle dosłownym tłumaczeniem Biblii, lecz dość swobodną parafrazą wraz z dodatkowymi wyjaśnieniami.

Po powstaniu chrześcijaństwa standardowym przekładem całej Biblii na łacinę, używanym w liturgii stała się Wulgata. Od II do VII wieku dokonano wielu innych przekładów m.in. na język syryjski (Peszitta), koptyjski, etiopski, gocki, ormiański i arabski. Dla ludów słowiańskich duże znaczenie miał dokonany w IX wieku przekład na język staro-cerkiewno-słowiański dokonany przez Cyryla i Metodego. W Średniowieczu oficjalną wersją kościelną Biblii była Wulgata. Po reformacji Biblię (Wulgatę) zaczęto powszechnie przekładać na języki narodowe. Potem pojawiło się zainteresowanie tłumaczeniem Biblii nie z łaciny, lecz z języków oryginalnych. W świecie anglosaskim najpopularniejsza stała się protestancka Biblia Króla Jakuba, oparta na językach oryginalnych, charakteryzująca się dosłownością przy zachowaniu pięknego języka.