Badanie piersi w przerwie na kawę? To pomysł polskiego startupu na profilaktykę

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2022 roku, co 20 sekund jedna kobieta na świecie otrzymuje diagnozę: rak piersi, a co minutę jedna umiera. - Polska ma najwyższą śmiertelność na ten nowotwór ze wszystkich krajów Unii Europejskiej. Codziennie 60 Polek dowiaduje się, że choruje na raka piersi, a 18 umiera – mówi Michał Matuszewski, prezes Ailis, polskiego startupu, który pracuje nad narzędziem do diagnostyki raka piersi.

Tylko jedna trzecia uprawnionych kobiet wykonuje mammografię

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia na dzień 1 stycznia 2025 r. poziom objęcia populacji programem profilaktyki raka piersi to niecałe 33 proc. Na mapie Polski są jednak gminy, gdzie z mammografii skorzystało mniej niż 20 proc. uprawnionych kobiet. Tymczasem – jak zauważa Matuszewski – według wytycznych europejskich (The European Guidelines for Quality Assurance in Breast Cancer Screening and Diagnosis) pożądany próg zgłaszalności wynosi min. 70 proc.

- Program badań przesiewowych w kierunku raka piersi w Polsce jest oparty na analizie ryzyka populacyjnego, a co za tym idzie skierowany tylko do kobiet w wieku 45-74 lata. Jest on nieefektywny i niezwykle kosztowny, a przy tym wyklucza z badań kobiety młodsze, mimo że od lat obserwujemy, że choroba dotyka coraz młodsze kobiety, nawet w wieku 21 lat. A w przypadku osób młodych rak piersi jest najbardziej śmiertelny – mówi Mateuszewski.

I dodaje, że nawet w przypadku kobiet po 45. roku życia, które mają możliwość skorzystania z bezpłatnych badań przesiewowych, mammografia bywa czasami zawodna. - Badania naukowe potwierdziły, że w przypadku pacjentek z gęstą tkanką piersi może ona przeoczyć nawet jedną trzecią zmian złośliwych. Dzieje się tak, gdy tkanka gęsta „maskuje” tkankę nowotworową - obie widoczne są na mammogramie w kolorze białym. Szacuje się, że 42 proc. kobiet na świecie ma gęstą budowę piersi, co wiąże się z 4-6 krotnie większym ryzykiem zachorowania na raka. W ich przypadku badanie mammograficzne może nie być wystarczająco czułe – wyjaśnia prezes Ailis.

Jak przypomina, badanie USG wykonane przez doświadczonego diagnostę może osiągnąć wysoką czułość rzędu ponad 80 proc., ale w przypadku wykonywania go przez osobę mało doświadczoną czułość może spaść poniżej 30 proc.

Badanie piersi w centrum handlowym?

Odpowiedzią polskiego startupu na tak zdefiniowane wyzwania w obszarze diagnostyki, ma być system wczesnego wykrywania raka piersi, który wykorzystuje sztuczną inteligencję. Prace nad tym rozwiązaniem trwają od ośmiu lat.

- Ta innowacyjna metoda badania piersi łączy Parametryczne Obrazowanie Dynamiczne i sztuczną inteligencję, co pozwala w kilkanaście minut wykonać pełne badanie wraz z analizą danych i oceną stanu badanych tkanek pod kątem obecności oznak nowotworu. System posiada też własny algorytm gęstości piersi, dzięki czemu w przyszłości będzie w stanie obliczyć spersonalizowane ryzyko zachorowania – mówi Matuszewski.

Jak tłumaczy, badanie piersi Ailis trwa tylko kilka minut i jest całkowicie bezbolesne. Na tle mammografii wyróżnia się możliwością częstego powtarzania ze względu na brak szkodliwego promieniowania jonizującego. Sam wynik badania ma być dostępny w dedykowanej aplikacji w ciągu 10 minut po badaniu.

- Dzięki wysokiemu poziomowi automatyzacji procedur, udało się także wyeliminować ograniczenia występujące w przypadku badań USG piersi, takie jak np. zależność wyniku i interpretacji badania od doświadczenia i umiejętności operatora, a także zminimalizować potrzebę obecności personelu medycznego. Do obsługi całego systemu i przeprowadzenia badania wystarczy jeden operator medyczny. Dopiero w przypadku wykrycia nieprawidłowości wynik badania będzie zdalnie konsultowany z radiologiem – mówi Matuszewski.

Jak dodaje, w przyszłości badanie Ailis będzie można wykonywać w przerwie na kawę, czy w trakcie robienia zakupów w centrum handlowym. – Chcemy być po prostu wszędzie tam, gdzie są kobiety, eliminując niepotrzebny stres związany z wizytą w placówce medycznej – zapewnia Matuszewski.

AI wykryje podejrzane zmiany w piersiach

Integralnym elementem systemu Ailis ma być aplikacja, której funkcjonalności obejmą regularne przypomnienia o badaniach i edukowanie na temat samobadania piersi. - Sztuczna inteligencja będzie w stanie monitorować stan zdrowia piersi kobiety na przestrzeni czasu, porównując bieżący wynik badania z poprzednim. Pozwoli to na szybsze wykrycie podejrzanych zmian w piersiach, które mogą wymagać pogłębionej diagnostyki, co pomoże zapobiegać nowotworom interwałowym pojawiającymi się między badaniami – zapowiada Matuszewski.