Mało przejrzyste rozliczenia 1 proc. PIT

Choć organizacje uprawnione do pozyskiwania 1 proc. PIT dostają co roku miliony złotych, to niezbyt dbają o transparentność i dostępność swych rozliczeń finansowych. Lepiej wypadają te największe.

Publikacja: 09.01.2022 21:00

Mało przejrzyste rozliczenia 1 proc. PIT

Foto: Adobe Stock

Prawie 973 mln złotych, czyli ok. 2 proc. dochodów budżetu, trafiło w ub. roku do organizacji pożytku publicznego (OPP) w ramach rozliczeń PIT za 2020 r. – przypomina firma Grant Thornton, która już po raz trzeci przeprowadziła badanie sprawozdań finansowych organizacji uprawnionych do pozyskiwania darowizn w ramach PIT. Jego wyniki „Rzeczpospolita" opisuje jako pierwsza.

Podobnie jak w poprzednich edycjach raportu „1 procent pod lupą" (z 2015 i 2016 r.) również teraz eksperci Grant Thornton objęli uproszczonym audytem sześć największych oraz setkę losowo dobranych OPP. I podobnie jak wtedy okazało się, że zarówno dostępność, jak też jakość rozliczeń finansowych organizacji pożytku publicznego pozostawia wiele do życzenia.

Wypada nawet gorzej niż przed pięcioma laty. Średnia ocena w badaniu z 2021 r. wyniosła 4,8 pkt na 10 możliwych, czyli była nieco niższa niż w 2016 r. (5,2 pkt).

Czytaj więcej

Twój e-PIT, czyli koniec wypełniania rocznego zeznania

Jak zwracają uwagę eksperci Grant Thornton, przeciętne sprawozdanie OPP nie zawiera nawet połowy informacji, które powinny się tam znaleźć. Co prawda organizacje dość często informują o tendencjach zmian w swych przychodach i kosztach, o finansach związanych z realizacją funduszu statutowego, to bardzo rzadko rzetelnie przygotowują sprawozdania ze źródeł i struktury przychodów oraz z tego, jak wyglądają ich koszty administracyjne, w tym koszty płac zarządu i pracowników, koszty zleceń dla podmiotów zewnętrznych.

Raport zwraca jednak uwagę na znaczącą pozytywną zmianę – zdecydowaną poprawę standardów sprawozdawczości największych OPP, które w badaniu sprzed pięciu lat wypadały niekiedy poniżej ogólnej średniej. Teraz większość z nich uzyskała maksymalną lub prawie maksymalną ocenę. Za wzorowe (10/10 pkt) audytorzy Grant Thornton uznali sprawozdania Caritas Polska i Fundacji Polsat.

Ta pierwsza zrobiła największy postęp, gdyż w badaniu z 2016 r. dostała jedynie 2 pkt. – Jako jedna z największych organizacji pomocowych w Polsce Caritas cały czas rozwija się i profesjonalizuje. Finanse i sprawozdawczość to jeden z głównych obszarów rozwoju w aktualnych planach strategicznych naszej organizacji. Wdrażamy standardy światowej konfederacji Caritas Internationalis, do której należymy, rozwijamy dział księgowości, informatyzujemy się, unowocześniamy procedury. To wszystko wpływa na jakość naszej sprawozdawczości finansowej – wyjaśnia Ireneusz Krause, zastępca dyrektora Caritas Polska. Bardzo dużą poprawę widać w ocenie Polskiego Czerwonego Krzyża (z 4 na 9 pkt). Jak wyjaśnia Marzena Jurczak z działu finansowego Zarządu Głównego PCK, w 2017 r. dokonano zmiany w „Polityce rachunkowości PCK", w której przyjęto nowy wzór sprawozdań finansowych, w tym zmiany prezentacji danych w rachunku zysków i strat.

Największe OPP dbają też o dostępność swoich sprawozdań, co dużo gorzej wygląda w ogólnej próbie. Tylko 1 proc. OPP wykazał się pełną transparentnością, publikując sprawozdanie za 2020 r. w bazie rządowej prowadzonej przez Narodowy Instytut Wolności (co jest obowiązkowe), w KRS i na swej stronie internetowej. Według Grant Thornton słaba dostępność i niska jakość sprawozdań OPP wynika głównie z ich braku świadomości wymagań formalnych i braku wiedzy o finansach. Stąd potrzeba merytorycznej pomocy organów państwowych.

Budżet i podatki
Przyszłość finansów publicznych rysuje się w ciemnych barwach
Materiał Promocyjny
Gospodarka natychmiastowości to wyzwanie i szansa
Budżet i podatki
Polski rząd zadłuża się w zawrotnym tempie
Budżet i podatki
Tajny wojenny budżet Kremla jest 4 razy większy od oficjalnego
Budżet i podatki
Czarne łabędzie dla finansów publicznych w 2025 r. Co może pójść nie tak?
Materiał Promocyjny
Suzuki Vitara i S-Cross w specjalnie obniżonych cenach. Odbiór od ręki
Budżet i podatki
PKB per capita: Warszawa i okolice najbogatsze, najbiedniejsze lubelskie
Materiał Promocyjny
Wojażer daje spokój na stoku