Hubert A. Janiszewski: Bajki o Nibylandii

Przykładem takich bajecznych opowieści było półtoragodzinne wystąpienie prezesa rady ministrów w dniu 19 listopada br. W tym pełnym fantazji ekspose Polska dzięki rządom „dobrej zmiany” jest krajem mlekiem i miodem płynącym, charakteryzującym się własnym modelem powszechnego dobrobytu. Szczytem marzeń premiera i jego rządów ma być państwo oparte na fundamencie prawdziwej narodowo-katolickiej rodziny, zapewniającej zdecydowany odpór wszelkim „wrażym” i obcym ideologiom. Dążenie do wytyczonego celu ma być trudne ze względu na nieustające ataki opozycji wspieranej ulicą i zagranicą.

Premier chwalił się dokonaniami ostatnich pięciu lat, wprowadzeniem programów 500+ i 300+, obniżką składek ZUS dla małych i średnich firm, obniżką PIT-u dla osób do lat 26, wyciągnięciu z biedy 2 mln obywateli, sprawną i dostępną służbą zdrowia, wybudowaniem tanich mieszkań na wynajem, usprawnieniem i zaawansowaniem reformy sądownictwa, powodzeniem reformy systemu edukacji, powrotem wielu obywateli do kraju z emigracji, najwyższym wzrostem gospodarczym w krajach członkowskich Unii Europejskiej itp. itd.

Dokonał też próby zarysowania bajecznych planów swoich rządów na najbliższe lata. Mają się zwiększyć inwestycje (również z zagranicy) do poziomu 25 proc. PKB, przekopana zostanie Mierzeja Wiślana, powstanie Centralny Port Komunikacyjny, via Baltica i via Carpatia, 9 tys. km nowych torów ucieszy PKP, a niezliczone farmy wiatrowe i fotowoltaika dadzą nową energię. Te nowości, ograniczenie zużycia plastiku i zaplanowane do 2030 r. kilkaset tysięcy elektrycznych samochodów powinny uspokoić ekologów.

Rolnicy też dostaną wyższe dopłaty, wzrosną nakłady na ochronę zdrowia , a za 1 mld zł powstanie nowe centrum onkologiczne. To nie wszystkie magiczne przedsięwzięcia wymienione w ekspose. Rząd będzie kontynuował reformę sądownictwa i umacniał nasze sojusze, przede wszystkim z USA.

Dobrze brzmi? Lepiej niż dobrze… A jaka jest rzeczywistość? Z nią jest dużo gorzej, bo wiele zapowiedzi sprzed roku, dwóch i trzech, kompletnie nie zostało zrealizowane. Przykładem może być zamiar uruchomienia produkcji 1 mln samochodów elektrycznych do 2025 r. Do dnia dzisiejszego nie ma projektu a Elon Musk z pompą zapowiedział budowę mega fabryki samochodów elektrycznych pod Berlinem! Nieśmiałe próby prywatnych przedsiębiorców przebudowy samochodów diesla na elektryczne są skutecznie spowalniane przez nieruchawe zarządy państwowych spółek, które mogłyby w ten sposób wymienić szybko swój tabor samochodowy na bezemisyjne pojazdy.

Innym przykładem jest „odbudowa” przemysłu stoczniowego. O sukcesie świadczy rdzewiejąca od ponad dwóch lat stępka promu w stoczni w Szczecinie. Obiecane inwestycje miały wzrosnąć do 25 proc. PKB. Niestety utrzymują się w trendzie spadkowym i sięgają ledwie 17-18 proc., co źle wróży możliwości utrzymania tempa wzrostu gospodarczego. Jest on ciągle oparty na słabnącym popycie konsumenckim napędzanym transferami socjalnymi.

Ochrona zdrowia jest w stanie agonalnym. Kolejki do lekarzy urosłu niebotycznie, na wizyty do specjalistów czeka się już nawet latami, dramatycznie ubywa lekarzy i pielęgniarek, a dług szpitali urósł do kwoty około 14 mld zł i stale rośnie.

Zwiększone transfery socjalne oraz „deforma” systemu edukacji, połączona ze wzrostem kosztów obowiązków przerzucanych przez rząd centralny na samorządy, powoduje nie tylko wzrost ich zadłużenia. Dochody samorządów spadają z powodu obniżki PIT-u i CIT-u.

To nie jest obraz państwa dobrobytu. Raczej wyimaginowana w salonach władzy wizja Nibylandii, gdzie państwo rośnie w siłę, a obywatele w dostatek.

Innym przykładem bajdurzenia jest twierdzenie, że ostatnie cztery lata zdecydowanie obniżyły liczbę obywateli żyjących na progu ubóstwa Z oficjalnych statystyk wynika, że ciągle jest ich około 2 mln! A według unijnej agencji EAPN w latach 2016-2018 przybyło w Polsce dziesiątki tysięcy skrajnie ubogich emerytów. Podczas kiedy w 2011 r. 27 tys. emerytów otrzymywało świadczenia niższe od minimalnych, to w 2015 było ich już 76 tys., a w 2018 aż 227 tys. Projekcja na 2025 r. wylicza ich liczbę na prawie 500 tys.!

Winowajcą tego stanu jest ciągłe zatrudnianie w oparciu o tzw. umowy śmieciowe, nie pozwalające na odprowadzenie składek, ale i program 500+ którego beneficjenci, głownie kobiety, rezygnują z pracy, zapominając (lub nie zdając sobie sprawy), że ze za kilkadziesiąt lat otrzymają (o ile w ogóle) głodowe emerytury.

Premier w swoim ekspose skupił się na wewnętrznej sytuacji kraju i bajecznej przyszłości. Nie wspomniał o zapaści polityki zagranicznej i fatalnej sytuacji w relacjach z Unią Europejską. W ekspose nie było również informacji o kiepskiej i pogarszającej się sytuacji w polskiej armii. Nieznane pozostają plany uzbrajania jej w nowoczesne helikoptery, rakiety, systemy obrony powietrznej itd.

Expose to nie tylko podsumowanie dorobku sprawowanej funkcji – w tym przypadku z bardzo kiepską oceną – ale też pokazanie strategii działania na najbliższe kilka lat. Tego zdecydowanie zabrakło.

Polska, podobnie jak i cała Europa, stoi przed bardzo poważnymi wyzwaniami:

- dramatyczne zmiany klimatu,

- szybko postępujące starzenie się społeczeństwa,

- rewolucja technologiczna w tym AI,

- zmieniający się układ sił w UE,

- zagrożenia zewnętrzne,

- ochrona zdrowia.

Na te wyzwania expose nie odpowiedziało.

Zmiana klimatu spowodowana wzrostem emisji CO2 i w rezultacie wzrostem temperatury spowoduje w perspektywie 20-30 lat nie tylko stepowienie części Polski ale i zalanie niektórych jej przybrzeżnych terenów. Dlatego wymaga radykalnego odejścia od produkcji energii opartej na surowcach kopalnianych, przede wszystkim węgla, ropy i gazu. Prosiło się, żeby w expose znalazła się zapowiedz uchylenia przepisów blokujących rozwój lądowych elektrowni wiatrowych oraz program stopniowego odchodzenia od węgla ,tak w górnictwie jak i w energetyce, na rzecz OZE oraz rozproszonych po kraju np. minisiłowni jądrowych i innych bezemisyjnych technologii.

Starzenie się naszego społeczeństwa wymaga wdrożenia, a przedtem wypracowania, polityki imigracyjnej, która pozwoli na ograniczenie negatywnych jego skutków, w tym załamania się systemu emerytalnego. Na powrót istotnej części naszych rodaków, którzy wyemigrowali po 2004 r nie należy przecież liczyć.

Rozwój obiecywany przez premiera oparty musi być na postępie, także technologicznym, a nie na konsumpcji. Powinniśmy pamiętać o opłakanych skutkach bonanzy konsumpcyjnej lat 70. na kredyt, zakończonej bankructwem kraju. Oczekiwałoby się zapowiedzi pakietu uwalniającego przedsiębiorczość, inwestycje, w tym zagraniczne. Również nic na ten temat.

Wątpliwości związane z niezawisłością systemu sądowego w Polsce, podkreślone wyrokiem TSUE z listopada br., to istotny hamulec dla zwiększenia inwestycji w kraju tak przez rodzimych, jak i zagranicznych inwestorów.

Napięte stosunki z Komisją Europejską, zanik Trójkąta Weimarskiego, niemrawe relacje w Grupie Wyszehradzkiej – to wszystko wymaga naprawy i odbudowy. Zamach na niezawisłość systemu sądowego i jego podporządkowanie władzy wykonawczej ma negatywne przełożenie na poziom tak potrzebnych inwestycji.

Odejście kanclerz Merkel w 2020 r., możliwy Brexit i ambicje prezydenta Macrona stwarzają nowy układ sił w UE. Należałoby podjąć wysiłki w celu uzyskania możliwości wpływu na docelowe, wewnątrzunijne rozwiązania, a to wymaga m.in. podjęcia decyzji w sprawie wejścia do strefy euro, od czego obecna władza ucieka jak diabeł od święconej wody. Widać zapał zasadzenia 500 mln drzew i budowy tych tysięcy kilometrów torów wyczerpał wolę stawienia czoła kluczowym wyzwaniom polityki zagranicznej.