Uzyskanie kopii dokumentów powinno być dziś oczywistością

Urzędnik na prośbę strony powinien skserować akta sprawy, o ile tylko to możliwe. A wnioskodawca zapłacić za kopię.

Publikacja: 09.10.2018 06:23

Uzyskanie kopii dokumentów powinno być dziś oczywistością

Foto: Fotolia

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny wydał w składzie siedmiu sędziów uchwałę korzystną dla interesantów urzędów. Przesądził, że jako strona postępowania mają prawo składać wnioski w urzędach o skopiowanie akt ich sprawy. Pracownicy powinni je skserować. Pod warunkiem jednak, że urząd ma kserokopiarkę, stron dokumentów nie jest zbyt wiele oraz nie ma innych przeszkód.

NSA podkreślił, że każdą sprawę trzeba badać indywidualnie. Nie ma bowiem obowiązku kopiowaniu dokumentów.

Uchwała NSA była odpowiedzią na pytanie prawne rzecznika praw obywatelskich. Dotyczyło ono tego, czy w ramach udostępniania akt stronie mieści się sporządzenie przez organ (w sposób wynikający z posiadanych możliwości technicznych i organizacyjnych), wykonywanie kopii dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy. Chodziło konkretnie o interpretację art. 73 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego.

Rzecznik chciał, by raz na zawsze rozstrzygnąć wątpliwości dotyczące dostępu do dokumentów oraz akt sprawy administracyjnej. Przede wszystkim chodziło o kserowanie akt. Zgodnie z art. 73 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego strona ma prawo wglądu w akta sprawy w obecności pracownika urzędu. Może też sporządzić z nich notatki, odpisy, kopiować. Prawo do tego przysługuje także po zakończeniu postępowania. Dodatkowo stronie przysługuje przywilej żądania uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy – pod warunkiem że stoi za tym ważny interes strony.

Zdarzało się jednak, że urzędnicy nie chcieli powielać dokumentów. Dlatego sprawy zaczęły trafiać do sądów administracyjnych i w efekcie ukształtowały się dwie linie orzecznicze.

Pierwsza – bardziej formalistyczna – przewiduje, że urzędnicy, prowadząc postępowania, nie muszą na podstawie tego przepisu sporządzać kopii. Z językowej wykładni przepisu wynika, że musi być istotny powód wskazany przez stronę.

Jest również druga linia, mniej rygorystyczna i bardziej przyjazna stronom postępowań. Wynika z niej, że sporządzenie kopii pisma (ksero) z akt sprawy jest tożsame z udostępnieniem akt rozumianym według art. 73 § 1 k.p.a.

Do tej pory pierwsza linia orzecznicza dominowała. Rzecznik opowiedział się za drugą linią. Przedstawiciel Prokuratury Krajowej, występując w NSA, uważał, że na taką interpretację nie pozwala obecne brzmienie przepisu. Pozwala on na kopiowanie, fotografowanie dokumentów stronom we własnym zakresie. Uregulowanie to nie nakłada wyraźnego obowiązku na urzędników.

W poniedziałek NSA podzielił opinię rzecznika. Przyznał, że od czasu wejścia w życie kodeksu postępowania administracyjnego minęło już wiele lat. W tym czasie doszło do dużego postępu technicznego. Kopiowanie jest więc udostępnieniem dokumentów w ramach art. 73 k.p.a. Nie każda bowiem strona posiada nowoczesne skanery albo może sfotografować dokumenty.

Sygnatura akt: I OPS 1/18

W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"