2019 roku w muzeach Europy: Śladami mistrzów

Rok Leonarda da Vinci w 500-lecie śmierci geniusza wszech czasów obchodzi cały świat. Jednym z najbardziej oczekiwanych wydarzeń będzie wystawa w paryskim Luwrze (24.01–24.02), do której to muzeum przygotowywało się od dziesięciu lat.

Zbawiciel za 450 mln

Luwr szczyci się aż pięcioma płótnami mistrza renesansu z 15 zachowanych. Przede wszystkim tajemniczą „Moną Lizą", ale także „Madonną wśród skał", „Świętą Anną Samotrzecią", „Św. Janem"oraz kobiecym portretem „La belle ferroniere". Wystawa ma stać się okazją do pokazania tylu dzieł artysty (obrazów, rysunków, manuskryptów), ile tylko będzie możliwe. Znajdzie się na niej także wizerunek Chrystusa Zbawiciela świata „Salvator Mundi", aukcyjna sensacja 2017 r., gdy został zakupiony w nowojorskim Christie's za 450 mln dol. i trafił do Luwru w Abu Zabi, stolicy Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Początek obchodom dała Florencja. Jeszcze do 20 stycznia w Galerii Uffizi można tam oglądać „Codex Leicester" – studium Leonarda o ruchu wody, blasku Księżyca i planecie Ziemi, zilustrowane licznymi szkicami. Właścicielem kodeksu jest Bill Gates. Kupił go w 1994 r. za 30,8 mln dol.

Podróżujący tropem Leonarda da Vinci nie pominą Mediolanu, słynącego z „Ostatniej wieczerzy" w refektarzu klasztoru przy kościele Santa Maria delle Grazie i „Portretu muzyka" w Pinacoteca Ambrosiana. 2 maja, dokładnie w rocznicę śmierci artysty, ponownie otwarta zostanie Sala delle Asse na Zamku Sforzów z odrestaurowaną imponującą dekoracją Leonarda o motywach roślinnych.

W Londynie Queen's Gallery w pałacu Buckingham, chlubiąca się największą kolekcją rysunków Leonarda, uczci rocznicę wystawą ponad dwustu z nich (24.05–13.09). Ujawniają one różnorodność jego zainteresowań; malarstwem, rzeźbą, architekturą, anatomią, inżynierią, kartografią, geologią, botaniką.

Dziedzictwo Diora

Rok Rembrandta ogłosiła Holandia, przypominając, że mija 350. rocznica jego śmierci. Organizatorem najważniejszych rocznicowych wystaw jest Rijksmuseum w Amsterdamie. Pierwszą: „All the Rembrandts of the Rijksmuseum" otworzy 15 lutego (będzie czynna do 10 czerwca).

Muzeum to słynie z największej kolekcji prac Rembrandta. Po raz pierwszy udostępni je w pełni: 22 obrazy, 60 rysunków i ponad 300 druków. Wśród obrazów podziwiać będzie można „Żydowską narzeczoną", jedno z najpiękniejszych dzieł mistrza, przesycone subtelną zmysłowością.

Nie zabraknie także słynnego gigantycznego płótna „Straż nocna" z 1642 r., portretu kompanii amsterdamskich strzelców, który stał się filmową inspiracją dla Petera Greenawaya w „Nightwatching". Brytyjski reżyser sugerował, że Rembrandt ujawnił w dziele spisek i zbrodnię w kręgu przedstawicieli miejskiej gwardii, co wywołało poważne komplikacje w życiu zawodowym i osobistym artysty.

Osobnym wydarzeniem będzie w lipcu konserwacja tego dzieła prowadzona w Rijksmuseum na oczach publiczności. Poprzednia renowacja odbyła się przed 40 laty. Obecną będzie można obserwować bezpośrednio w muzeum dzięki umieszczeniu obrazu w przeszklonym wnętrzu, a także poprzez transmisję w internecie.

Kolejna duża wystawa „Rembrandt–Velazquez"(11.09–19.01) dokona porównania tych dwóch XVII-wiecznych mistrzów oraz innych przedstawicieli szkoły holenderskiej i hiszpańskiej: Murilla, Vermeera, Zurbarana, Halsa i Ribery.

Nie będą także próżnować inne instytucje w Holandii. Dom Rembrandta w Amsterdamie zapowiada wystawę pokazującą relacje rodzinne i przyjacielskie artysty („Rembrandt's Social Network"; 1.02–19.05), prezentację kolekcji prac na papierze Rembrandta oraz artystów szukających inspiracji w jego dziełach (7.06–1.09) oraz ekspozycję poświęconą tajnikom warsztatu Rembrandta w rysunkach i akwafortach (21.09–16.02).

Prace młodego Rembrandta pokaże Museum De Lakenhal (3.11–9.02) w Lejdzie, miejscu urodzenia malarza. Natomiast Królewska Galeria Malarstwa Mauritshuis w Hadze wkrótce wystawi 11 oryginalnych obrazów Rembrandta (wśród nich jest popularna „Lekcja anatomii doktora Tulpa") oraz kilka kiedyś mu przypisywanych (31.01–15.09).

To nie koniec ekscytujących wydarzeń. Londyn rozpoczyna ten rok z karnawałowym rozmachem. 2 lutego Victoria & Albert Museum otworzy gigantyczną ekspozycję „Christian Dior: Designer marzeń", poświęconą słynnemu kreatorowi i jego następcom (będzie czynna do 14 lipca).

Royal Academy of Arts intryguje zapowiedzią 12 wideoinstalacji Amerykanina Billa Violi – największego współczesnego twórcy tego gatunku – zestawionych z 15 mistrzowskimi rysunkami Michała Anioła. (26.01–31.03). Na jesień Królewska Akademia szykuje pokaz ponad 50 autoportretów Luciana Freuda, jednego z najwybitniejszych malarzy XX w. (27.10–26.01). Równolegle National Gallery zapowiada konkurencyjną wystawę portretów Gauguina (7.10–26.01). Tate Britain pokaże, jak van Gogh inspirował Brytyjczyków („Van Gogh and Britain", 27.03–11.08), a British Museum japońską „Mangę" i jej globalny wpływ na sztukę współczesną (23.05–26.08).

W Paryżu bogaty program ma Centrum Pompidou – od wystawy Victora Vasarely'ego, uważanego za ojca op-artu (6.02–6.06), poprzez malarstwo Francisa Bacona (11.09–20.01) do retrospektywy Christiana Boltanskiego (13.11–16.03). Hitem będzie też na pewno wystawa Toulouse-Lautreca w Grand Palais (9.10–27.01).

Pionierzy modernizmu

W Wiedniu Kunsthistorisches Museum zaprasza na wystawę Marka Rothki (13.03–30.06), jednego z najwybitniejszych przedstawicieli ekspresyjnego abstrakcjonizmu. Wydarzeniem będzie tu także ekspozycja „Caravaggio & Bernini" (15.10–19.01), porównująca dzieła dwóch wyjątkowych twórców baroku: malarza i rzeźbiarza.

W Berlinie Gemäldgalerie 1 marca otworzy prezentację setki dzieł malarzy włoskiego renesansu: Andrei Mantegni i Giovanniego Belliniego (do 30 czerwca).