Zmiany w VAT mogą wesprzeć szpitale

Materiał powstał we współpracy z Technomed

W polskich szpitalach nie ma jednolitej polityki związanej z zakupami i wykorzystaniem aparatury i sprzętu medycznego. Jeszcze większy problem dotyczy serwisowania urządzeń. Większość szpitali często bez analizy realnych potrzeb i kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia kupuje za pieniądze zewnętrzne urządzenia, które później z braku środków na odczynniki i personel nie pracują lub pracują zaledwie po kilka godzin w tygodniu. Oczywiście przyczyną takiego stanu rzeczy w wielu wypadkach jest także brak kadr.

Organizacje branżowe od miesięcy alarmują, że problem mógłby zostać rozwiązany przez najem lub dzierżawę sprzętu – szczególnie przez szpitale. Może to przynieść dwojakie korzyści. Po pierwsze, pomóc w optymalizacji kosztów działalności tych jednostek, a po drugie, co niebagatelne, podnieść jakość świadczonych dla pacjentów usług poprzez możliwość dostępu do nowszego, lepszego sprzętu. Jednak to rozwiązanie ze względu na aktualne przepisy dotyczące VAT jest dla nich nie dostępne.

Niższe stawki VAT mogą wzmocnić system opieki zdrowotnej

Nowe unijne przepisy umożliwiają stosowanie obniżonej stawki VAT na wynajem i dzierżawę wyrobów medycznych. Zgodnie z dyrektywą Rady UE 2022/542 z 5 kwietnia 2022 r. (dotyczącą zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej) możliwe jest wprowadzenie obniżonej stawki VAT dla tego typu usług.

Obniżenie stawek VAT na sprzęt i usługi nabywane przez podmioty lecznicze – szczególnie szpitale, dla których podatek VAT od zakupów jest dodatkowym obciążeniem – może przyczynić się do wzmocnienia systemu opieki zdrowotnej. Jest to związane z coraz powszechniejszym korzystaniem z możliwości najmu sprzętu medycznego w celu zapewnienia realizacji świadczeń opieki zdrowotnej przy wykorzystaniu nowoczesnych urządzeń medycznych.

Jednak w Polsce, z uwagi na wysokość podatku VAT, podmioty lecznicze decydują się na zakup drogich wyrobów medycznych, aby korzystać z obniżonej stawki VAT, mimo że skorzystanie z najmu daje im większą elastyczność i umożliwia wymianę na nowsze modele i dynamiczne dostosowywanie wykorzystywanych urządzeń w zależności od bieżących potrzeb.

Z informacji uzyskanych przez organizacje branżowe wynika, że Ministerstwo Finansów wstępnie nie widziało uzasadnienia dla wprowadzania zmian w przepisach podatkowych dotyczących wyrobów medycznych. Dopiero zainicjowanie dialogu w tym zakresie przez organizacje branżowe uwypukliło problemy, z jakimi borykają się zarówno podmioty oferujące wyroby medyczne, jak i ich nabywcy.

Problemy przy stosowaniu obowiązujących przepisów

Agnieszka Wiśniewska, prezes Organizacji Pracodawców Przemysłu Medycznego Technomed, zwraca uwagę, że organizacja – reprezentująca podmioty z rynku wyrobów medycznych – zdecydowanie popiera pomysł obniżenia stawki VAT na najem i dzierżawę wyrobów medycznych.

– Rozwiązanie to mogłoby zdecydowanie poprawić kondycję polskich szpitali oraz rozwinąć usługi najmu, które teraz rzadko są wykorzystywane z uwagi na brak preferencyjnych warunków podatkowych – mówi Agnieszka Wiśniewska.

Zwraca jednocześnie uwagę na problemy pojawiające się przy stosowaniu obowiązujących obecnie przepisów.

– Odnoszą się one do usługi napraw i konserwacji jako tych usług, które objęte są obniżonym podatkiem VAT. Nie jest jasne, jaką stawką podatkową powinny być objęte takie czynności, jak przegląd techniczny czy serwis. Wszystkie te czynności zmierzają do sprawdzenia stanu technicznego urządzenia i dążenia do usprawnienia jego funkcjonowania, w związku z tym nie powinno być wątpliwości co do jednolitego sposobu ich opodatkowania. Niestety w praktyce pojawiają się problemy interpretacyjne z prawidłowym przypisaniem podatku dla danej usługi powiązanej z wyrobem medycznym. Nie ułatwiają tego również niespójne ze sobą interpretacje podatkowe – tłumaczy prezes organizacji Technomed.

Kupno wyrobów medycznych zamiast najmu lub dzierżawy

Szpitale częściej decydują się na kupno wyrobów medycznych niż na ich najem lub dzierżawę, ponieważ ta pierwsza forma nabycia objęta jest niższą stawką VAT. W przeciwieństwie do najmu i dzierżawy kupno wyrobów medycznych stanowi mniej elastyczną formę zaopatrywania szpitali w niezbędny sprzęt, ponieważ nie pozwala na uwzględnienie np. czasowych zmian w zapotrzebowaniu na dane kategorie wyrobów. Co istotne, propozycje wypracowane przez branżowe organizacje – poza zmianami dotyczącymi stawki VAT za najem/dzierżawę wyrobów medycznych pozostają neutralne dla poziomu wpływów do budżetu państwa.

Przed podjęciem decyzji o zakupie wyrobu medycznego każdy szpital przeprowadza z pewnością analizę finansową takiej inwestycji, podczas której rozważa konsekwencje wyboru poszczególnych form nabycia wyrobu.

Czytaj więcej

Podatki

Najem sprzętu do rehabilitacji z ulgą podatkową

Urządzenia i narzędzia niezbędne w rehabilitacji oraz ułatwiające wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności można wypożyczyć. Aby skorzystać z odliczenia, nie trzeba ich kupować.

– Celem, który nam przyświeca, jest chęć wyeliminowania z tych analiz zmiennej w postaci różnych stawek VAT dla poszczególnych sposobów nabycia wyrobu. Chcemy doprowadzić do sytuacji, w której szpitale będą podejmować decyzje w tym przedmiocie wyłącznie na podstawie istniejącego zapotrzebowanie na wyroby medyczne, a więc na podstawie potrzeb pacjentów pozostających pod ich opieką, nie musząc brać pod uwagę kryterium optymalizacji podatkowej – podkreśla Agnieszka Wiśniewska.

Podatkowe niejasności w sprawie serwisu i przeglądów technicznych

Istniejący w tym obszarze chaos pogłębiają, jak alarmuje środowisko, niejasności w sprawie obłożenia podatkiem VAT usług serwisu i przeglądów technicznych. Takie niejasności wynikają z brzmienia pkt 69 załącznika nr III do ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym niższą stawku podatku VAT objęte są „usługi napraw i konserwacji” wyrobów medycznych.

Ścisła interpretacja tego sformułowania prowadzi do wniosku, że usługi mające na celu utrzymanie lub przywrócenie odpowiedniego stanu technicznego wyrobów medycznych niebędące naprawą i konserwacją nie korzystają z preferencyjnej stawki VAT. Powstaje zatem wątpliwość, jak kwalifikować takie usługi, jak np. kalibracja wyrobu medycznego czy czynności przeglądu technicznego. Podejście ostrożnościowe nakazuje zastosowanie wyższej stawki podatku VAT, natomiast w przypadku chęci skorzystania ze stawki niższej trzeba ponosić ryzyko zajęcia odmiennego stanowiska przez organ podatkowy, a w konsekwencji ryzyko ewentualnego obowiązku uregulowania różnicy pomiędzy podatkiem uiszczonym a należnym.

Modyfikacja tego niefortunnego sformułowania w przywołanym przepisie ustawy VAT poprzez odniesienie się do wszystkich usług zmierzających do utrzymania lub przywrócenia odpowiedniego stanu technicznego wyrobów wydaje się najprostszym wyjściem, które pozwoli na uniknięcie dalszych wątpliwości co do zakresu usług objętych obniżoną stawką podatku.

Obecnie między organizacjami branżowymi, takimi jak MedTech Polska i Technomed, oraz Polską Federacją Szpitali toczą się rozmowy mające na celu ustalenie katalogu czynników mających wpływ na decyzje podejmowane przez szpitale w zakresie nabywania wyrobów medycznych, a także zidentyfikowanie rozmiaru kosztów, jakie obowiązujące przepisy generują po stronie szpitali. Dane te zostaną następnie przekazane do Ministerstwa Finansów wraz z postulatami wprowadzenia konkretnych zmian w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług.