Były wiceprezes TK: Zabezpieczenie ws. rozporządzenia MEN nie ma mocy prawnej

TK nie miał podstaw, by zawiesić stosowanie ministerialnego rozporządzenia o religii w szkołach – zapewnia prof. dr hab. Stanisław Biernat, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, były wiceprezes TK.

Publikacja: 30.08.2024 19:45

Były wiceprezes TK: Zabezpieczenie ws. rozporządzenia MEN nie ma mocy prawnej

Foto: FR4ANCO SILVI PAP/EPA

Czy Trybunał Konstytucyjny miał prawo wydać zabezpieczenie zawieszające stosowanie rozporządzenia MEN w sprawie religii w szkołach?

Zacznijmy od tego, że TK dziś w ogóle nie ma możliwości działania, nie tylko w tym zakresie. Nie ma bowiem prawidłowo powołanego prezesa ani wiceprezesa. Po zakończeniu kadencji prezes Julii Przyłębskiej w grudniu 2022 r. powinno się zorganizować nowe wybory, a do tego nie doszło. Prezydent nie powołał też nowego wiceprezesa od ponad roku. Zresztą niezdolność Trybunału do funkcjonowania poruszała też uchwała Sejmu z marca b.r.

A zakładając, że Trybunał miałby prawidłowo wybrany skład i władze?

Kompetencja Trybunału do wydawania zabezpieczeń została przewidziana tylko w sytuacji unormowanej w art. 79 ustawy o organizacji i trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. TK może na podstawie tego przepisu zawiesić orzeczenie czy decyzję w sprawie związanej ze złożoną skargą konstytucyjną, jeśli wydanie wyroku czy decyzji mogłoby powodować określone niekorzystne konsekwencje dla skarżącego albo gdy przemawia za tym interes publiczny. W omawianej tutaj sprawie nie mamy do czynienia ze skargą konstytucyjną, tylko z kontrolą abstrakcyjną w wyniku wniosku złożonego przez Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego. Poza tym, teraz ja zapytam: skąd wiemy o tym, że takie zabezpieczenie w ogóle zostało wydane?

Pani sędzia Julia Przyłębska powiedziała o tym w telewizji.

No właśnie. A nie opublikowano postanowienia dotychczas na stronie internetowej Trybunału. Gdyby tak się stało, to może przynajmniej byśmy się dowiedzieli, na jakiej podstawie prawnej zabezpieczenie zostało wydane. Ja takiej prawidłowej podstawy nie widzę, więc twierdzę, że jest to poważne naruszenie prawa.

Czytaj więcej

Co z lekcjami religii po decyzji TK? Jest stanowisko szefowej MEN

To nie pierwsze takie zabezpieczenie. TK wydawał je ostatnio także w innych sprawach, w tym dotyczących zmian kadrowych w strukturach wymiaru sprawiedliwości. Jak je ocenić?

Też nie miały podstawy prawnej. Wprawdzie w ich treści powoływano się na art. 36 ustawy o TK, ale jest to przepis odsyłający w sprawach nieuregulowanych do kodeksu postępowania cywilnego. A sprawa postanowień wprowadzających zabezpieczenia jest przecież uregulowana we wspomnianym wyżej art. 79 ustawy o TK. W k.p.c. znajduje się art. 755, na który się powoływał TK we wcześniejszych sprawach i zapewne także w tej sprawie dyskutowanej teraz. Przepis ten przewiduje zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych w trakcie postępowania cywilnego. Ale przecież to zupełnie inna materia. Tamten przepis dotyczy zobowiązań cywilnoprawnych, a nie procesu prawotwórczego. Nie można na jego podstawie zawieszać stosowania rozporządzenia ministra, czyli aktu normatywnego powszechnie obowiązującego. Zaznaczam, że nie chcę oceniać treści tego rozporządzenia, bo nie o tym rozmawiamy.

Czytaj więcej

Zmiany w lekcjach religii zawieszone? Trybunał Konstytucyjny wydał zabezpieczenie

Jakie będą skutki wydania tego zabezpieczenia?

Prawdopodobnie, podobnie jak wcześniejsze podobne działania TK, zostanie ono zignorowane przez władze jako wydane wbrew porządkowi prawnemu. Oczywiście jeszcze bardziej pogłębi to chaos związany z działalnością TK w obecnym składzie sędziowskim. Tylko zmiana tego składu i powrót Trybunału do funkcjonowania zgodnego z konstytucją będzie mogła ten chaos zakończyć. Obecny Trybunał nie liczy się w ogóle z granicami swoich kompetencji i z procedurami.

Czytaj więcej

Trybunał niemocy. Zabezpieczenia TK nie zablokują zmian w sądach

Czy Trybunał Konstytucyjny miał prawo wydać zabezpieczenie zawieszające stosowanie rozporządzenia MEN w sprawie religii w szkołach?

Zacznijmy od tego, że TK dziś w ogóle nie ma możliwości działania, nie tylko w tym zakresie. Nie ma bowiem prawidłowo powołanego prezesa ani wiceprezesa. Po zakończeniu kadencji prezes Julii Przyłębskiej w grudniu 2022 r. powinno się zorganizować nowe wybory, a do tego nie doszło. Prezydent nie powołał też nowego wiceprezesa od ponad roku. Zresztą niezdolność Trybunału do funkcjonowania poruszała też uchwała Sejmu z marca b.r.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo dla Ciebie
Myśliwi nie chcą okresowych badań. A rząd szykuje ograniczenie polowań
Prawo karne
Prof. Matczak o zatrzymaniu Ryszarda Czarneckiego: Władza lubi pokazać siłę
Płace
Biznes rozczarowany po zaskakującej decyzji rządu. Związkowcy zadowoleni
Sądy i trybunały
Ostre oświadczenie I Prezes SN. Małgorzata Manowska oburzona planami rządu
Zawody prawnicze
Prezydent wręczy nominacje pozostawionym na lodzie absolwentom KSSiP
Materiał Promocyjny
Jak wygląda auto elektryczne