Unia Europejska. Dyplomatyczna ofensywa Estonki Kai Kallas

Była premier Estonii poprowadziła w poniedziałek radę ministrów spraw zagranicznych UE, pierwszą, odkąd 1 grudnia 2024 roku objęła stanowisko wysokiego przedstawiciela UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Udało się na niej zatwierdzić 15. już, ale pierwszy od ponad pół roku pakiet sankcji przeciw Rosji i Białorusi.

Ten akt unijnej jednomyślności jest jednak zwodniczy: w wielu ważnych i kontrowersyjnych sprawach polityki zagranicznej UE rada szefów MSZ nie jest w stanie podjąć decyzji.

Dwa kapelusze Kai Kallas

– Jej mandat jest niemożliwy do wypełnienia. Z jednej strony jest wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej, z drugiej ma się zajmować całym światem – mówi nam jeden z unijnych dyplomatów, odnosząc się do podwójnego charakteru jej funkcji. Bo faktycznie to podwójne stanowisko.

Mówi się o wysokim przedstawicielu, że ma dwa kapelusze. Jeden to wiceprzewodniczący KE i jako taki podlega przewodniczącej Komisji, wchodzi w interakcje ze wszystkimi komisarzami i dyrekcjami generalnymi KE. Drugi to wysoki przedstawiciel odpowiedzialny przed Radą Europejską, czyli szefami państw i rządów UE. Niezwykle trudno te dwie lojalności pogodzić.

Czytaj więcej

Polityka

Kaja Kallas: Czy wszyscy zdają sobie sprawę, że jesteśmy w całkiem nowej epoce

Jest różnica między pokojem a pokojem. Po drugiej wojnie światowej państwa zachodnie miały pokój,...

Stanowisko wysokiego przedstawiciela zostało stworzone w traktacie lizbońskim i istnieje od grudnia 2009 roku. Było nadzieją na uczynienie Unii bardziej efektywną w polityce zagranicznej, pierwszym krokiem na drodze do wspólnej unijnej dyplomacji i unijnego ministra spraw zagranicznych, który będzie dla całego świata pierwszym interlokutorem w UE.

Te nadzieje się nie spełniły. W kluczowych sprawach zagraniczni partnerzy często poważniej traktują ministrów spraw zagranicznych największych krajów, a przede wszystkim unijnych przywódców.

Unijna dyplomacja nie wszystkim się podoba

Ale to nowe unijne stanowisko, za którym stoi stworzona od podstaw Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ), ciągle też traktowane jest trochę jak ciało obce w samej Unii. Dowodem jest choćby ostatnia propozycja Komisji Europejskiej, przygotowana jeszcze przed przyjściem Kallas, ograniczenia zatrudnienia w unijnych placówkach na świecie.

Czytaj więcej

Polityka

Premier Estonii Kaja Kallas: Niech Rosja zgaduje, co zrobimy

Rosja boi się wojny z NATO — mówi "Rzeczpospolitej" Kaja Kallas, premier Estonii. I zaleca utrzym...

BEZPŁATNY WEBINAR

Dowiedz się, jak łatwo i prawidłowo rozliczyć PIT za 2024 rok.

Zapisz się

Kaja Kallas jest czwartym w historii stałym wysokim przedstawicielem UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Po Brytyjce Cathy Ashton, Włoszce Federice Mogherini i Hiszpanie Josepie Borrellu jest jednak pierwszą na tym stanowisku osobą, która wcześniej była premierem. Wielu dyplomatów wiąże z tym duże nadzieje: jej prestiż jet po prostu większy, zna się osobiście ze wszystkimi przywódcami, jest dla nich równorzędnym partnerem.

– Chciałaby wzmocnienia Rady Ministrów Spraw Zagranicznych UE, żeby nie tylko była ona forum wymiany opinii, ale też żeby podejmowała decyzje. To wszystko wymaga dużo interakcji z ministrami, czego do tej pory nie było – mówi nam współpracujący z nią od lat dyplomata.