Ulga abolicyjna: Ustawodawca podpowiada zmianę rezydencji

Ustawodawca podpowiada zmianę rezydencji

Ograniczenie ulgi abolicyjnej przyspieszy decyzję o wyprowadzce za granicę przez podatników, którzy do tej pory o tym nie myśleli – mówi Anna Misiak, doradca podatkowy, szef Zespołu Podatków Osobistych i Doradztwa dla Pracodawców, partner w MDDP.

Jaki będzie efekt zmian w uldze abolicyjnej?

Należy się spodziewać znacznego wzrostu obciążeń w Polsce dla części podatników. Wyższy podatek zapłacą osoby uzyskujące dochody w krajach, z którymi łączą nas umowy z niekorzystną metodą unikania podwójnego opodatkowania, czyli metodą kredytu. Będą to przede wszystkim pracownicy, którzy zdecydowali się podjąć zatrudnienie w zagranicznych podmiotach, a także konsultanci, członkowie zarządów czy rad nadzorczych w spółkach usytuowanych właśnie w tych krajach. Podwyżka podatków obejmie więc dochody m.in. z umów o pracę, zleceń, kontraktów menedżerskich czy zasiadania w radach dyrektorów.

Czytaj także:

Praca za granicą: co warto wiedzieć o uldze abolicyjnej

Pracujący za granicą, dopłacą PIT w Polsce

Praca za granicą: Kto musi rozliczyć się w Polsce

O jakich krajach mówimy?

Metoda proporcjonalnego odliczenia ma zastosowanie aktualnie w umowach z m.in. Wielką Brytanią, Irlandią, Austrią, Holandią, Litwą, Słowacją, USA i Rosją. Od 2021 r. na mocy Konwencji MLI dołączą też Dania, Norwegia, Portugalia, Belgia i Kanada.

Dotychczas podatnicy pracujący w tych krajach nie musieli co do zasady dopłacać podatku w Polsce. Teraz to się zmieni. Od podatku polskiego odejmą ten zapłacony za granicą, a otrzymaną kwotę pomniejszą o 1360 zł ulgi abolicyjnej. W praktyce oznacza to duże dopłaty w kraju. Zagraniczny podatek jest często dość niski, ponieważ w wielu krajach kwoty wolne od podatku są znacznie wyższe niż w Polsce. Wysiłek pracy zagranicą i wyższe koszty życia tam zostanie dodatkowo zniwelowany poprzez podatek w Polsce.

Jak wysokie będą dopłaty?

Przedstawmy to na przykładzie polskiego rezydenta podatkowego, który uzyskał wyłącznie w Wielkiej Brytanii 90 tys. zł wynagrodzenia brutto rocznie i zapłacił tam ok. 5 tys. zł podatku. Dotychczas, dzięki uldze abolicyjnej, nie płacił w ogóle podatku w Polsce (wcześniej było wyłączenie z progresją, a po zmianie wynikającej z konwencji MLI jest ulga abolicyjna niwelująca negatywne skutki niekorzystnej metody podwójnego opodatkowania). W rozliczeniu za 2021 r. od 10 502 zł polskiego podatku (to kwota po odliczeniu podatku brytyjskiego) podatnik odejmie 1360 zł ulgi abolicyjnej. W efekcie będzie musiał dopłacić do polskiego urzędu skarbowego 9142 zł PIT. To dużo.

Ale nie we wszystkich krajach tak będzie.

Podatku nie będą dopłacać osoby pracujące w państwach, w umowach z którymi obowiązuje korzystna metoda unikania podwójnego opodatkowania, tj. wyłączenie z progresją. Są to m.in. Niemcy. Francja, Włochy, Hiszpania, Szwecja i Czechy. Ustawodawca wprowadza w ten sposób nierówne traktowanie własnych rezydentów tylko na podstawie kryterium kraju, w którym podatnicy uzyskują dochody.

W uzasadnieniu do zmian wskazano, że „podatnicy mają swobodę kreowania swojej sytuacji podatkowej poprzez wybór państwa, w którym będą osiągane dochody, do których będzie miała zastosowanie odpowiednia metoda”. To dla wielu podatników może być zaskakujące założenie. Trudno oczekiwać, by polscy rezydenci zarabiający w Holandii czy Wielkiej Brytanii teraz gwałtownie rozpoczynali poszukiwanie pracy np. we Francji tylko z powodu różnic w opodatkowaniu w Polsce. Trzeba także przypomnieć, że jeszcze niedawno przy okazji podpisywania Konwencji MLI Ministerstwo Finansów zapewniało, że podatnicy nie poniosą negatywnych konsekwencji zmiany umów podatkowych na mocy tej Konwencji , ponieważ chroni ich przed tym ulga abolicyjna. Nadal komunikat w tym zakresie jest na stronie MF.

Część osób zapowiada, że wyprowadzi się z Polski. Czy łatwo zmienić kraj rezydencji?

Polskim rezydentem podatkowym jest osoba przebywająca w kraju ponad 183 dni w roku lub mająca tu centrum interesów życiowych. Nie można jednak pomijać regulacji obowiązujących w państwie, do którego podatnik zamierza się przeprowadzić. To one mogą powodować, że stanie się w tym samym czasie rezydentem podatkowym innego kraju i powstanie dylemat, gdzie faktycznie jest to miejsce zamieszkania, które zmusza go do płacenia podatków od wszystkich swoich dochodów.

Jak to wygląda w praktyce?

Utratę polskiej rezydencji zapewne łatwiej będzie udowodnić tym, którzy wyjechali za granicę wraz z najbliższą rodziną, wspólnie z małżonkiem, mają tam pracę, dostępne mieszkanie, dzieci poszły do zagranicznych szkół i zasadniczo spędzają życie w kraju, do którego się przenieśli. Jeśli jednak najbliższa rodzina została w Polsce, a podatnik funkcjonuje w obu krajach – np. wraca raz lub dwa razy na miesiąc lub kwartał do kraju – znacznie trudniejsze, jeśli w ogóle możliwe, będzie twierdzenie, że rezydencja podatkowa uległa zmianie. Likwidacja ulgi abolicyjnej w jej dotychczasowej formule może spowodować, że podatnicy przeanalizują swoją sytuację pod kątem rezydencji podatkowej. Finalnie przyspieszą decyzję o przeprowadzce na stałe do innego państwa, mimo że do tej pory takich decyzji nie podejmowali z różnych przyczyn, czasem prozaicznych, jak np. brak czasu.

Co w sytuacji, gdy ktoś wyjedzie, ale nadal będzie miał w Polsce mieszkanie, które np. wynajmie?

Samo posiadanie mieszkania w Polsce nie może jeszcze świadczyć o utrzymywaniu polskiej rezydencji podatkowej, podobnie jak posiadanie nieruchomości na wynajem. Należy wziąć pod uwagę całokształt okoliczności, które wpływają na ocenę, gdzie podatnik faktycznie ma centrum swoich interesów życiowych.