Paradoksy wrażliwego Rosjanina

Dostojewski zawiera w sobie rosyjski paradoks – zarówno wielką kulturę, jak i łatwość zachwytu nad wrażliwą duszą szalonego zbrodniarza z siekierą i relatywizowania zła dokonywanego w imię sprawy.

Publikacja: 15.11.2024 15:20

Portret Fiodora Dostojewskiego autorstwa Wasilija Pierowa, 1872 r.

Portret Fiodora Dostojewskiego autorstwa Wasilija Pierowa, 1872 r.

Foto: SJArt/Alamy/be&w

Niedawno, 11 listopada, świętowaliśmy rocznicę odrodzenia niepodległości. Zabory to czas (o dziwo?) wyjątkowo płodny literacko. Był także kluczowy dla ukształtowania się nowoczesnej polskiej tożsamości narodowej, z autoidentyfikacją w dużej mierze opartą na odrzuceniu Rosji i przeciwstawieniu się Rosjanom, utożsamianym z okrucieństwem, wschodnim barbarzyństwem i z tymi, którzy odbierają wolność innym. Nieco hiperbolizując – kto ty jesteś? Nie-Rosjanin mały.

Najlepiej i na różnych poziomach wyrażają to oczywiście „Dziady” Mickiewicza (skądinąd święto także obchodzone dopiero co, w nocy z 31 października na 1 listopada, zbiegające się zatem z późniejszym odzyskaniem niepodległości). W słynnym „Ustępie” III części czytamy o Petersburgu, mieście teoretycznie wzniesionym na wzór zachodnich stolic, w praktyce, zdaniem wieszcza, naznaczonym zbrodnią założycielską, ociekającym krwią ludu wypełniającego kaprysy bezlitosnego władcy, będące wieżą Babel okrutnie parodiującą europejskie wzorce.

Pozostało jeszcze 95% artykułu

Tylko 99 zł za rok czytania.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję? - możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Artysta wśród kwitnących żonkili

Artysta wśród kwitnących żonkili

Sława Davida Hockneya działa z magnetyczną siłą. Od pierwszego więc dnia jego wystawa w Paryżu ściąga tłumy, a j...

Dziady pisane krwią

Dziady pisane krwią

Rzadko zdarza się spektakl, który przeżywa się w takich emocjach jak „Dziady” Mai Kleczewskiej z teatru w Iwano-...

„Dla dobra dziecka. Szwedzki socjal i polscy rodzice”: Skandynawskie historie rodzinne

„Dla dobra dziecka. Szwedzki socjal i polscy rodzice”: Skandynawskie historie rodzinne

Wokół modelu opieki nad dziećmi w Szwecji i Norwegii narosło wiele mitów. Wyjaśnia je w swoich reportażach Macie...

„PGA Tour 2K25”: Trafić do dołka, nie wychodząc z domu

„PGA Tour 2K25”: Trafić do dołka, nie wychodząc z domu

„PGA Tour 2K25” przypomina, że golf to nie tylko rodzaj kołnierza czy samochód.

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Materiał Promocyjny

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

„Niespokojne pokolenie”: Dzieciństwo z telefonem

„Niespokojne pokolenie”: Dzieciństwo z telefonem

Kluczem do rozwoju emocjonalnego dziecka jest doświadczenie, a nie informacja – wyjaśnia Jonathan Haidt.

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Materiał Promocyjny

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Papież Franciszek nie cierpiał tytułów. Pamiętam, jak kiedyś pewne małżeństwo zostało przez niego pr

Franciszek bez piuski i pellegriny. Rozmowa z siostrą Marią Luisą Berzosą

Społeczeństwo

Nowa Zelandia będzie uznawać tylko płeć biologiczną? Jest projekt ustawy

„Żądło” Murraya: prawdziwa Irlandia z Polakiem mechanikiem, czarnym charakterem

Wiceminister cyfryzacji Michał Gramatyka

Ministerstwo Cyfryzacji zmieni nazwę jednej z usług? Powodem wulgarny akronim

Podtopienia na ulicach Przemyśla. Nad miastem przeszła gwałtowna burza z gradobiciem.

Społeczeństwo

Przez Polskę przetoczyły się potężne nawałnice. Zalane domy i zniszczone drogi

Mateusz Grzeszczuk, twórca podcastu „Podróż bez paszportu”, autor książki „Światy lękowe”

Podcast „Rzecz o książkach”: Mateusz Grzeszczuk o „Światach lękowych” i nie tylko

Artysta wśród kwitnących żonkili

Artysta wśród kwitnących żonkili

Dziady pisane krwią

Dziady pisane krwią

Ukraiński żołnierz

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1154

Klienci Cinkciarza martwią się o pieniądze. Ponad 1500 pozwów

Klienci Cinkciarza martwią się o pieniądze. Ponad 1500 pozwów

Papież Franciszek nie cierpiał tytułów. Pamiętam, jak kiedyś pewne małżeństwo zostało przez niego pr

Franciszek bez piuski i pellegriny. Rozmowa z siostrą Marią Luisą Berzosą

Kanclerz Niemiec i liderCDU Friedrich Merz (drugi od lewej), lider CSU i premier Bawarii Markus Soed

Opinie Ekonomiczne

Umowa koalicyjna w Niemczech to pomostowy kontrakt społeczny

Iga Świątek broni tytułu w Madrycie. Już na początku szansa na rewanż

Wielka gra Trumpa i Putina o zawieszenie broni w Ukrainie

Konflikty zbrojne

Wielka gra Trumpa i Putina o zawieszenie broni w Ukrainie

Tomasz Krzyżak – dziennikarz „Rzeczpospolitej” i ekspert ds. Kościoła

Tomasz Krzyżak: Nowego papieża poznamy prawdopodobnie 8 maja

George Weigel, wybitny amerykański teolog katolicki, biograf Jana Pawła II.

George Weigel: Kościół nie powinien dać się wykorzystać Trumpowi i Vance’owi