Nauczyciel powinien mieć płacone za nadgodziny, jak każdy pracownik. Przełomowa uchwała Sądu Najwyższego

Sprawa, na kanwie której zapadła uchwała, dotyczyła nauczycielki języka angielskiego, pełniącej w liceum rolę koordynatorki projektu wymiany zagranicznej uczniów. W jej przypadku do dodatkowej pracy należało m.in. przygotowanie ich do wyjazdu, zorganizowanie podróży czy koordynacja kontaktu pomiędzy nauczycielami ze szkoły przyjmującej. Problem w tym, że obowiązkom z tym związanym kobieta poświęcała sporo czasu, dużo więcej, aniżeli wynika to z przepisów regulujących czas pracy nauczycieli.

Czytaj więcej

Oświata i nauczyciele

Zmiany w Karcie Nauczyciela. Nadgodziny i zastępstwa do kontroli

Szykowane przez rząd zmiany w Karcie Nauczyciela mają pomóc zapanować nad sposobem rozliczania nadprogramowych godzin i zastępstwami pełnionymi np. przez psychologów kosztem ich własnej pracy. Ułatwią też dostęp do urlopu dla poratowania zdrowia.

Czas pracy nauczyciela. Co mówią przepisy? I co przewiduje Karta Nauczyciela?

Przypomnijmy, że czas pracy nauczyciela nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo. W ramach tej normy realizuje się:

- obowiązkowe zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, nazywane zajęciami przy tablicy;

- inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, do których kwalifikuje się m.in. prowadzenie kółek zainteresowań itp.;

- zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Wynagrodzenie przysługuje nauczycielowi zasadniczo za wykonanie obowiązkowych godzin w ramach pensum.

Oprócz tego otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe zlecone przez dyrektora w szczególnych wypadkach. Takie same, dodatkowe pieniądze uzyskuje za godzinę doraźnego zastępstwa np. za chorego nauczyciela.

Trzeba jednak zaznaczyć, że godziny ponadwymiarowe i doraźnego zastępstwa nauczyciel świadczy w ramach obowiązkowych zajęć przy tablicy ponad tygodniowe pensum (zwykle wynosi 18 godzin), ale mieszczą się one w tygodniowej normie czasu pracy. Nie można ich zatem uznać za nadgodziny.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Pensje nauczycieli w górę. MEN przedstawiło projekt podwyżek

Minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli zostaną podniesione. Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia w tej sprawie. Oto, ile mają zarobić pedagodzy.

Karta pomija natomiast kwestię rekompensowania tej grupie zawodowej każdej pracy świadczonej ponad tygodniową normę, tj. ponad 40 godzin na tydzień.

W opisywanym przypadku sądy obu instancji w części uwzględniły jej pozew i przyznały jej ponad 18,5 tys. zł wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych wraz z odsetkami.

Skargę kasacyjną złożyła szkoła.

Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów przekazał natomiast poszerzonemu składowi zapytanie prawne: „Czy problematyka pracy w godzinach nadliczbowych nauczycieli została wyczerpująco uregulowana w Karcie Nauczyciela, czy też należy do niej odpowiednio stosować – na podstawie art. 91c ust. 1 Karty – przepisy Rozdziału V Działu Szóstego kodeksu pracy?”.

Sąd Najwyższy o pracy nauczyciela ponad normę: „To praca w godzinach nadliczbowych w rozumieniu kodeksu pracy”

SN uznał, że zadania wykonywane przez nauczyciela ponad normy czasu pracy, są pracą w godzinach nadliczbowych w rozumieniu kodeksu pracy.

- Jak ktoś pracuje dłużej, to kodeks pracy stanowi, że ma prawo do dodatkowej zapłaty lub wolnego. I skoro Karta Nauczyciela nie zawiera regulacji w tym zakresie, to oznacza, że stosuje się kodeks pracy. Jeśli nauczyciel przekracza pensum to trzeba mu zapłacić - mówił w ustnych motywach sędzia Piotr Prusinowski.

Innymi słowy SN uznał, że pensja za nadgodziny im się należy i nauczyciele będą mogli się o to upominać.

Sędzia Prusinowski dodał też, że istota relacji między pracownikiem, a pracodawcą sprowadza się do tego, że ten pierwszy poświęca swój czas na wykonywanie zadań służbowych, a ten drugi za to płaci.

Jednocześnie SN przyznał, że dostrzega trudność w stosowaniu takiej wykładni.

Beata Patoleta, adwokat - specjalistka od prawa oświatowego przyznaje, że uchwała na pewno wywoła skutek finansowy dla samorządów.

- Uważam jednak, że jest ona słuszna. Praca w godzinach nadliczbowych powinna być odpłatna. Ta zasada dotyczy każdego. Zapewne jednak, aby wyegzekwować pieniądze za nadgodziny nauczyciele będą musieli kierować sprawy do sądów. Mają jednak mocny argument w postaci wspomnianej uchwały – mówi prawniczka.

Jak wskazuje, warto też uzmysłowić sobie skąd wziął się problem.