Cezary Szymanek: Zuckerberg czy Musk, Threads czy Twitter? Wybór między dżumą a cholerą

Wystarczyło kilka dni, aby na nowym serwisie społecznościowym Threads zameldowało się 100 milionów osób. W tym samym czasie Elon Musk zablokował na Twitterze widoczność wpisów o platformie Mety i zagroził Markowi Zuckerbergowi pozwem sądowym za kradzież poufnych informacji biznesowych i własności intelektualnej.

Czytaj więcej

Globalne Interesy

Rywal Twittera wszedł na rynek. Czym jest Threads? Czym się różni od Twittera?

Ruszyła aplikacja Threads, konkurencyjna platforma społecznościowa względem Twittera. Produkt Mety, właściciela Facebooka i Instagrama, w najbliższym czasie nie trafi jednak do użytkowników w Unii Europejskiej.

Zuckerberg handluje danymi

Skala gromadzenia prywatnych informacji o użytkownikach serwisu była zaś powodem, dla którego Zuckerberg zdecydował się nie uruchamiać Threads w Unii Europejskiej. Z ustaleń dziennikarzy irlandzkiego „Independent” wynika, że Meta nie chciała „iść na zwarcie z Brukselą”. Chce natomiast zbierać wszelkie możliwe dane o zarejestrowanych osobach, począwszy od tych dotyczących zdrowia, finansów i zakupów, poprzez zdjęcia i kontakty, a kończąc na tym, co czytamy i czego szukamy w internecie oraz lokalizacji. Na wszelki wypadek – gdyby w przyszłości była jakaś nieznana dziś potrzeba – na liście jest także pozycja „pozostałe dane”.

Mark Zuckerberg ma ambiwalentne podejście do ochrony danych osobowych i ludzkich sekretów. Lubi to, gdy chodzi o niego samego, ale prywatnością użytkowników Facebooka, Instagrama, WhatsAppa i Threadsów nie poważa. On na niej zarabia, a płaci dopiero wtedy, gdy zostanie złapany. W maju tego roku Europejska Rada Ochrony Danych nałożyła na Metę karę w wysokości 1,2 mld euro za przesyłanie wiedzy o użytkownikach w UE do USA. W grudniu 2022 r. Zuckerberg zawarł ugodę w procesie, jaki został mu wytoczony za udostępnienie Cambridge Analityca – brytyjskiej firmie doradztwa politycznego – danych aż 87 mln użytkowników Facebooka. Meta ma zapłacić 725 mln dol., ale Donald Trump, dla którego pracowała CA w 2016 r., wygrał wybory, a mieszkańcy Wielkiej Brytanii zdecydowali w referendum o opuszczeniu Unii Europejskiej. Londyn ukarał koncern grzywną w wysokości 500 tys. funtów za sprzedaż danych Cambridge Analityca.

Musk układa się z rządami

Danymi użytkowników handlował także Twitter. Na przykład numerami telefonów i adresami mailowymi podanymi przez 140 mln użytkowników na wypadek zablokowania konta lub zmiany hasła. Przyłapany, musiał zapłacić ledwie 150 mln dol. kary.

Z politykami i rządami Elon Musk sam się dogaduje. Dzień przed majowymi wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi w Turcji Twitter ogłosił, że zablokował niektóre treści na portalu w tym kraju. Musk z rozbrajającą szczerością przyznał, że mając do wyboru całkowite ograniczenie dostępu do portalu lub do jego części, wybrał to drugie. Z wnioskiem wystąpił… turecki rząd, a Musk – mimo obietnicy – do dziś nie ujawnił pisma, jakie dostał z Ankary.

W grudniu ub.r. Mychajło Podolak, doradca szefa Kancelarii Prezydenta Ukrainy, skonstatował, że „wojna w Ukrainie” zaczęła znikać z trendów na Twitterze. Kilkanaście godzin później okazało się również, że w ramach nowych zasad uwierzytelniania konta nie można dodać numeru telefonu z ukraińskim prefiksem. Musk, zapytany, czy to celowe działanie czy błąd, nie odpowiedział.

Pozytywnie natomiast musiał zareagować na prośby przywódcy Indii Narendry Modiego. Pierwszy raz w styczniu, gdy zostało zablokowane konto BBC w związku z filmem o naruszeniach praw człowieka w tym kraju. Drugi raz w marcu, gdy jak pisał The Intercept, na Twitterze zablokowano ponad 100 kont należących do polityków, aktywistów i dziennikarzy zarówno w Indiach, jak i poza granicami kraju. W tym samym czasie indyjski rząd wyłączył internet w Pendżabie, regionie zamieszkanym przez 30 mln osób, aby ułatwić sobie „polowanie” na lidera nacjonalistów Amritpala Singha.

Więcej hejtu, czyli wolność słowa według Muska

Twitter po przejęciu przez Elona Muska znalazł się na równi pochyłej. Masowe zwolnienia pracowników, ucieczka reklamodawców, zlikwidowanie Rady Zaufania i Bezpieczeństwa, która zajmowała się m.in. problemem mowy nienawiści w twitterowej społeczności, odwieszenie kont osób zablokowanych wcześniej za hejt lub kłamliwe teorie zdominowały pierwsze tygodnie jego rządów w firmie. Kolejna fala krytyki przyszła po wprowadzeniu płatnej usługi Twitter Blue, jedynej możliwości, aby posiadać zweryfikowane konto. Dość szybko wykorzystali to siewcy różnorakich teorii spiskowych, przede wszystkim antyszczepionkowcy, którzy raptem za 8 dol. miesięcznie kupili sobie wiarygodność i zasięgi. Elon Musk – sam siebie nazywający „absolutystą słowa” – kwitował: „Nową polityką Twittera jest wolność słowa, ale nie wolność zasięgu”.

Jak to wygląda w praktyce, sprawdziło Centrum ds. Przeciwdziałania Cyfrowej Nienawiści (Center for Countering Digital Hate, CCDH). Z raportu amerykańskiej organizacji pozarządowej wynika, że 99 proc. wpisów zawierających hejt o podłożu rasistowskim, antysemickim, homofobicznym lub transfobicznym będących autorstwa posiadaczy płatnych kont pozostawało bez jakiejkolwiek reakcji, mimo zgłoszeń o naruszeniu polityki serwisu. Zresztą, z regulaminu Twittera po pięciu latach – oczywiście za sprawą Muska – zniknęły zapisy o ochronie osób transpłciowych oraz grup szczególnie narażonych na nienawistne zachowania – kobiet, osób o innym kolorze skóry niż biały, LGQBTQIA+ i innych, historycznie marginalizowanych.

Kto i o czym będzie pisał na Threads

Musk, kupując Twittera, zapewne przypieczętował decyzję Zuckerberga o stworzeniu Threadsów. Twórca Facebooka nie ma przecież oporów przed kopiowaniem już istniejących serwisów czy rozwiązań. Przekonały się o tym Snapchat, TikTok czy WhatsApp, zanim został przez niego kupiony. Adam Mosseri, szef Instagrama, przyznał w trakcie jednej z rozmów na Threads, że celem nowego serwisu nie jest zastąpienie Twittera. Jest nim natomiast stworzenie miejsca dla tych użytkowników Instagrama, którzy chcieli więcej rozmawiać, ale odstręczał ich Twitter, i dla tych z Twittera, którzy mają już dość wszechobecnego gniewu. Mosseri zapowiedział, że Facebook nie będzie robił niczego, aby zachęcać „polityków i do polityki” lub czytania „poważnych i trudnych” wiadomości. Ale nie będzie także ograniczał zasięgu takich wpisów.