Długa droga do aborcji dla kobiet. Klauzula sumienia nie będzie wyrokiem

Projekt ustawy, który wpłynął do Sejmu 16 czerwca, miałby uregulować kwestię klauzuli sumienia, aby zagwarantować pacjentowi wykorzystanie prawa do świadczeń zdrowotnych. Obecny stan prawny naraża wiele kobiet w ciąży na komplikacje i poważny uszczerbek na zdrowiu bądź utratę życia – głosi uzasadnienie.

W ostatnich miesiącach opinię publiczną kilkakrotnie obiegły informacje o śmierci ciężarnych pacjentek w wyniku nieuzyskania należytej pomocy medycznej – piszą posłowie Koalicji Obywatelskiej. Jak dodają, powoływanie się lekarza na klauzulę sumienia bez ustawowego obowiązku wskazania pacjentce lecznicy, w której zostałby przeprowadzony zabieg aborcji, jest dla kobiety jednoznaczne z brakiem możliwości uzyskania takiego świadczenia.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Ewa Szadkowska: Ile warta klauzula sumienia. KO ma pomysł, jak pomóc kobietom

Projekt Lewicy zakłada zniesienie klauzuli sumienia. I zapewne z racji swego radykalizmu nie docz...

Dlatego zgodnie z wniesionym projektem przełożony lub kierownik lekarza odmawiającego wykonania świadczenia medycznego z uwagi na klauzulę sumienia byłby zobowiązany do wyznaczenia innego lekarza. Gdyby wszyscy lekarze ze szpitala odmówili wykonania świadczenia, przełożony musiałby niezwłocznie przekazać taką informację np. dyrektorowi szpitala, a on pacjentowi, przekazując mu, u którego lekarza lub w którym szpitalu w odległości nieprzekraczającej 50 km może uzyskać świadczenie.

Gdyby jednak zabieg ten nie został przeprowadzony także w innej placówce, szpital musiałby niezwłocznie zawiadomić o tym Narodowy Fundusz Zdrowia. Wtedy to NFZ byłby zobowiązany niezwłocznie poinformować pacjenta „o możliwościach w zakresie uzyskania świadczenia zdrowotnego”.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, ale ma obowiązek odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej.

Kamila Ferenc, prawniczka Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, która podczas rozmowy z „Rzeczpospolitą” w marcu 2023 r. apelowała o zlikwidowanie klauzuli sumienia w publicznym systemie opieki zdrowotnej, proponowane przez posłów KO zmiany ocenia jako krok w dobrym kierunku.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

RPP: W szpitalu w Nowym Targu stwierdzono naruszenia praw pacjentki

Zgodnie z oświadczeniem Rzecznika Praw Pacjenta w szpitalu w Nowym Targu doszło do naruszenia pra...

Nadal jednak uważa, że klauzula sumienia powinna zostać usunięta. Jak dodaje, obecnie z przepisów wynika, że nie można powołać się na klauzulę sumienia w przypadku zagrożenia życia, ale trudno rozdzielić, kiedy zagrożenie dla życia kobiety jest bezpośrednie, a kiedy pośrednie. W projekcie ustawy brakuje jej także obowiązku zatrudnienia w szpitalu podwykonawcy, czyli lekarza opłaconego przez NFZ, który w czasie na przykład 24 godzin przyjechałby na miejsce, żeby wykonać zabieg.

Jak podkreśla prawniczka, jeśli szpital podpisze umowę z NFZ, to musi wykonać pacjentowi gwarantowane świadczenia. Czy zatem szpital powinien publicznie informować, które świadczenia ze względu na klauzulę sumienia nie zostaną w tym szpitalu wykonane, żeby pacjent nie tracił czasu na dojazd do lecznicy i czekanie? Kamila Ferenc zauważa, że stworzenie listy lekarzy, którzy nie wykonują aborcji, powołując się na klauzulę sumienia, nie byłoby zgodne z konstytucją.

Podkreślmy, że art. 51 konstytucji mówi, że nikt nie może być zobowiązany do ujawniania informacji dotyczących jego osoby, a art. 53, że każdemu zapewnia się wolność sumienia.