Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych uzależniają wysokość stawki podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców od uznania związku nieruchomości z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Problematyka opodatkowania nieruchomości posiadanych przez przedsiębiorców była przedmiotem badania pod względem konstytucyjności przez Trybunał Konstytucyjny i rozstrzygnięta w wyroku z dnia 24 lutego 2021 r. o sygn. SK 39/19. W powołanej sprawie Trybunał Konstytucyjny dokonał oceny zgodności art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych z przepisami Konstytucji RP.
Zgodnie z literalną treścią badanego przepisu, do uznania związku nieruchomości z działalnością gospodarczą przed wyrokiem TK z 2021 r., wystarczał fakt jej posiadania przez przedsiębiorcę. In genere, takie rozróżnienie nieruchomości wykorzystywanych w działalności gospodarczej przez przedsiębiorców od nieruchomości posiadanych przez nich bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ma wpływ na ustalenie wysokości należnego podatku.
Zróżnicowanie stawek podatkowych
Stawki podatku od nieruchomości są określane przez rady gmin, jednak ustawodawca określił przedziały kwotowe podatku uzależnione od typu nieruchomości i ich przeznaczenia. W przypadku gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej rady gminy mogą ustalać stawki podatku od nieruchomości na poziomie maksymalnym 0,62 zł za 1 m2 powierzchni, a w pozostałych przypadkach niewymienionych bezpośrednio w ustawie - do 0,30 zł za 1 m2 powierzchni. W odniesieniu do podatku należnego od budynków mieszkalnych lub ich części, maksymalną stawkę ustalono na poziomie 0,51 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej, a dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 17,31 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej.
Orzeczenie Trybunały Konstytucyjnego z 2021 r.
Wracając do sfery jurydycznej, w wyroku z dnia 24 lutego 2021 r., Trybunał Konstytucyjny orzekł, że automatyczne uznanie gruntu, budynku lub budowli z działalnością gospodarczą wyłącznie na podstawie jej posiadania przez przedsiębiorcę jest niezgodne z przepisami Konstytucji. Pomimo tego orzeczenia, organom podatkowym zdarzało się stosować wyższe stawki podatkowe w oparciu o przesłankę posiadania nieruchomości przez przedsiębiorców, bez uprzedniego zbadania faktycznego związku tej nieruchomości z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego
Wobec takiej praktyki, wiele spraw podatkowych znalazło swój finał w Naczelnym Sądzie Administracyjnym (NSA). NSA badając zasadność skarg kasacyjnych kierowanych przez podatników będących przedsiębiorcami, w jednym z wyroków stwierdził, że „błędne jest przyjmowanie, że nieruchomości będące w posiadaniu podatnika podlegają opodatkowaniu stawką wyższą wyłącznie z uwagi na fakt, że podatnik jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą”. (Wyrok NSA z dnia 31 stycznia 2023 r., sygn. akt III FSK 3076/21, podobnie NSA również w wyroku, z dnia 31 stycznia 2023 r., sygn. akt III FSK 3043/21 czy z dnia 31 stycznia 2023 r., sygn. akt III FSK 682/22).
