Najem, a nie własność w "Mieszkaniu+"

Lada dzień rząd ma przedstawić szczegóły programu „Mieszkanie +". Ze wstępnych zapowiedzi wynika, że będą i kredyty dla klasy średniej, i tanie lokale na wynajem dla tych, którzy mają niższe dochody. Chodzi o to, by przy współudziale państwa rodziny o średnich dochodach miały szansę uzyskania własnego M – taka jest idea rządowego projektu.

Tymczasem rekordy popularności bije „Mieszkanie dla młodych". Już w marcu został wyczerpany limit dopłat na cały rok. Firmy deweloperskie chwalą się, że po I kwartale br. ich wyniki są rekordowe. Np. Archicom podaje, że w tym czasie sprzedał o 44 proc. więcej lokali niż rok temu. Także Robyg pobił swój rekord – 727 lokali znalazło klientów w ciągu I kwartału (wzrost o 36 proc. r./r.), a Dom Development poprawił wyniki o 32 proc. r./r. (615 lokali). Ale firmy mają obawy związane z planami rządu.

Najem, nie własność

– Pojawiła się zapowiedź programu, który ma zapewnić możliwość taniego wynajmu mieszkań przez osoby o niskich czy średnich dochodach. To dobry pomysł, jeśli limit dochodowy będzie rozsądnie określony. Jednak wątpliwości budzi pomysł przekazywania tych mieszkań na własność najemcom – komentuje Grzegorz Kiełpsz, przewodniczący rady nadzorczej Dom Development, prezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich (PZFD). – Lokale mają powstać na gruntach Skarbu Państwa, zatem w przypadku uwłaszczenia najemców będzie to redystrybucja państwowej własności do wybranych obywateli. A co z tymi, którzy tych mieszkań nie dostaną? To niesprawiedliwe.

PZFD niepokoją też zapowiedzi, że mogłyby powstawać specjalne państwowe spółki do budowy tanich mieszkań. – Traktuję je jako nie do końca przemyślane. Dlaczego państwo miałoby pozbawiać zleceń i konkurować w dyscyplinie, do której nie zostało powołane, z dobrze prosperującymi małymi i średnimi firmami, które zatrudniają setki tysięcy pracowników? – pyta Grzegorz Kiełpsz.

Jacek Bielecki dyrektor ds. jakości w spółce Marvipol, podkreśla, że głównym problemem rynku mieszkaniowego jest znikomy udział lokali na wynajem. – Programy rządowe powinny być skierowane na wsparcie budownictwa czynszowego, ale – tak jak to jest w krajach rozwiniętych – prywatnego. Państwo nie jest przedsiębiorcą, nie powinno więc zajmować się budową mieszkań, lecz stwarzać warunki dla prywatnych inwestorów – podkreśla Jacek Bielecki.

Opowiada, że tam, gdzie rynek najmu funkcjonuje od lat i mieszkania są dostępne dla wszystkich rodzin, to prywatni inwestorzy, głównie fundusze emerytalne, są dostawcami tanich mieszkań czynszowych. – Rodziny o niedostatecznych dochodach są wspierane przez społeczności lokalne dodatkami mieszkaniowymi. Na tym polega pomoc osobom o najniższych dochodach – dodaje Bielecki.

Działka to za mało

Na razie nie wiadomo, w jakich miastach miałby wystartować rządowy program budowy tanich lokali. Wiadomo jednak, że lokale powstawałyby na gruntach należących m.in. do państwowych spółek.

– Założenia, by budować mieszkania za ok. 3 tys. zł. za mkw., są niemożliwe do realizacji. Wynika to z faktu, że w zdecydowanej większości państwowe grunty w dużych miastach nie mają pełnej infrastruktury i czystego stanu prawnego. Wymagają więc dużego doinwestowania, a koszt budowy infrastruktury stanowi bardzo istotną część całego przedsięwzięcia – wyjaśnia Mateusz Juroszek, wiceprezes spółki Atal. – Poza tym dostawcy mediów to w większości prywatne firmy, które za darmo nic nie zrobią. Podobnie jest z drogami – odpowiadają za nie budżety lokalne. Tym samym znacznie zwiększa się koszt inwestycji i jednocześnie okres realizacji.

Zdaniem Juroszka, jeśli rząd rozpocząłby realizację planu już teraz, to pierwsze mieszkania pojawiłyby się na rynku nie wcześniej niż za pięć lat, a ich koszt będzie znacznie wyższy od zapowiadanego, m.in dlatego, że szybko rosną koszty robocizny.

Według deweloperów rządowy program ma szansę na powodzenie w mniejszych miejscowościach lub na obrzeżach miast, gdzie wartość gruntów jest niska. – Z pewnością znajdą się osoby, które będą chciały skorzystać z rządowej pomocy mieszkaniowej, ale nie oznacza to, że deweloperzy stracą klientów – uważa Małgorzata Ostrowska, członek zarządu holdingu J.W. Construction. –

Także jej zdaniem państwowe osiedla raczej nie będą powstawały na gruntach w centrach miast. Wątpliwości budzi jednak, kto będzie budował bloki w rządowym programie. – Nasza spółka chętnie weźmie udział w tym przedsięwzięciu – deklaruje Małgorzata Ostrowska.