Obce słowa w piosenkach

Fani z całego świata mogli zajrzeć za żelazną kurtynę dzięki kompozycji "One Phone Call Street Scenes" z albumu Milesa Davisa "You're Under Arrest". W utworze sprzeciwiającym się przemocy reżimów słychać dialog w wykonaniu gwiazd. Sting zagrał francuskiego policjanta, Miles Davis mówi po hiszpańsku, słowa zaś: "Masz prawo milczeć" wypowiada po polsku Marek Olko, promotor koncertowy, którego jazzman poznał w Polsce wlatach80. Miles zaprosił go do udziału w nagraniu ze względu na prześladowania "Solidarności".

Sting fascynację Francją zaznaczył znacznie wcześniej, śpiewając pod szyldem The Police "Roxanne". Nie był pierwszym Anglikiem, który dostrzegł zmysłowość francuskiego –ponad dekadę wcześniej Beatlesi nagrali "Michelle Ma Belle".

Francuski jest sexy

Różne są wersje genezy "Roxanne". Dyplomatyczna mówi, że spacerując w okolicach Pigalle, muzyk zaczął sobie wyobrażać, co by było, gdyby wdał się w romans z paryską prostytutką. Po latach przyznał, że zainspirowała go dziewczyna stojąca przed hotelikiem nieopodal dworca St. Lazare, gdzie mieszkał w1977 r. Imię Sting zaczerpnął z "Cyrano de Bergerac".

Francuski urzekł również szwedzką Abbę, która śpiewała wyłącznie po angielsku do czasu, gdy zespół uznał, że "Voulez-vouz" lepiej brzmi w refrenie niż "Do You Want". A amerykańska grupa La belle śpiewała "Lady Marmelade" z refrenem "Voulez-vous coucher avec moi ce soir". Pytanie "Czy chcesz dzisiaj spać ze mną" przypomniały w filmie "Moulin Rouge!" Christina Aguilera, Lil' Kim, Mýa i Pink.

Rekordzistą w muzycznych wyprawach do innych krajów była grupa Queen. Freddie Mercury i jego koledzy ukochali zwłaszcza hiszpański. Ostatni wydany za życia Mercury'ego album zatytułowali "Innuendo". Kiedy Freddie nagrywał piosenkę, której tematem były mgliste aluzje, nie potwierdził jeszcze, że jest śmiertelnie chory na AIDS; tak jak nie mówił publicznie o swojej homoseksualnej orientacji. Wolał śpiewać "Las palabras de amor", czyli "słowa miłości", przepiękną piosenkę wydaną na wcześniejszym od "Innuendo" albumie "Hot Space". Pamiętamy też duet "Barcelona" z Montserrat Caballe, nagrany na płytę o tym tytule, z zamiarem wykonania podczas otwarcia olimpiady w1988 r. Mercury nie dożył ceremonii. Jego partię, zawierającą również japońskie frazy, odtworzono z taśmy.

Po hiszpańsku śpiewa Bono. U2 wykorzystało jeden ze swoich wielkich przebojów "Vertigo", rozpoczynając odliczaniem "Uno, dos, tres, catorce!". Ma ono podobno podtekst biblijny, bo numery: jeden, dwa, trzy, czternaście odwołują się do wersetu "A Bóg rzekł do Mojżesza: Jestem, który jestem".

Ale są też artyści, którzy nie chcieli wyprawić się poza granice rodzimego języka. Obcojęzyczny tytuł sprawił, że Michael Jackson odrzucił propozycję wykonania... "La isla bonita". Autor i producent Patrick Leonard zaproponował piosenkę Madonnie. Ta zrobiła z niej światowy przebój. Jak wyznała w jednym z wywiadów, opiewana w nim niebiańska wyspa San Pedro nie istnieje. Chciała jednak oddać muzyczny hołd kulturze latynoskiej i zaśpiewać słowa "Te dijo te amo".

Istną wieżą Babel są piosenki Africa Simone, protoplasty popowego multi-kulti i autora hitu "Ramaya". Rozpoczyna się on słowami "Adingi dingi dingi ha ha ha/ adingu dingu prrrrrrrr ramaya".

Tajemnice Maleńczuka

–To co, że słuchacz nie rozumie tekstu? –pytał prowokacyjnie. –"Ramaya" podobała się, mimo, że nikt nawet nie przeczuwał, co znaczy. Język nie jest problemem, jeśli w porządku są rytm, muzyka i głos.

Nie podejrzewam, że twórczość Simone'a była natchnienie dla Wojciecha Waglewskiego i Mateusza Pospieszalskiego, ale muzycy Voo Voo inspirujący się muzyką etniczną używają słów i brzmień w podobny sposób jak Afrykańczyk urodzony w Maputo. Wystarczy posłuchać "Jobi jabi". Tak też było na płycie "I Ching". Waglewski zaśpiewał piosenkę "Milo" ze słowami "Oiyan, oiyan allelerekange, obi ya soo milo sule".

Nowy język o tajemniczym, magicznym brzmieniu stworzył Maciej Maleńczuk. Do tej wyprawy, tym razem w głąb świadomości, doprowadziły improwizacje pod wpływem marihuany, gdy okazało się, że śpiewając winnym języku niż polski, krakowski bard ma znacznie lepszą emisję głosu i przyciąga więcej słuchaczy.