Regulacje motorem zmian organizacyjnych w przedsiębiorstwach

Ponad 46 proc. badanych wskazało ryzyko prawne i regulacyjne jako główny obszar, z którego wynikają największe zagrożenia dla organizacji. To znacząco więcej niż w innych globalnych opracowaniach tego typu. Aż 47 proc. firm działających w Polsce zakłada, że w perspektywie dwóch najbliższych lat znaczenie tego ryzyka jeszcze wzrośnie.

Ocena ryzyk prawnych i wpływu zmian w legislacji na funkcjonowanie firm, zwłaszcza dużych, to od lat jedno z istotnych zadań zarządów. Wzrost świadomości w tym zakresie wymusiła także pandemia. W efekcie od departamentów prawnych zarządy oczekują nie tylko efektywnego doradztwa regulacyjnego, ale także skutecznych systemów służących monitorowaniu zmian prawnych, połączonych z analizą ich wpływu na bieżącą działalność danej organizacji – tłumaczy Małgorzata Wojnowska, dyrektor Departamentu Prawnego i Compliance w Żabka Polska.

Z naszej analizy wynika, że ryzyko prawne największe znaczenie ma dla przedsiębiorstw z branży naftowej, gazowej, wydobywczej, IT oraz finansowej. Nie powinno to dziwić, ponieważ są to sektory najmocniej uzależnione od regulacji. Ewentualne zmiany prawne, skomplikowane ramy regulacyjne związane np. z koncesjami, warunkami realizowanych kontraktów czy świadczeniem usług finansowych, regulacje dotyczące podatków, a także ryzyko sankcji gospodarczych – to tylko przykłady problematycznych obszarów wskazywanych przez ankietowanych przedsiębiorców. Ponad połowa badanych zwróciła również uwagę na ryzyko związane z kosztami, które przedsiębiorcy muszą ponieść w wyniku kar nakładanych przez regulatorów oraz ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej.

Zapytaliśmy zarządy, czy obawa przed zmaterializowaniem się ryzyk prawnych doprowadziła do istotnych zmian w ich organizacji w ostatnich pięciu latach. Zdecydowana większość odpowiedziała twierdząco, wskazując w szczególności na konieczność wdrożenia polityk dotyczących ochrony danych. Wydaje się, że ma to związek z jednej strony z coraz większym znaczeniem danych w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, a z drugiej strony oczywiście z wejściem w życie w maju 2018 roku rozporządzenia o ochronie danych osobowych, dotyczącego wszystkich, którzy przetwarzają dane osobowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Kolejnym utrudnieniem jest wciąż nieustabilizowane orzecznictwo dotyczące nowych zasad przetwarzania danych.

Z ryzykiem regulacyjnym blisko związane jest ryzyko o charakterze politycznym, na które jako najistotniejsze wskazało 10 proc. ankietowanych. Jakie czynniki o charakterze politycznym wpłyną na działalność spółek w ciągu najbliższych dwóch lat? Z uzyskanych odpowiedzi wyłania się jasny wniosek, że menedżerowie spodziewają się dalszych zawirowań związanych z sytuacją epidemiczną, w tym ograniczeń w handlu oraz problemów dotyczących innych dziedzin gospodarki. Ponad 80 proc. ankietowanych przewiduje wzrost ryzyka nałożenia sankcji i ograniczeń gospodarczych. Istotny niepokój budzi także brexit. Natomiast relatywnie niewielka liczba firm w Polsce wskazała na obawy związane z korupcją funkcjonariuszy publicznych jako istotny czynnik ryzyka.

Dr Marcin Ciemiński partner Clifford Chance

Z wyzwaniami związanymi z ryzykiem regulacyjnym mierzą się podmioty we wszystkich sektorach gospodarki. Wprowadzane w Polsce regulacje prawne od lat są liczne, obszerne oraz skomplikowane. Przed pandemią Covid-19 w Polsce wchodziło w życie ponad 20 tysięcy stron aktów prawnych rocznie i przedsiębiorcy nie zawsze nadążali za zmianami. Chociaż pandemia zmniejszyła tempo powstawania przepisów prawa, to wpłynęła na tempo wprowadzanych zmian, co wymaga od przedsiębiorców elastyczności i umiejętności dynamicznego dostosowania się do obowiązującej rzeczywistości, także prawnej. Sama pandemia stanowi zresztą bezprecedensowe wyzwanie dla przedsiębiorców, które wymusza odpowiednie podejście do planowania dalszej działalności, w tym w kontekście utrzymującej się niepewności otoczenia prawnego. Zagrożenie regulacyjne potęguje obserwowana w ostatnich latach zwiększona aktywność regulatorów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Kary nakładane na przedsiębiorców przez regulatorów są najwyższe w historii. Widzimy również coraz więcej postępowań przeciwko członkom zarządu w związku z zarzutami działania na szkodę spółek i innych przestępstw tzw. białych kołnierzyków oraz coraz większą kreatywność organów ścigania w ocenie przestępczego charakteru aktywności gospodarczej. Wszystkie te okoliczności prowadzą do wniosku, że przedsiębiorcy powinni kompleksowo zarządzać ryzykiem regulacyjnym, które stanowi i będzie stanowiło w przyszłości coraz większe wyzwanie dla prowadzenia biznesu w Polsce.

Pozostało 80% artykułu