Inflacja powyżej celu NBP. Trzeba się pogodzić z szybkim wzrostem cen usług

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych z pominięciem żywności oraz nośników energii (w tym paliw) wzrósł w lutym o 5,4 proc. rok do roku, po zwyżce o 6,2 proc. w styczniu i 6,8 proc. w grudniu – podał we wtorek Narodowy Bank Polski. To wprawdzie wynik najniższy od ponad dwóch lat, ale i tak wyraźnie powyżej celu inflacyjnego banku centralnego (2,5 proc. rok do roku z dopuszczalnymi odchyleniami o 1 pkt proc.).

Pomocna konkurencja

Według piątkowych danych GUS wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI), główna miara inflacji w Polsce, wzrósł w lutym o 2,8 proc. rok do roku po zwyżce o 3,7 proc. w styczniu. To oznacza, że inflacja pierwszy raz od trzech lat znalazła się w paśmie dopuszczalnych wahań wokół celu NBP. W marcu z dużym prawdopodobieństwem będzie nawet niżej. Część ekonomistów spodziewa się wyniku niewiele powyżej 2 proc. rocznie.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Krzysztof Adam Kowalczyk: Czy naprawdę już wygraliśmy z nadmierną inflacją?

Podany we wtorek wskaźnik inflacji bazowej ujawnia, że bank centralny nie może jeszcze otrzepać rąk po wykonanej robocie. I ogłaszać sprowadzenia wzrostu cen do celu inflacyjnego NBP.

Inflację w dół spychają ostatnio przede wszystkim ceny żywności, które w lutym wzrosły już tylko o 2,7 proc. rok do roku po 4,9 proc. jeszcze w styczniu. Przyczynia się do tego sytuacja na globalnym rynku surowców rolnych, wysoka baza odniesienia sprzed roku (w lutym 2023 r. żywność w Polsce podrożała o 24 proc. rok do roku) oraz wojna dyskontów, o której głośno jest w mediach. Ekonomiści z NBP przyznali ostatnio, że nasilona konkurencja sieci handlowych może obniżać inflację o 0,1–0,2 pkt proc.

To, że inflacja bazowa wyraźnie przewyższa inflację CPI, oznacza, że ceny tych towarów i usług, które zależą w największym stopniu od polityki pieniężnej i koniunktury w polskiej gospodarce, wciąż rosną za szybko.

Deflacja w przemyśle

Dobrą wiadomością jest to, że biorąc pod uwagę prognozy jeszcze sprzed kilku miesięcy, presja na wzrost cen towarów i usług z kategorii bazowych wygasa zaskakująco szybko. Przykładowo, listopadowa projekcja NBP sugerowała, że w I kwartale br. inflacja bazowa będzie wynosiła średnio 6,3 proc. rocznie, a projekcja lipcowa – która nie uwzględniała jeszcze skutków obniżki stóp procentowych z września i października – wskazywała na wynik jeszcze o 1 pkt proc. wyższy. Tymczasem nawet gdyby w marcu spadek inflacji bazowej ustał – co jest mało prawdopodobne – w całym I kwartale ta miara inflacji wyniosłaby tylko 5,6 proc.

Ekonomiści widzą dwie główne przyczyny tego, że dezinflacja w bazowych kategoriach towarów i usług konsumpcyjnych postępuje szybciej od oczekiwań. Pierwszą jest słaba koniunktura w przemyśle przetwórczym w strefie euro i w konsekwencji w Polsce. Wraz z odblokowaniem łańcuchów dostaw i presją na ograniczenie zapasów, które firmy nadbudowały po pandemii Covid-19, prowadzi to do spadku cen produkcji sprzedanej przemysłu. W lutym wskaźnik tych cen, PPI, zmalał w Polsce o 9 proc. rok do roku. Deflacja na poziomie cen hurtowych z opóźnieniem przenosi się na detaliczne ceny towarów.

Czytaj więcej

Handel

Coraz ostrzejsza walka Lidla i Biedronki. To będzie tania Wielkanoc?

Większość Polaków spodziewa się zaostrzenia wojny między dyskontami – Lidlem i Biedronką.

Drugą siłą, która tłumi inflację bazową, jest aprecjacja złotego, która obniża ceny towarów z importu. Od początku IV kwartału ub.r. polska waluta umocniła się wobec dolara o 11 proc. – bardziej niż jakakolwiek inna spośród ponad 30 najważniejszych walut świata.

Do spadku rocznej inflacji bazowej również – tak jak do spadku inflacji CPI – przyczynia się wysoka baza odniesienia sprzed roku. Ale pod wpływem wspomnianych sił bieżąca presja na wzrost cen w kategoriach bazowych również słabnie. W lutym towary i usługi z tych kategorii podrożały o 0,5 proc. wobec stycznia, gdy z kolei podrożały o 0,4 proc. wobec grudnia. Według wyliczeń analityków z PKO BP oznacza to, że po korekcie o wpływ czynników sezonowych zwyżki cen wynosiły 0,2–0,3 proc. miesiąc do miesiąca. Gdyby takie tempo utrzymywało się przez cały rok, inflacja bazowa wynosiłaby 4,4 proc. rok do roku. I takiego mniej więcej wyniku w całym 2024 r. spodziewają się dziś ekonomiści. Przykładowo ekonomiści z Credit Agricole Bank Polska w zaktualizowanym właśnie scenariuszu zakładają, że inflacja bazowa w br. wyniesie średnio 4,1 proc., a ekonomiści z Santander Bank Polska uważają, że będzie to 4,8 proc.