Wielkie firmy zawierają sojusz kaucyjny. Wnioski do KE i UOKiK

Najwięksi gracze z branży napojów dołączyli do wyścigu w systemie kaucyjnym. Zegar tyka do stycznia 2025 r.

Publikacja: 26.04.2024 04:30

Polska uruchomi system kaucyjny jako 17. kraj UE, wyprzedziła nas nawet Rumunia i Słowacja. System r

Polska uruchomi system kaucyjny jako 17. kraj UE, wyprzedziła nas nawet Rumunia i Słowacja. System ruszy w styczniu 2025 r.

Foto: AdobeStock

Budowa systemu kaucyjnego w Polsce mocno przyspiesza. 19 kwietnia główni gracze rynku napojów złożyli wreszcie wniosek w UOKiK o zgodę na koncentrację. Tego samego dnia pojawił się projekt ustawy nowelizującej mocno krytykowaną ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z ubiegłego roku.

System kaucyjny. Duzi stają do gry

O tym, że Polska w styczniu 2025 r. uruchomi system kaucyjny, wiadomo od września 2023 r., gdy ustawa weszła w życie. A jednak najwięksi producenci napojów bezalkoholowych oraz piwa (bo to ich opakowania zostaną ujęte w systemie kaucyjnym) nie składali wniosku o licencję operatora. Wciąż trwały analizy prawne, jak to zrobić.

Wreszcie w piątek 19 kwietnia łącznie 12 firm (Maspex, Coca-Cola, Oshee, Żywiec Zdrój, Nestlé, Colian, Pepsi-Cola, Red Bull, Zbyszko, Orangina Schweppes Polska, Nałęczów Zdrój i Van Pur) złożyło do UOKiK wniosek o zgodę na koncentrację. Ma im to pozwolić utworzyć wspólne przedsiębiorstwo mające stanowić podmiot reprezentujący na potrzeby prowadzenia systemu kaucyjnego, na podstawie ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Firmy informowały o współpracy branżowej przy tym projekcie już w ubiegłym roku. Podpisały listy intencyjne, ale potem prace utknęły w konsultacjach z prawnikami. Początkowo na rynku mówiło się, że producenci napojów alkoholowych i bezalkoholowych utworzą jednego operatora, jednak ostatni miesiąc przyniósł inne informacje. Giganci bezalkoholowi trafili ze swoim wnioskiem do UOKiK, a trzy największe browary w Polsce złożyły do Komisji Europejskiej wniosek o zgodę na koncentrację, bo taki jest wymóg dla firm wprowadzających, które są konkurentami. – Czekamy na wydanie takiej zgody, nie ukrywam, że w przeciwieństwie do innych operatorów, którzy planują wystąpić o pozwolenie ministerstwa lub już je dostali, a nie musieli czekać na zgodę, to w pewnym sensie dyskryminacja – pisze „Rzeczpospolitej” Magdalena Brzezińska, rzeczniczka prasowa Grupy Żywiec.

Czytaj więcej

Bruksela zmniejszy rosnącą górę europejskich śmieci. PE przyjął rozporządzenie

Operatora dla branży piwnej wspólnie chcą utworzyć Grupa Żywiec, której właścicielem jest Heineken, Kompania Piwowarska, spółka należąca do Asahi Group Holdings oraz Carlsberg Polska. Firmy wskazują na czas: zostanie im go dużo mniej niż małym firmom, które z uwagi na śladowy udział w rynku przepisy antymonopolowe obchodziły szerokim łukiem. Największych graczy wyprzedziły małe firmy: Zwrotka i PolKa. Duża konkurencja mówi o nich z przekąsem, że „wprowadzili na rynek dwie zgrzewki wody mineralnej”. Ile napojów te spółki naprawdę wprowadziły na rynek, nie wiadomo, bo ani Zwrotka, która jako pierwsza uzyskała licencję operatora w resorcie klimatu, ani PolKa, która tę licencję niebawem otrzyma, nie ujawniły, ile dokładnie sprzedały napojów. Jak poinformował Aleksander Traple, prezes Zwrotki, spółka w 2023 r. sprzedała napoje o wartości „do 300 tys. zł”. Jak szacuje Centrum Monitorowania Rynku, jest to wartość sprzedaży wody w Polsce w ciągu pół godziny. PolKa obiecała nam przekazać informacje, jakie sprzedaje napoje i gdzie można je kupić, a także jak duża była ich sprzedaż w zeszłym roku, ale mimo monitów informacje do redakcji nie dotarły.

Wspólny plan

Odkąd wnioski o udzielenie zgody na utworzenie operatora trafiły do polskich i unijnych instytucji, firmy nie chcą komentować etapów budowania systemu. Odsyłają do kancelarii Osborn Clarke, która prowadzi tę sprawę. Ale prawnicy również nie chcą nic komentować. Jak wyjaśnił jeden z graczy, boją się zarzutów o „gun jumping” – czyli o zbyt wczesne przejęcie faktycznej kontroli nad przejmowanym biznesem, przed zdobyciem formalnej zgody urzędu antymonopolowego. Problem w tym, że taka prośba to, zdaniem firm, dla KE sprawa bez precedensu.

– Nie widzimy przesłanek do odrzucenia naszego wniosku o zgodę na koncentrację, to bardziej kwestia przejścia całej procedury, jednak KE nigdy nie miała takiego wniosku, więc nie mamy punktu odniesienia – mówi Iwona Jacaszek-Pruś, dyrektor ds. korporacyjnych w Kompanii Piwowarskiej. – W Europie system jest w 16 krajach, ale w żadnym przypadku nie było potrzeby ubiegania się o taką zgodę. Ta komplikacja wynika z polskich przepisów dotyczących systemu – tłumaczy. Na pytanie o to, czy jest możliwe, że Bruksela na taki krok się jednak nie zgodzi, firmy odpowiadają, że innego scenariusza raczej nie przewidują. – Jeśli nie dostaniemy zgody KE na koncentrację, wtedy każda z trzech firm będzie musiała się zastanowić, jaką opcję przyjąć. Na razie mamy jednak plan założenia wspólnie podmiotu reprezentującego – mówi Jacaszek-Pruś.

Sytuacja browarów jest tym bardziej skomplikowana, że wchodzący system kaucyjny przejmie butelki zwrotne, dla których browary już same zbudowały swój system i bardzo nie chcą go teraz zmieniać.

A jednak nowelizacja

Tymczasem branża doczekała się długo wyczekiwanej nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z ubiegłego roku. Projekt pod numerem U45 pojawił się 19 kwietnia w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Rząd przewiduje przyjąć projekt na przełomie II i III kwartału. Znajdą się w nim długo wyczekiwane zmiany, choć nie wszystkie. Nie wiadomo wciąż, czy kaucja będzie obciążona podatkiem VAT.

Projekt ma poprawić niewystarczający nadzór na etapie poprzedzającym uruchomienie systemu kaucyjnego, podać podstawy do cofnięcia zezwoleń operatorom, którzy m.in. nie planują działań na wystarczająco szeroką skalę, aby objąć systemem teren całego kraju, a także ma ograniczyć ryzyko nieprawidłowości w zakresie planowania działania systemów kaucyjnych. Resort dostrzegł ryzyko wydania zezwoleń podmiotom, które faktycznie systemu nie uruchomią lub nie mają takiego zamiaru.

Budowa systemu kaucyjnego w Polsce mocno przyspiesza. 19 kwietnia główni gracze rynku napojów złożyli wreszcie wniosek w UOKiK o zgodę na koncentrację. Tego samego dnia pojawił się projekt ustawy nowelizującej mocno krytykowaną ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z ubiegłego roku.

System kaucyjny. Duzi stają do gry

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Biznes
Rodzina Mulliez pod lupą sędziów śledczych
Biznes
Zły pierwszy kwartał producentów samochodów
Biznes
Szwecja odsyła Putina z kwitkiem; rosyjskie rury zatopione na dnie Bałtyku
Biznes
Apple spółką wartościową? Rekordowe 110 miliardów dolarów na skup akcji
Biznes
Majówka, wakacje to czas złodziejskich żniw. Jak się nie dać okraść
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił