To trzeba wiedzieć o odwołaniu od wyniku egzaminu adwokackiego lub radcowskiego

Pytanie nr 1 Czy negatywny wyniku egzaminu oznacza konieczność jego ponownego zdawania?

Nie. Negatywny wynik z egzaminu adwokackiego lub radcowskiego nie kończy postępowania egzaminacyjnego i nie zamyka drogi do uzyskania tytułu zawodowego. Zdającemu przysługuje odwołanie, które można wnieść do Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości. Jeśli Komisja Odwoławcza podtrzyma negatywne rozstrzygnięcie to na jej uchwałę można jeszcze złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Czytaj więcej

Aplikacje i egzaminy

Egzaminy prawnicze zakończone. Nie obyło się bez zaskoczeń

Kandydaci na radców i adwokatów zakończyli czterodniowe zmagania z egzaminem zawodowym. Wyniki poznamy za kilka tygodni.

Pytanie nr 2 Czy warto odwoływać się od wyniku egzaminu?

Tak. Egzamin adwokacki lub radcowski nieodzownie związane są z wykonywaniem takiego zawodu, który zasadniczo wymaga zawsze i na każdym etapie podejmowania wszystkich czynności prawem dopuszczalnych na korzyść klienta. Jest więc nielogiczne i raczej nierozsądne, aby nie podejmować starań w swoim własnym interesie. Godzenie się z wynikiem negatywnym powinno być wynikiem rozsądnej analizy, a nie emocji. Emocje są tutaj najgorszym doradcą.

Pytanie nr 3 Czy zawsze można złożyć odwołanie od wyniku egzaminu?

Tak. Przepisy dotyczące egzaminów zawodowych przewidują generalnie odwołanie od uchwały o wyniku egzaminu. Jest to co prawda szczególny rodzaj procedury administracyjnej, ale bez warunków związanych np. z ilością ocen negatywnych z egzaminu lub rodzajem błędów wskazanych przez egzaminatorów. W drodze odwołania można więc teoretycznie dążyć do podwyższenia oceny, lecz w praktyce jest to niepotrzebne, gdyż do wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych potrzebny jest po prostu pozytywny wynik egzaminu.

Pytanie nr 4 Kto rozpoznanej odwołanie?

Zasadniczo robi to Komisja Egzaminacyjna II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości. Składa się z sędziów i osób wykonujących danych zawód, którzy są wskazani przez dany samorząd prawniczy. Trzeba jednak pamiętać, że możliwa jest zmiana uchwały przez samą Komisję Egzaminacyjną I stopnia w trybie tzw. autokontroli. Zawsze trzeba o to wnosić w odwołaniu.

Pytanie nr 5 Czy odwołanie zostanie rozpoznane przed terminem egzaminu w przyszłym roku?

W praktyce tak się dzieje, ponieważ Komisja II stopnia przeważnie kończy pracę jesienią roku kiedy był przeprowadzany egzamin, gdyż tak wynika z regulacji terminów w procedurze administracyjnej. Najpóźniej do końca bieżącego roku powinien być więc znany rezultat odwołania. Ministerstwo Sprawiedliwości powinno nawet udzielić informacji, o terminie rozpoznania odwołania, ponieważ jest to zbieżne z terminami posiedzeń Komisji II stopnia, a jej obsługę organizacyjną zapewnia właśnie Ministerstwo Sprawiedliwości. Tak więc z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że wynik odwołania będzie znany nie tylko przed terminem kolejnego egzaminu, ale także przed rozpoczęciem planowanych przygotowania się do niego. Z tego też względu zasadne jest rozważenie składania odwołania.

Pytanie nr 6 Jak wygląda procedura przed Komisją II stopnia?

Odwołanie w praktyce trafia do jednego z członków Komisji II stopnia, który analizuje zasadność odwołania i swoje stanowisko przedstawia całej Komisji. Ostateczną decyzje podejmuje całą Komisja II stopnia w drodze uchwały. Mamy naturalnie prawo do informacji o tym, kto oceniał nasze odwołanie.

Pytanie nr 7 Czy mogę być wezwany lub przesłuchany przez Komisję II stopnia?

Nie. Procedura egzaminacyjna nie przewiduje wezwania strony na etapie analizowania odwołania. Pierwszy raz osobiście stanowisko w sprawie egzaminu mamy szansę przedstawić przed sądem administracyjnym, ale wcześniej oczywiście musi być złożona skarga.

Pytanie nr 8 Czy jeśli moje rozwiązania jest niezgodne z opisem istotnych zagadnień (tzw. kluczem odpowiedzi) to moje odwołanie nie ma szans?

Nie. Orzecznictwo już bardzo dawno potwierdziło i w tym zakresie się nie zmienia się, że wynik egzaminu nie powinien być związany z odzwierciedleniem klucza odpowiedzi. W dużym skrócie podstawą oceny powinno być, aby rozwiązanie przedstawione przez zdającego było poprawne merytorycznie, pokazywało znajomość przepisów prawa i przede wszystkim było działaniem w interesie klienta, nawet jak jest ono inne od tego co przedstawili autorzy zadania egzaminacyjnego. Inaczej mówiąc, inny tok rozumowania nie musi być błędem.

Pytanie nr 9 Co powinno zwierać odwołanie?

Zależy to oczywiście od konkretnej treści pracy i ocen dokonanych przez Egzaminatorów, ale zasadniczo są dwie płaszczyzny zarzutów. Po pierwsze, trzeba w zarzutach akcentować poprawność i skuteczność rozwiązania Zdającego z punktu widzenia strony, którą na egzaminie reprezentował. Po drugie, zarzuty mogą dotyczyć poprawności wykonania obowiązków Komisji I stopnia. Punktem wyjścia powinna być odpowiedź, czy rozwiązanie byłoby skuteczne. W praktyce zdarza się bowiem mało błędów samej Komisji Egzaminacyjnej I stopnia, które miałby tak duży ciężar gatunkowy, że należałoby uchylić jej uchwałę. Ale już w samym uzasadnieniu i sposobie argumentacji egzaminatorów takie błędy mogą się pojawić.

Pytanie nr 10 Czy jest sens składania skargi do WSA?

Tak, ale ku temu trzeba mieć inne argumenty niż do odwołania. Nie ma raczej sensu powtarzanie treści odwołania, lecz trzeba wypunktować ewentualne błędy Komisji Egzaminacyjnej II stopnia. Chodzi o to, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie jest kolejną komisją egzaminacyjną, lecz kontroluje realizację obowiązków tych komisji, które wystąpiły w procesie egzaminacyjnym. Jest to więc raczej kontrola działania organów administracji, ale jednym z naruszeń prawa przez Komisje Egzaminacyjne może być brak zbadania rozwiązania zdającego. Niestety, nie możemy być pewni kiedy skarga zostanie rozpoznana. Może się to zdarzyć już po terminie kolejnego egzaminu i nawet, gdy nasze argumenty przekonają WSA to Komisja II stopnia może złożyć skargę kasacyjną, co sprawia że sprawa nie będzie zakończona szybko.