Projekty Zamku Królewskiego w Warszawie: arcydzieła z Muzeów Watykańskich, Rembrandt, Caravaggio

- W jubileuszowym roku 50-lecia podjęcia decyzji o odbudowie Zamku, chcemy przedstawić cztery duże wystawy. - mówił prof. Wojciech Falkowski, dyrektor Zamku, na dzisiejszej konferencji prasowej Pierwsza została przeniesiona z zeszłego roku, w którym miała odbyć się dokładnie w dzień urodzin Karola Wojtyły. - Niestety pandemia pokrzyżowała te plany i otworzymy ją w marcu 2021. To wystawa łącząca wątki biograficzne, pokazująca wielkiego Polaka, jego dorobek, myśl, misje, powołanie kapłańskie, a z drugiej strony okazja do prezentacji najlepszych dzieł sztuki, jakimi się otaczał w Krakowie i w Rzymie. Sprowadzamy z Muzeów Watykańskich dzieła klasy światowej, więc to wydarzenie wyjątkowe.

Tematem następnej wystawy będzie Konstytucja 3 Maja, uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie. - Chcemy przypomnieć nie tylko sam akt prawny, ale i wielką debatę narodową – podkreśla profesor, a nawet spór i walkę, żeby móc reformować, a jednocześnie zachować tradycję sarmacką.

Trzecia wystawa poświęcona zostanie sztuce holenderskiej czasów Rembrandta. Czwarta „Caravaggio i inni” będzie w historii polskiego muzealnictwa drugą wizytą obrazu Caravaggia wraz z kolekcją najlepszych dzieł sztuki innych artystów z XVI i XVII wieku .

Zamek zapowiada jeszcze upamiętnienie traktatu ryskiego poprzez wystawę dzieł sztuki rewindykowanych z Rosji, jak i przypomnienie tych, których nie odzyskaliśmy lub zostały zaginione.

Ma też w planach czerwcową wystawę poświęcona ogrodom zamkowym: górnym i dolnym, zaaranżowaną poprzez rzeźby i wzbogaconą kwiatowa wystawą w Arkadach Kubickiego.

Cztery główne wystawy

„Arcydzieła z Watykanu. Wystawa w 100-lecie urodzin Jana Pawła II” zostanie otwarta 23 marca i potrwa do 13 czerwca. Jej kuratorka Beata Gadomska zapowiada, że ekspozycja dzielić się będzie na cztery części, do których poprowadzą symboliczne bramy.

Przyjadą na nią arcydzieła włoskiego malarstwa, użyczone przez Muzea Watykańskie: „Madonna z Dzieciątkiem i świętymi Dominikiem i Katarzyną Aleksandryjską” Fra Angelico, Święty Mateusz z aniołem” Guida Reniego, Madonna z Dzieciątkiem Giovanniego Battisty Salviego zwanego Sassoferatem , „Uczynki miłosierdzia. Spragnionych napoić i podróżnych w dom przyjąć” Olivuccia di Ciccarella”, „Odkupiciel” Antonia Allegriego, zwanego Correggiem, „Święta Trójca z martwym Chrystusem” Ludovica Carracciego, „Obserwacje astronomiczne”, przedstawiający układ planet i przelatującą kometę Donata Cretiego.

W warstwie dźwiękowej towarzyszyć jej będą utwory dedykowane Janowi Pawłowi II, skomponowane przez wybitnych polskich kompozytorów: Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara i Krzysztofa Pendereckiego.

Z kolei wystawa „Polskie elity a upadek Rzeczypospolitej. W 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja”, opowie o próbie naprawy Rzeczypospolitej i różnorodności społecznych postaw u progu upadku państwowości.

- Rocznica to dobra okazja do zaprezentowania historycznego znaczenia samego dzieła Konstytucji Sejmu Czteroletniego – mówi dr Zbigniew Hundert. Ale przede wszystkim chcielibyśmy skłonić do pewnej refleksji, jak społeczeństwo Rzeczpospolitej, a zwłaszcza jego elity podchodziły do tego dzieła reformatorskiego i jakie były skutki sprzeciwu wobec niego, czyli konfederacji targowickiej postrzeganej do dziś jako symbol zdrady narodowej. Pokazać, w jaki sposób polaryzacja poglądów jest niebezpieczna dla niezależności i ciągłości państwa.

Ważna częścią ekspozycji będą też dzieła sztuki, jak „Konstytucja 3 Maja” Jana Matejki.

W czerwcu otwarta zostanie wystawa „Holandia w czasach Rembrandta”.

- Zamek Królewski posiada w swej kolekcji dwa arcydzieła Rembrandta van Rijna: „Dziewczyna w ramie obrazu” i „Uczony przy pulpicie”, które nieustająco inspirują. Jak wskazuje sam tytuł najnowszej ekspozycji będzie to prezentacja XVII-wiecznej sztuki w Holandii. Przegląd najcenniejszych i najciekawszych dzieł holenderskich ze zbiorów polskich. – mówi kuratorka Alicja Jakubowska. - Przewodnikiem po wystawie będzie sam Rembrandt - dodaje, to znaczy jego ryciny. A dominantę stanowić będą obrazy czołowych malarzy holenderskich, jak Adriaen van Ostade, Hendrick Terbrugghen, czy Jan Weenix.

Zobaczymy też kilka obrazów z kolekcji zagranicznych: trzy krajobrazy ze zbiorów Dulwich Picture Gallery w Londynie orazportret oraz Jana Makowskiego – filozofa i teologa, szwagra Rembrandta. Wśród w sumie 200 obiektów nie zabraknie ceramiki z Delft, holenderskich map, broni, mebli.

„Caravaggio inni mistrzowie. Dzieła z kolekcji Roberta Longhiego”, wystawa planowana na jesień, pokaże 50 dzieł Caravaggia i caravaggionistów

- W drugiej połowie 2020 roku na Kapitolu w Rzymie zorganizowana została wystawa upamiętniająca 50 rocznicę śmierci Roberto Longhiego, wybitnego włoskiego historyka sztuki i wytrawnego kolekcjonera, my tę sama wystawę pokażemy w Zamku Królewskim w listopadzie 2021 - zapowiada kurator dr Artur Badach. - Ozdoba tej kolekcji jest „Chłopiec ugryziony przez jaszczurkę” z 1597 roku Michelangela Merisi, zwanego Caravaggiem, jednego z najwybitniejszych twórców barokowych, autora płócien zachwycających rozwiązaniami światłocienia, dynamiczną kompozycją i realizmem w traktowaniu modeli.

Na tej wystawie zobaczymy też dzieła innych artystów – starszych od Caravaggia, którzy także interesowali się światłocieniem w malarstwie, jak np. Lorenzo Lotto. I licznych tzw. caravaggionistów - uczniów i naśladowców Caravaggia, m.in. Carla Saraceniego, Mattii Pretiego, Giovanniego Battisty Caracciola z Italii, czy Matthiasa Stomera z Flandrii, Jusepe de Ribery z Hiszpanii i Gerrita van Honhorsta z Holandii .

Ekspozycje uzupełni wybór interesujących rysunków Roberto Longhiego, inspirowanych dziełami z jego kolekcji. Ukaże się także katalog przygotowany przez badaczy Fondazione di Studi di Storia dell’Arte Roberto Longhi we Florencji, która jest właścicielem obiektów.

Nowe nabytki

Zamek Królewski dba także stale o wzbogacenie kolekcji. Na konferencji zaprezentowano dwa najnowsze nabytki.

Kameralny portret Tadeusza Kościuszki, stworzony przez Józefa Grassiego w 1793 roku jest jednym z cenniejszych rysunkowych poloników, jakie pojawiły się na polskim rynku sztuki w ostatnim dziesięcioleciu. Subtelny rysunek postaci, ukazanej w popiersiu, wykonany został kredkami (czarną, białą i czerwoną), przy zastosowaniu bardzo miękkiego modelunku. Przedstawia Tadeusza Kościuszkę w mundurze z odznaczeniami Orderu Virtuti Millitari i Orderu Cyncynata.

Praca na papierze będzie czasowo prezentowana w Apartamencie księcia Józefa Poniatowskiego w pałacu Pod Blachą.

Drugi nabytek to unikatowy element uzbrojenia o charakterze paradnym – XVI-wieczna głownia zdobiona w warsztatach Ormian lwowskich. Do zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie trafia z prywatnej kolekcji rodziny Michalskich i można ja podziwiać na stałej ekspozycji Kolekcji Militariów w Izdebce Wieży Grodzkiej Zamku Królewskiego. Zdobiona jest efektownym ornamentem ze złota i kamieni półszlachetnych.