Shahla Kazimova: W Azerbejdżanie już wcześniej była duża nieufność do Rosji

Po tragedii samolotu azerbejdżańskich linii lotniczych pojawiło się hasło „Putinie, przeproś!”. W Azerbejdżanie już nikt nie pisze o katastrofie, lecz o przestępstwie - mówi w podcaście „Globalny Chrząszcz” dr Shahla Kazimova, szefowa Centrum Studiów Azerbejdżańskich na UW.

Publikacja: 07.01.2025 15:00

dr Shahla Kazimova, orientalistka i kulturoznawczynia

dr Shahla Kazimova, orientalistka i kulturoznawczynia

Foto: podcasty.rp.pl

Czego dotyczy rozmowa?

W trzecim odcinku podcastu „Globalny Chrząszcz” Jerzy Haszczyński rozmawia z dr Shahlą Kazimovą, orientalistką i kulturoznawczynią, o złożonej historii i współczesności jej ojczyzny, Azerbejdżanu. Pojawia się wątek prometeizmu sprzed drugiej wojny światowej i tego, co z niego do dzisiaj pozostało. 

Jak w Azerbejdżanie zareagowano na rozbicie się 25 grudnia ostrzelanego przez Rosjan samolotu azerbejdżańskich linii lotniczych? Co jeszcze jest powodem napięć między Moskwą a Baku? Jakie sojusze buduje Azerbejdżan? Czy Zachód rzeczywiście wspiera kraje Kaukazu? 

I tradycyjnie w „Globalnym Chrząszczu” jest mowa o języku polskim, który nie jest językiem ojczystym gości podcastu. Shahla Kazimova odpowiada też na pytania dotyczące „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego, którego akcja toczy się m. in. w jej rodzinnym mieście. 

Kim jest dr Shahla Kazimova?

Shahla Kazimowa pochodzi z Baku, gdzie skończyła filologię polską Jest orientalistką, kulturoznawczynią, poliglotką. Od 2002 roku mieszka w Polsce. Pracuje na Uniwersytecie Warszawskim, kieruje Centrum Studiów Azerbejdżańskich. Jest redaktor naczelną czasopisma „Nowy Prometeusz” i autorką książki  „Azerbejdżański prometeizm. Działalność polityczna i publicystyczna Mehemmeda Emina Resulzadego”.

Katastrofa lotnicza z 25 grudnia i relacje z Rosją

Jednym z głównych tematów rozmowy jest grudniowa katastrofa samolotu azerbejdżańskich linii lotniczych, który leciał z Baku do Groznego, gdzie został ostrzelany przez rosyjską obronę przeciwlotniczą. „To, co budzi największe oburzenie, to fakt, że piloci byli celowo zwodzeni i zmuszani do lotu nad Morzem Kaspijskim” – komentuje Kazimova. Jak podkreśla, nagrania świadczą o tym, że nie był to zwykły wypadek lotniczy, a reakcja Rosji – choć nietypowa – pozostawia wiele do życzenia.

Czytaj więcej

Katastrofa samolotu w Kazachstanie. Putin reaguje i przeprasza

Społeczeństwo azerbejdżańskie już wcześniej wykazywało „bardzo dużą nieufność wobec Rosji”. Władze z „powodów pragmatycznych” współpracują gospodarczo z Rosją, ale zdają sobie sprawę, że „politycznie nie jest krajem przyjaznym”. 

Prometeizm – historia i współczesność

Kazimova wprowadza słuchaczy w ideę prometeizmu, który, jak mówi, był ruchem wspierającym niepodległość narodów zniewolonych przez rosyjski imperializm. „Budowanie współpracy regionalnej bez Rosji to współczesny wymiar prometeizmu” – stwierdza.

Azerbejdżan między Wschodem a Zachodem

Rozmowa dotyczy także geopolitycznej przyszłości Azerbejdżanu. „Zachód nie zawsze traktuje nas tak samo jak inne kraje regionu” – zauważa Kazimova, wskazując na brak zaufania Azerbejdżan do międzynarodowych, zachodnich instytucji. Wyjaśnia również, dlaczego kluczowym partnerem dla Azerbejdżanu pozostaje Turcja, z którą jej ojczysty kraj dąży do tworzenia silnych struktur regionalnych.

Czytaj więcej

Zestrzelony samolot i geopolityka. Jak Putin traci Kaukaz

Kultura, język, Żeromski

Dr Kazimova opowiada o swojej miłości do języka polskiego i anegdotach związanych z jego nauką. „Mówiłam: ‚Nie rozbieram się’, mając na myśli ‚Nie rozumiem’, co wywoływało uśmiechy” – wspomina z humorem.

- To bardzo ładny, melodyjny, dźwięczny język. Żeby dobrze mówić po polsku, nawet ćwiczyłam przed lustrem - podkreśla.

Stefan Żeromski pisał w „Przedwiośniu” o Baku sprzed przeszło stu lat: „Dwa żywioły miasta - Tatarzy i Ormianie - czatowali na się wzajemnie z wyszczerzonymi zębami i wyostrzonym w zanadrzu kindżałem”. Shahla Kazimova tłumaczy, dlaczego Żeromski pisał o Tatarach, a nie używał określenia „Azerbejdżanie”. I podkreśla, że polski pisarz nie był w Baku, ale opisując miasto dowiódł swojego talentu literackiego, „umiejętnie pokazał chaos rewolucji, bogate miasto, które było bardzo rozwarstwione społecznie, dynamikę i - niestety - okrucieństwa tych lat”.

Czego dotyczy rozmowa?

W trzecim odcinku podcastu „Globalny Chrząszcz” Jerzy Haszczyński rozmawia z dr Shahlą Kazimovą, orientalistką i kulturoznawczynią, o złożonej historii i współczesności jej ojczyzny, Azerbejdżanu. Pojawia się wątek prometeizmu sprzed drugiej wojny światowej i tego, co z niego do dzisiaj pozostało. 

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1050
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1049
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1045
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1044
Materiał Promocyjny
eDO Post – nowa era bezpiecznej komunikacji cyfrowej dla biznesu
Świat
Świat wita 2025 rok. Pokaz fajerwerków na najwyższym budynku świata