Oddychamy zapylonym powietrzem, mogą być za to kary z UE

Zaledwie w 6 proc. zostały do tej pory zrealizowane samorządowe programy ochrony powietrza. To oznacza, że redukcja zapylenia szkodliwego dla zdrowia przebiega stanowczo za wolno. A prawo zarówno krajowe, jak i unijne wymusza ograniczenie stężeń pyłów PM 10 i PM 2,5 w powietrzu.

Najgorszy dla ludzkiego zdrowia jest pył PM 2,5. Jest na tyle drobny, że nie widać go gołym okiem. Tymczasem wnika do płuc i przedostaje się do krwiobiegu. I w ten sposób powoduje choroby płuc i serca.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu już dziś w jednym metrze sześciennym nie powinno fruwać tego pyłu więcej niż 26 mikrogramów. A za rok norma wyniesie już 25 mikrogramów na 1 m sześc. Docelowo ma być go jeszcze mniej – w 2020 r. dopuszczalny poziom ma wynosić 20 mikrogramów.

Normy są w wielu miejscach przekraczane. Najgorzej jest na Śląsku i w Małopolsce. Najlepiej np. na Mazurach.

Konieczne działania

Tam, gdzie występują przekroczenia, samorządy województw powinny przygotowywać programy ochrony jakości powietrza. Wymaga tego prawo ochrony środowiska. I zgodnie z tymi regulacjami np. gminy mają podejmować działania wskazane w tych programach. Tyle że – jak się okazuje – dotychczas są one realizowane w bardzo niewielkim stopniu.

– Nie tylko Polska, lecz także inne państwa członkowskie UE mają trudności z dotrzymaniem standardów jakości powietrza – uważa Elżbieta Płuska z firmy Atmoterm, która opracowywała analizę wykonanych programów ochrony jakości powietrza.

Jej zdaniem powodem słabej realizacji jest m.in. brak spójnych parametrów oceny, co utrudnia sprawdzanie skuteczności działań w skali kraju.

Nie bez znaczenia jest też to, że w wielu rejonach trudno przekonać mieszkańców do rezygnacji z opału węglowego (jeden z głównych powodów obecności pyłu PM 2,5) na rzecz gazu.

Z takim problemem boryka się choćby Kraków, gdzie normy dotyczące zapylenia powietrza w sezonie grzewczym są przekraczane nawet kilkakrotnie.

Groźba kar

Elżbieta Płuska zwraca uwagę, że problem zapylenia nie znika szybko, gdyż w Polsce nie nadaje się odpowiednio wysokiej rangi polityce jakości powietrza.

– Jest niedostrzegana, niedoceniania i marginalizowana w stosunku do polityki klimatycznej – wskazuje. Dodaje, że w wielu analizach dotyczących jakości powietrza nie uwzględnia się korzyści zdrowotnych wynikających z poprawy, takich jak obniżenie kosztów opieki zdrowotnej.