Brak współpracy z pomocą społeczną nie zawsze zablokuje zasiłek

Prezydent miasta, w imieniu którego występował Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie odmówił specjalnego zasiłku celowego inwalidce na zakup leków i żywności oraz odzieży zimowej, obuwia ortopedycznego i dopłat do energii elektrycznej oraz czynszu.

Organ stwierdził, że po otrzymaniu wniosku pracownik socjalny przeprowadził skrzętnie rodzinny wywiad środowiskowy. W jego trakcie potrzebująca złożyła oświadczenie, że prowadzi wraz z bezrobotnym synem wspólne gospodarstwo domowe, natomiast oboje utrzymują się z jej renty.

Syn był nieobecny podczas całego postępowania, więc nie mógł potwierdzić pewnych faktów dotyczących sytuacji rodzinnej i materialno-bytowej. Na prośbę MOPR, wnioskodawczyni zobowiązała się, że powiadomi syna o konieczności przybycia do pracownika socjalnego. Przyrzekła też, że dostarczy do MOPR niezbędne dokumenty, takie jak rachunki za energię elektryczną i czynsz, aktualne wycenione recepty na leki oraz inne wskazane przez pracownika socjalnego. Tak się jednak nie stało. Wszelkie kolejne monity pozostały bez odzewu.

Organ stwierdził, że odmowa złożenia oświadczenia majątkowego i dokumentów jest podstawą zablokowania świadczenia, gdyż jego brak uniemożliwia organowi pełne rozeznanie sytuacji rodziny.

Dodał przy tym, iż niewspółdziałanie osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, czy zawarciu kontraktu socjalnego mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Tym samym ustawodawca zobowiązuje osoby i rodziny, korzystające z pomocy społecznej, do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Równocześnie MOPR podkreślił, że pomoc społeczna pełni jedynie funkcję uzupełniającą w stosunku do własnych możliwości podopiecznych, którzy zobowiązani są do czynienia starań o rozwiązanie swoich problemów życiowych. Specjalny zasiłek celowy może być przyznany w sytuacjach zupełnie wyjątkowych, bowiem o możliwości jego przyznania nie decyduje dochód, a sytuacja życiowa, w której się osoba ona znalazła. W ocenie ośrodka, w przypadku inwalidki nie zachodzi wyjątkowa okoliczność do przyznania specjalnego zasiłku celowego.

Kobieta odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, wskazując, że odmawia im się wszelkiej pomocy. SKO jednak podtrzymało decyzję organu.

Przejrzało akta i stwierdziło, że rodzina od dawna jest beneficjentem MOPR. Jej członkowie utrzymują się z renty oraz pomocy społecznej, która została udzielona w innych miesiącach, w postaci dwustu złotych zasiłku celowego i siedemdziesięciu złotych tytułem dożywiania. W tym jednak wypadku, beneficjenci deklarując trudną sytuację rodzinną oraz finansową i jednocześnie nie wyjaśniając okoliczności swojego wniosku, nie pozwolili na pełną ocenę sytuacji rodziny.

Kolegium zauważyło, iż przyznanie zasiłku celowego jest uprawnieniem, nie obowiązkiem organu, a zatem leży w granicach uznania administracyjnego. Oznacza to, że organ nie jest zobowiązany, lecz może przyznać świadczenie. SKO dodało, że przeanalizowało swoje możliwości finansowe w zakresie pomocy rodzinom i stwierdziło, że są też inni bardziej potrzebujący, a zdarza się tak, iż i na nich nie starcza pieniędzy.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Na rozprawie pełnomocnik kobiety stwierdził, że rozstrzygnięcia są niewłaściwe, gdyż brak udziału w postępowaniu jej syna nie oznacza, że ona sama nie współpracuje z organem, w rozwiązywaniu jej trudnej sytuacji życiowej.

WSA 18 czerwca 2015 roku stwierdził, że sytuacja finansowa, zdrowotna i życiowa inwalidki jest dobrze znana zarówno ośrodkowi MOPR, jak i SKO. Właśnie w takiej sytuacji, gdy stan zdrowia zarówno wnioskodawczyni, jak i jej syna, utrudnia uzyskanie pełnych danych dotyczących sytuacji rodzinnej i majątkowej, to właśnie organ winien przejąć inicjatywę w zakresie jego ustalenia i wyjaśnienia. Za taką rolą urzędu przemawiają nie tylko cele pomocy społecznej, ale i ogólne zasady procedury administracyjnej.