Czy poseł powinien mieć obrońcę w sprawie immunitetowej? Petycja w Sejmie

Przedmiotem petycji była zmiana art. 136 regulaminu Sejmu, który stanowi, że w sprawach, o których mowa w art. 132–135 (chodzi tu o sprawy odpowiedzialności dyscyplinarnej o naruszenie obowiązków poselskich oraz o zgodę Sejmu na uchylenie immunitetu), poseł mógł powołać obrońcę spośród innych posłów. Nowelizacja miałaby polegać na dodaniu słów „adwokatów lub radców prawnych”, co pozwoliłoby posłom korzystać z pomocy profesjonalnych pełnomocników. 

„W polskim porządku prawnym ugruntowanym standardem jest, że w postępowaniach dyscyplinarnych i immunitetowych obrońcą może być inny przedstawiciel danego zawodu, adwokat lub radca prawny. Art. 136 Regulaminu Sejmu jest prawdopodobnie jedyną polską regulacją, wyłączającą możliwość udziału adwokata lub radcy prawnego w roli obrońcy w sprawach dyscyplinarnych lub immunitetowych” – czytamy w petycji.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Koniec politycznych immunitetów? Trzeba wziąć pod uwagę kulturę polityczną i prawną

Polska rzeczywistość determinuje zachowanie immunitetu formalnego posła – mówi prof. Jacek Zaleśn...

Jej autor – adwokat Robert Pogorzelski – dodaje, że jego zdaniem obecne rozwiązanie jest niezgodne z art. 42 ust. 2 Konstytucji RP, szczególnie w zakresie postępowań immunitetowych.

Przywołany przepis ustawy zasadniczej stanowi, że każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.

Adwokat lub radca prawny obrońcą posła w sprawach immunitetowych. NRA popiera petycję

Petycja wpłynęła do Sejmu we wrześniu 2024 r., w październiku skierowano ją do Komisji Petycji, a pod koniec grudnia przedłużono czas na jej rozpoznanie. Komisja zajęła się sprawą w czwartek 20 marca. Dzień wcześniej stanowisko w tej sprawie wyraziła Naczelna Rada Adwokacka, wskazując na swojej stronie, że w pełni popiera postulaty zawarte w petycji.

„Proponowana nowelizacja wpisuje się w realizację ustawowych zadań Adwokatury, do których należy niesienie pomocy prawnej w każdej sytuacji, w której profesjonalizm adwokatów może stanowić wsparcie dla stron postępowań. Wprowadzenie możliwości ustanowienia adwokata lub radcy prawnego obrońcą w postępowaniach dotyczących posłów pozwoli na zapewnienie im fachowej i rzetelnej pomocy prawnej, co jest standardem w innych procedurach prawnych obowiązujących w Polsce” – czytamy w stanowisku NRA.

Czytaj więcej

Prawo karne

Sejm zdecydował o immunitetach Jarosława Kaczyńskiego i Mariusza Błaszczaka

Sejm uchylił immunitet Jarosława Kaczyńskiego w związku z wnioskiem polityka PO Krzysztofa Brejzy...

Konstytucyjna gwarancja prawa do obrony przysługuje w sprawach dyscyplinarnych, ale nie immunitetowych

Na posiedzeniu komisji petycję przedstawiał poseł Marcin Józefaciuk. Przywołał on obszerną opinię sejmowego Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji. Skupiała się ona na zasadności stosowania konstytucyjnych gwarancji prawa do obrony w postępowaniu dyscyplinarnym i immunitetowym. W tym pierwszym przypadku, powołując się na liczne orzeczenia TK, biuro stwierdziło, że gwarancje takie należy stosować odpowiednio. Dodało jednak, że ograniczenie możliwości wyboru obrońcy tylko do grona posłów mieści się w takim „odpowiednim stosowaniu”.

Inaczej sytuacja wygląda w sprawach o uchylenie immunitetu, gdyż tam Sejm nie orzeka o winie lub niewinności, a jedynie wstępnie ocenia materiał dowodowy i kontroluje, czy zarzuty nie mają charakteru politycznego. Oznacza to więc, że do spraw tych nie stosuje się gwarancji prawa do obrony z art. 42 Konstytucji RP. W konkluzji Biuro Ekspertyz zaleca utrzymanie obecnego brzmienia regulaminu.

– Nie powinniśmy od razu odrzucać tej petycji. Żądanie wydaje się logiczne i powinno zostać przesłane do komisji regulaminowej – podsumował poseł Józefaciuk.