Eksperci PAN: w szkołach maseczki powinny być obowiązkowe

W stanowisku z 19 sierpnia naukowcy przedstawiają trzy możliwe scenariusze rozwoju epidemii. Są one zależne od współczynnika reprodukcji R0 - w uproszczeniu wskaźnika pokazującego, jaka jest zaraźliwość (ile osób może zarazić jedna zakażona osoba):

Dobry, kiedy R0 nie przekracza 1,1.

Umiarkowany, kiedy R0 jest pomiędzy 1,1 a 1,7.

Zły, kiedy R0 jest większy od 1,7.

Naukowcy podkreślają, że choć ciągle jesteśmy przyzwyczajeni do utrzymującego się długo R0 wokół 1,1, to szybko, bo w kilkanaście tygodni, R0 może zacząć przekraczać wartość 1,7 i sytuacja epidemiczna stanie się dramatyczna. To trzeci, zły scenariusz, ale są już pierwsze symptomy, że może się ziścić, gdyż ostatnio szacuje się, że R0 zwiększył wartość do poziomu wokół 1.3.

Są przesłanki, że może być źle

Eksperci PAN podają przesłanki do tego, żeby poważnie rozpatrywać najgorszy scenariusz:

- zapotrzebowanie na opiekę zdrowotną podlega znacznym wahaniom sezonowym i tradycyjnie osiąga najwyższy poziom zimą;

- po wakacyjnym powszechnym rozluźnieniu kultury sanitarnej spodziewany jest duży wzrost liczby zachorowań na COVID-19 w skali kraju z lokalnymi, a nawet regionalnymi ogniskami epidemii;

- znacząca koncentracja funkcjonowania służby zdrowia na COVID-19 wpłynie na ograniczenie możliwości opieki nad pacjentami z innymi chorobami. Będzie to prawdopodobnie skutkować zwiększeniem liczby przypadków niedostatecznie kontrolowanych chorób przewlekłych lub chorób niezdiagnozowanych. Co więcej, trudność w rozróżnieniu zakażenia wirusem SARS-CoV-2 od zakażeń innymi wirusami sprawi, że duża część osób będzie całkowicie pozbawiona dostępu do podstawowej pomocy medycznej. Wyniki badań jasno wskazują, że osoby ze schorzeniami towarzyszącymi przechodzą COVID-19 ciężej, co może prowadzić do zwiększenia liczby chorych wymagających intensywnej opieki zdrowotnej;

- przypuszcza się, że typowa w naszym regionie sezonowa epidemia grypy oraz częste występowanie innych zakażeń wirusowych i bakteryjnych w sezonie jesienno-zimowym (efekt koinfekcji), w połączeniu z innymi czynnikami, jak obniżenie odporności czy wzrost zanieczyszczenia powietrza, pogorszą przebieg COVID-19 u wielu zarażonych.

- Dlatego w planowaniu wszelkich przedsięwzięć polityki społecznej wszystkie wzmiankowane powyżej trzy scenariusze należy na równi brać pod uwagę - piszą eksperci zespołu doradczego PAN ds. COVID-19.

Maseczka na każdej buzi

Ich zdaniem, sytuacja w szkołach od 1 września nie będzie na terenie całego kraju taka sama, jak przed wybuchem epidemii.

- Tym samym, że nie powinno się zakładać, że funkcjonowanie szkół będzie takie, jak przed wybuchem epidemii lub jedynie lekko zmodyfikowane - podkreślają naukowcy. - Jesteśmy świadomi, że szkody związane z tym, że dzieci miałyby nie pójść do szkoły są istotne. Nie chodzi tu tylko o straty gospodarcze, związane z koniecznością pozostawania rodziców z mniejszymi dziećmi w domu, ale także o straty zdrowotne (nadwaga, depresje, stany lękowe) i rozwojowe u dzieci. Dlatego do kwestii powrotu uczniów do szkół podchodzimy z wielką rozwagą - wyjaśniają.

W ich opinii, nawet w scenariuszu dobrym i optymistycznym (Ro poniżej 1,1 w ciągu najbliższych miesięcy), zakładającym, że epidemię uda się utrzymywać na względnie niskim poziomie intensywności, powinien być wprowadzony powszechnie obowiązek noszenia maseczek w szkołach dla personelu i przynajmniej starszych dzieci.

W scenariuszu umiarkowanym do tego zalecenia powinno dojść: zwiększenie dystansu między ławkami uczniów, wydzielenie grup uczniów, którzy mogą kontaktować się ze sobą, ale nie pomiędzy grupami, oddelegowanie nauczycieli do konkretnych klas (brak transmisji rozszerzonej przy zakażeniu nauczyciela), ograniczenie poruszania się uczniów w przestrzeni wspólnej (np. asynchroniczne przerwy), wietrzenie pomieszczeń w ciągu dnia, dezynfekcja ławek, klamek oraz przedmiotów wspólnych po zajęciach.

Testować i jeszcze raz testować

Naukowcy postulują, by nadzór sanitarny starannie śledził sytuację zdrowotną w rodzinach uczniów, nauczycieli i obsługi technicznej.

- Wykrycie w szkole przypadku COVID-19 powinno skutkować wszczęciem opracowanej z góry procedury sanitarnej. Ponieważ szczegółowe testowanie wszystkich osób może nie być możliwe, sugerujemy wykorzystanie metody testowania grupowego oraz testowania środowiskowego, które to metody są aktywnie rozwijane przez PAN oraz badaczy stowarzyszonych - piszą eksperci.