Jerzy Haszczyński: Wybory do niemieckiego Bundestagu. O co toczy się gra?

Najważniejsze gospodarczo i politycznie państwo Unii Europejskiej głosuje w momencie kryzysu ekonomicznego, na który nałożył się globalny wstrząs związany z dojściem do władzy w Stanach Zjednoczonych Donalda Trumpa. 

Z tego drugiego powodu temat warunków zakończenia wojny na Ukrainie stał się nagle pierwszoplanowy. Niektórzy liderzy mainstreamowych partii niemieckich chcieliby stanąć na czele Europy w starciu z prorosyjskimi tendencjami nowej amerykańskiej administracji. Ale zanim wyłoni się nowa koalicja w Berlinie – co potrwa zapewne wiele tygodni – Donald Trump może być już po zawarciu porozumienia z Władimirem Putinem.

Co sprzyja w wyborach do Bundestagu skrajnie prawicowej AfD

Główny od miesięcy temat - imigracja, nie tylko nielegalna - nie zniknął. Zapewne nadal odgrywa duże znaczenie w podejmowaniu decyzji przez niemieckich wyborców (wielu, nawet jedna trzecia, do ostatniego sondażu nie miała wyrobionej opinii).

Czytaj więcej

Polityka

AfD o sobie przed wyborami. „Ludzie mówią tak ostro o imigrantach, że musimy ich hamować”

Hasła „reemigracja”, „wysokie koszty życia” oraz „pokój” i „Elon Musk”. To ma pomóc AfD w osiągnięciu sukcesu w niedzielnych wyborach do Bundestagu. Na rządzenie nie ma szans, ale może za cztery lata?

Tuż przed wyborami, w sobotę, uchodźca z Syrii zaatakował hiszpańskiego turystę pod pomnikiem Holokaustu w Berlinie, szybko okazało się, że kierował się „motywami religijnymi”. To kolejny w ostatnich miesiącach atak dokonany przez cudzoziemca z kraju muzułmańskiego, poprzednie doprowadziły do zaostrzenia retoryki antyimigranckiej przez większość partii niemieckich. A najbardziej konsekwentna w walce z nielegalną imigracją od dawna jest AfD, zamachy działają więc - jak by to cynicznie nie brzmiało - na jej korzyść.

Ta skrajnie prawicowa, antymuzułmańska, nacjonalistyczna i prorosyjska partia od dawna zajmowała drugie miejsce w sondażach, w ostatnich miała 21-proc. poparcie (dwa razy więcej niż w wyborach do Bundestagu w 2021 roku), ustępowała tylko chadeckiej CDU/CSU (29,5-30 proc.).

W poparcie AfD zaangażowali się Amerykanie, w tym wiceprezydent J. D. Vance, a w szczególności Elon Musk, który głosi, że tylko ta partia może uratować Niemcy. Pojawił się na ekranie podczas największego wiecu wyborczego w Halle i wziął udział w miłej półtoragodzinnej rozmowie z kandydatką na kanclerza Alice Weidel. AfD jest też faworytem Moskwy, choć ona tak tego nie manifestuje, jak ludzie Trumpa.

Po raz pierwszy Moskwa i Waszyngton mają takiego samego ulubieńca w RFN. 

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Stanisław Stasiura: Wybory w Niemczech – kto naprawi niemiecką maszynę?

Niezależnie od tego, czy po wyborach CDU wejdzie w koalicję z SPD czy z Zielonymi, Niemcy są w zupełnie innym położeniu niż w 2009 r., kiedy za jeden z największych problemów uważana była relacja długu do PKB, sięgająca wtedy około 80 proc. W tegorocznych wyborach obok kwestii migrantów najważniejsza jest gospodarka.

AfD nadal otoczona kordonem sanitarnym. Z nią nikt nie chce współrządzić w Berlinie

O 18:00 po zamknięciu lokali wyborczych, poznamy exit polle. Liczne sondaże przeprowadzone w lutym sugerują, że do Bundestagu wejdzie od pięciu do siedmiu partii, ale z wypowiedzi polityków wynika, że o tworzeniu nowego rządu mogą myśleć tylko trzy - najsilniejsza obecnie partia opozycyjna chadecka CDU z bawarską siostrą CSU oraz dwa ugrupowania rządu Olafa Scholza: socjaldemokratyczna SPD i lewicowi ekologowie Zieloni. 

AfD, mimo wysokich notowań, nie znajdzie się w rządzie. Mainstreamowe, tradycyjne partie nadal ją izolują, wciąż jest otoczona kordonem sanitarnym. Zapewnił o tym lider CDU, najpoważniejszy kandydat na nowego kanclerza Friedrich Merz, choć pod koniec stycznia skorzystał z poparcia AfD w Bundestagu w czasie głosowania swoich radykalnych, antyimigracyjnych planów. Te zapewnienia należy traktować poważnie, po tych wyborach izolacja AfD się utrzyma. 

AfD jest absolutnie nie do zaakceptowania przez Zielonych i SPD. 

Ile partii znajdzie się w nowym Bundestagu. Jakie są możliwe koalicje w Berlinie?

W Bundestagu zapewne utrzyma się jeszcze piąta partia - postkomunistyczna Die Linke (Lewica), która w ostatnich sondażach miała poparcie znacznie powyżej 5-procentowego progu (7-8 proc.). A jeszcze w zeszłym roku wyglądało, że zaniknie w związku z pojawieniem się na scenie konkurencji partii powołanej przez szefową komunistycznego skrzydła Die Linke - Sojuszu Sahry Wagenknecht (BSW).

Czytaj więcej

Polityka

Dlaczego gaśnie gwiazda Sahry Wagenknecht? Ile partii wejdzie do Bundestagu?

Od czterech do siedmiu – tyle partii będzie w niemieckim parlamencie po wyborach 23 lutego. Może do niego nie trafić Sojusz Sahry Wagenknecht (BSW), a zapowiadał się na główną siłę lewej flanki sceny politycznej.

Die Linke nie mają jednak zdolności koalicyjnych - tradycyjnie nie chcą z nimi rządzić chadecy. Ale niechęć do współrządzenia na poziomie federalnym potwierdził też kilka dni temu kanclerz z SPD Olaf Scholz. Zapewnił, że jego partia nie będzie w jednym rządzie z postkomunistami. Nie wszyscy w to uwierzyli, media konserwatywne uważają, że rząd czerwono-czerwono-zielony (czyli SPD, Die Linke, Zieloni) nie jest wykluczony, choć mało prawdopodobny. To zresztą jedyna szansa dla Scholza na utrzymanie urzędu kanclerza.

Bardzo prawdopodobne lub niemal pewne jest powstanie rządu pod wodzą chadeckiego kanclerza Friedricha Merza z jedną z obecnych partii rządzących, albo - gdyby nie dawało to stabilnej większości - to z obiema: SPD i Zielonymi. 

W pojedynkach telewizyjnych Merz nie sprawiał wrażenia, jakby Scholz był jego śmiertelnym rywalem, ataki na obecnego kanclerza były rytualne i oczywiste.