Armenia chce do UE. Rosja, Iran, Azerbejdżan gwałtownie protestują

Formalnym powodem stał się projekt ustawy o rozpoczęciu negocjacji z Brukselą, zgłoszony przez pięć partii – pozaparlamentarnych, ale w tej kwestii bliskich rządowi – i podpisany przez ponad 50 tys. obywateli.

Opozycja natychmiast stwierdziła, że początek dyskusji o wstąpieniu do UE to próba ratowania popularności premiera Paszyniana przed wyborami w przyszłym roku. – Według różnych badań socjologicznych popularność premiera waha się w okolicach 10–15 proc. Rozmowy (pokojowe) z Azerbejdżanem nie przynoszą rezultatu, gospodarka pada, Paszynian musi pokazać choć jakikolwiek sukces. Z Rosją stosunki są popsute, no to pokazuje, że z Europą jest wszystko w porządku – tłumaczy w rozmowie z Deutsche Welle opozycyjny deputowany Artur Chaczatrian.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Armenia – Rosja. Wrogie działania i pokojowy handel

Erywań ogłosił, że wykrył wspierany przez Moskwę spisek, którego celem było obalenie obecnych władz kraju. Ale polityczne napięcie nie wpływa na stosunki gospodarcze.

Armenia powoli, ale konsekwentnie oddala się od Kremla 

Stosunki z poprzednio głównym sojusznikiem i najważniejszym rynkiem zbytu, Moskwą, zaczęły psuć się po wojnie Azerbejdżanu z ormiańskim Górskim Karabachem w 2020 roku. Erywań oskarżał Kreml o nieudzielenie pomocy wojskowej, mimo iż w kraju jest rosyjska baza wojskowa, a Armenia należy do wojskowego, prorosyjskiego sojuszu ODKB. Od tego czasu Erywań zaczął ograniczać kontakty z sojuszem, aż w ubiegłym miesiącu premier Paszynian oznajmił, że „osiągnięto punkt, z którego nie ma już odwrotu”: kraj formalnie pozostaje członkiem ODKB, ale nie uczestniczy w jego pracach.

Obecnie podobny problem pojawił się z innym prorosyjskim zjednoczeniem – Euroazjatycką Unią Gospodarczą. Kreml ostrzegł, że nie można być w obu stowarzyszeniach jednocześnie (to drugie to UE), a armeńska gospodarka jest znacznie uzależniona od Rosji (najbardziej od dostaw paliw, energii elektrycznej i zbóż). Ale i Rosja jest uzależniona od Armenii, przez którą idzie ogromny strumień „alternatywnego eksportu”, czyli przemytu towarów objętych zachodnimi sankcjami. Na razie Moskwa szacuje, że obroty handlowe z Armenią spadną o 70–80 proc.

Czytaj więcej

Świat

Shahla Kazimova: W Azerbejdżanie już wcześniej była duża nieufność do Rosji

Po tragedii samolotu azerbejdżańskich linii lotniczych pojawiło się hasło „Putinie, przeproś!”. W Azerbejdżanie już nikt nie pisze o katastrofie, lecz o przestępstwie - mówi w podcaście „Globalny Chrząszcz” dr Shahla Kazimova, szefowa Centrum Studiów Azerbejdżańskich na UW.

 – Rosja bez trudu przebuduje logistykę (transportu), na przykład przez Gruzję. A ormiańskiego koniaku, sera czy warzyw nie będzie mniej na naszym rynku, bo i tak jest ich niewiele – Aleksandr Safonow z rządowego, rosyjskiego Uniwersytetu Finansowego jest przekonany, że uda się utrzymać przemyt.

Decyzja o rozpoczęciu debat nad wstąpieniem do UE zbiegła się z kolejnymi groźbami prezydenta Azerbejdżanu Ilhama Alijewa pod adresem Armenii. Publicznie nazwał ją „faszystowskim państwem”, zażądał jej demilitaryzacji oraz usunięcia misji UE z granicy armeńsko-azerbejdżańskiej. Misja znajdowała się początkowo po obu stronach granicy, ale Baku usunęło ją i obecnie jest tylko po armeńskiej stronie.

A „demilitaryzacja” oznacza dla Alijewa rezygnację z kontraktów na uzbrojenie podpisanych głównie z Francją oraz „zwrot już otrzymanej broni”. Oba te żądania są jawnie antyeuropejskie. Prezydent nie ukrywa zresztą, że jest obrażony na UE za stałą krytykę stanu przestrzegania praw człowieka w Azerbejdżanie i prowadzenie „antyazerbejdżańskiej propagandy”.

Premier Paszynian zareagował bardzo spokojnie na te żądania, ale odrzucił je, mimo że prezydent Alijew zagroził niepodpisaniem ostatecznego traktatu pokojowego z Erywaniem.

Czytaj więcej

Polityka

Kaukaz też patrzy na Trumpa. Widmo nowej wojny w regionie?

Prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew wysuwa żądania pod adresem Armenii. Demonstruje władzom w Erywaniu, ale też Kremlowi, kto tak naprawdę rządzi na Kaukazie Południowym.