Kto zastąpi Putina? Długa lista chętnych

Julia Nawalna zapowiedziała, że wystartuje w wyborach prezydenckich w Rosji – po odejściu dyktatora Władimira Putina. Podobne ambicje ma wielu rosyjskich emigrantów. Czy przebiją się przez ludzi Kremla?

Publikacja: 23.10.2024 04:48

Władimir Putin

Władimir Putin

Foto: REUTERS/Evgenia Novozhenina

– Chcę przyspieszyć i zrealizować przemiany w Rosji. Jeżeli powrócę do Rosji, to wystartuję w wyborach prezydenckich – zadeklarowała w rozmowie z BBC Julia Nawalna, wdowa po liderze opozycji demokratycznej Aleksieju Nawalnym. Zaznaczyła jednak, że jej powrót do kraju „nie jest możliwy”, dopóki na Kremlu będzie zasiadał Władimir Putin. Twierdzi, że mogłaby zostać aresztowana wprost na lotnisku. Gdy opuściła Rosję, wytoczono wobec niej sprawę karną.

Co robi Julia Nawalna? 

W lipcu Nawalna stanęła na czele Human Rights Foundation (HRF) walczącej o prawa człowieka w różnych zakątkach świata. Przed tym na czele fundacji, której siedziba mieści się w Nowym Jorku, przez 12 lat stał Garri Kasparow, jeden z czołowych przeciwników Putina. Były arcymistrz szachowy nigdy nie ukrywał swoich ambicji politycznych, skupia się obecnie na działalności Forum Wolnej Rosji, które co roku przeprowadza w Wilnie i zrzesza wokół siebie część rosyjskich emigrantów.

Czytaj więcej

Michaił Chodorkowski: Zachód nie chce obalenia Putina

W litewskiej stolicy działa też Fundacja na rzecz Walki z Korupcją (FBK), założona przez Nawalnego. Działacze Fundacji z nikim nie współpracują (poza Julią Nawalną). Wręcz przeciwnie. Opublikowali niedawno materiały i oskarżyli o udział w organizacji pobicia Leonida Wołkowa w Wilnie (działacz FBK), przebywającego od lat w Izraelu Leonida Niewzlina, skazanego w Rosji na dożywocie. Przy okazji uderzyli w Michaiła Chodorkowskiego (wieloletniego partnera biznesowego Niewzlina w ramach korporacji naftowej Jukos, odebranej przez Kreml) i jednego z czołowych działaczy opozycji demokratycznej w emigracji.

Wojna wewnątrz rosyjskiej opozycji demokratycznej

W ostatnich miesiącach nasiliły się konflikty w rosyjskiej opozycji demokratycznej. Znany krytyk Kremla i polityk Maksim Kac (skazany w Rosji na osiem lat łagrów, mieszka w Izraelu) zarzucił niedawno FBK, że w zamian za wsparcie finansowe bronią na Zachodzie dwóch rosyjskich bankierów ściganych w Rosji za defraudację pieniędzy klientów. Kac, tak samo jak FBK, chce uczestniczyć w życiu politycznym Rosji w przyszłości.

Lista chętnych do zastąpienia Putina jest długa. Ukraina popiera rosyjskiego opozycjonistę Ilię Ponomariowa, mieszkającego od lat w Kijowie byłego deputowanego Dumy, który jako jedyny opowiedział się w 2014 roku przeciwko aneksji Krymu. Stoi na czele Zjazdu Deputowanych Ludowych (zrzesza kilkudziesięciu byłych rosyjskich deputowanych i samorządowców), już kilkakrotnie spotykali się w Polsce. A niedawno z więzienia rosyjskiego w ramach wymiany więźniów wyszli m.in. opozycjoniści Władimir Kara-Murza i Ilia Jaszyn, którzy również nie ukrywają swoich ambicji politycznych w „wolnej Rosji”.

Czytaj więcej

Rosyjski opozycjonista Ilia Jaszyn: Pablo Gonzalez był moim dobrym znajomym

Kara-Murza zdążył już spotkać się z przywódcami m.in. USA, Francji i Niemiec. Jaszyn z kolei podróżuje po stolicach Europy i zbiera na spotkania pełne sale rodaków.

Lista następców Putina. Ekspert: nowy car zostanie wybrany przez elitę

– W warunkach załamania się państwowości rosyjskiej każdy opozycjonista miałby dużą szansę wypłynąć i objąć stery rządzenia. Rosja doświadczyła już tego podczas rewolucji lutowej – mówi „Rzeczpospolitej” historyk ustroju i prawa z UW dr Michał Patryk Sadłowski, który stoi na czele Centrum Badań nad Państwowością Rosyjską Fundacji IPW. – Gdyby nie doszło do załamania się centrum decyzyjnego, administracji i sektora siłowego w państwie rosyjskim, to nowy car zostałby wybrany przez elitę rosyjską. To, jak na razie, jest najbardziej prawdopodobny scenariusz – dodaje.

Czytaj więcej

Wojna atomowa z Rosją? Putin przygotowuje własne społeczeństwo

Pod koniec lipca niezależna inicjatywa „Sistiema” (projekt rosyjskiej redakcji Radio Swoboda) opublikowała wyniki badań dotyczące ewentualnych scenariuszy zmiany władzy w Rosji. W sondażu uczestniczyło ponad 40 znanych politologów, socjologów i dziennikarzy z Rosji, UE i USA.

Większość sądzi, że do zmiany gospodarza Kremla dojdzie wyłącznie po śmierci Putina. Większość ekspertów stwierdziła, że elity rosyjskie postawią w takim przypadku na obecnego premiera Michaiła Miszustina (według konstytucji to on przejmie obowiązki prezydenta w razie śmierci głowy państwa) albo mera Moskwy Siergieja Sobianina, któremu przed wojną wróżono wielką karierę polityczną. Na liście dziesięciu najbardziej prawdopodobnych następców Putina nie znalazł się ani jeden działacz rosyjskich emigracji. Tylko jeden z zagranicznych ekspertów wymienił nazwisko Chodorkowskiego.

Nowy prezydent Rosji. Technokrata albo gorszy od Putina

– Władze mógłby objąć technokrata, który pozwoliłby na ograniczony udział opozycji w życiu politycznym kraju lub zarządzanie nim. A mogłoby się skończyć inaczej i na czele państwa rosyjskiego stanąłby jeszcze ktoś znacznie bardziej radykalny od Putina – uważa Sadłowski. – Emigracja rosyjska mogłaby odegrać wielką rolę w przyszłości Rosji, ale musiałaby wypracować własną koncepcję ideologiczną. Po to, by po latach nie wrócić do Rosji z ideową pustką – twierdzi.

– Chcę przyspieszyć i zrealizować przemiany w Rosji. Jeżeli powrócę do Rosji, to wystartuję w wyborach prezydenckich – zadeklarowała w rozmowie z BBC Julia Nawalna, wdowa po liderze opozycji demokratycznej Aleksieju Nawalnym. Zaznaczyła jednak, że jej powrót do kraju „nie jest możliwy”, dopóki na Kremlu będzie zasiadał Władimir Putin. Twierdzi, że mogłaby zostać aresztowana wprost na lotnisku. Gdy opuściła Rosję, wytoczono wobec niej sprawę karną.

Co robi Julia Nawalna? 

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Polityka
Wskazany przez Trumpa kandydat na prokuratora generalnego rezygnuje
Polityka
Anna Słojewska: Europejski nurt skręca w prawo
Polityka
Dlaczego Donald Trump jest syjonistą? „Za wsparciem USA dla Izraela stoi lobby, ale nie żydowskie”
Polityka
Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania Beniamina Netanjahu
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Polityka
Szef WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus prosto ze szczytu G20 trafił do szpitala