Katalończycy już nie są zdrajcami. Amnestia za większość lewicy w parlamencie

Lipcowe wybory w Hiszpanii wygrała konserwatywna Partia Ludowa (PP). Nie jest ona jednak w stanie – podobnie jak PiS w Polsce – zebrać większości głosów w 350-osobowym zgromadzeniu ustawodawczym – nawet przy udziale skrajnie prawicowego Vox. Król Filip VI powierzył więc liderowi lewicowej PSOE misję utworzenia gabinetu. Ugrupowanie to nawet z radykalnym Sumar może jednak zebrać jeszcze mniej niż sojusz prawicy: 152 głosy. Aby zdobyć większość, potrzebuje poparcia wszystkich pięciu partii regionalnych Kraju Basków, Galicji, a przede wszystkim Katalonii.

Czytaj więcej

Plus Minus

Kataloński i baskijski stanowią element wywrotowy – te języki mogą nawet zdestabilizować Unię Europejską

Domagając się wpisania na listę oficjalnych języków Unii Europejskiej katalońskiego, galicyjskiego i baskijskiego, premier Hiszpanii wywołał burzę. W całej Europie mowy regionalne są potencjalnym elementem wywrotowym.

Od kilku tygodni trwały więc poufne rozmowy z tymi ostatnimi. Chodzi o konkurujące ze sobą Junts per Catalunya (Razem dla Katalonii) zbiegłego do Brukseli Carlesa Puigdemonta i Republikańską Lewicę Katalonii (ER). Ich finałem jest zgoda Sáncheza na amnestię obejmującą około tysiąca katalońskich separatystów, którzy zdołali do tej pory umknąć przed wymiarem sprawiedliwości. Ustawa, którą ma przegłosować parlament, zakłada, że postawione im zarzuty zostaną wycofane, a sprawa będzie uznana za niebyłą.

Amnestia to "koniec demokracji"

Środowiska prawników reprezentowane przez Związek Zawodowy Magistratury (APM) wydało oświadczenie, w którym uznaje, że amnestia oznacza „koniec demokracji” i stanowi jawny przykład złamania konstytucji z 1978 roku. Zdaniem sygnatariuszy, jeśli zostanie przeprowadzona, będzie oznaczała, że władza ustawodawcza przejęła kompetencję władzy sądowniczej. Czy tak faktycznie jest, najpewniej rozstrzygnie Trybunał Konstytucyjny: zarówno PP, jak i Vox zapowiedziały, że skierują tam ustawę po jej spodziewanym uchwaleniu.

W preambule projektu znalazły się jednak wielokrotnie odwołania do ustawy zasadniczej. Dla Sáncheza ma to duże znaczenie polityczne: konstytucja z 1978 roku precyzuje, że żadna z 17 wspólnot autonomicznych nie może się wybić na niepodległość bez zgody w referendum całego narodu hiszpańskiego. Głosowanie za takim rozwiązaniem JpCat i ER jest więc ważnym aktem politycznym.

Sánchez przekonuje, że w ten sposób „zamknie rozdział” katalońskiej irredenty. To jednak uproszczenie. Zarówno Puigdemont, jak i wywodzący się z ER przewodniczący rządu regionalnego Katalonii (Generalitat) Pere Aragones zapowiadają, że niepodległość prowincji nadal będzie ich celem. Więcej, lider JpCat domaga się od Sáncheza powołania „międzynarodowego mechanizmu kontrolnego”, który będzie nadzorował „postępy rozmów w sprawie referendum w samej Katalonii”.

Oba ugrupowania konkurują zresztą między sobą o to, kto w rokowaniach nad powołaniem nowego rządu zrobi więcej dla sprawy katalońskiej. ER może pochwalić się, że udało jej się przenieść z Madrytu do Barcelony kontrolę nad siecią regionalnych połączeń kolejowych.

Hiszpanie obawiają się amnestii dla separatystów

Pomysł amnestii wywołuje duży niepokój wśród Hiszpanów – 53 proc. go odrzuca, a tylko 37 proc. popiera. Wielu wskazuje na to, że Sánchez będzie potrzebował wsparcia ugrupowań katalońskich nie tylko teraz, ale w trakcie całej kadencji rządu. A to dla Puigdemonta i Aragonesa stanie się okazją do uzyskania kolejnych koncesji od Madrytu i dalszego osłabiania hiszpańskiego państwa.

Czytaj więcej

Polityka

Hiszpania: lewica zostaje u władzy. Pokerowa zagrywka Pedro Sancheza

Kataloński, baskijski i galicyjski stają się językami roboczymi parlamentu. To fundamentalny element koalicji, jaką buduje premier Pedro Sanchez.

Inaczej niż lider JpCat, większość działaczy ER stawiła się przed sądem i została skazana na kary wieloletniego więzienia. Pedro Sánchez, który w poprzedniej kadencji (od 2018 roku) też był premierem, przeforsował jednak zasadnicze skrócenie kar oraz taką reformę kodeksu karnego, która zastępuje przestępstwo „zdrady” znacznie lżejszym przewinieniem „naruszenie porządku publicznego”. To była część szerszej strategii odejścia lidera lewicy od rozprawienia się z katalońskimi nacjonalistami przez swojego konserwatywnego poprzednika Mariano Rajoya na rzecz podjęcia z nim dialogu. To przyniosło efekt: z sondażu powiązanego z władzami regionalnymi w Barcelonie centrum badań społecznych (CIS) wynika, że poparcie dla budowy niezależnego państwa spadło wśród mieszkańców Katalonii do 42 proc., podczas gdy 52 proc. jest temu przeciwna. W czerwcu burmistrzem katalońskiej stolicy został nawet wywodzący się z PSOE Jaume Collboni.

Kilka dni temu na spotkanie z Puigdemontem poleciał do Brukseli jeden z przywódców PSOE. Dał się sfotografować z tym, którego do tej pory uważano za zdrajcę. To poważny sukces lidera JpCat, który uzyskuje w ten sposób poważną legitymizację.