MATERIAŁ POWSTAŁ WE WSPÓŁPRACY Z PARTNEREM – EUROPEJSKĄ SIECIĄ PAMIĘĆ I SOLIDARNOŚĆ

Tym razem Europejska Sieć Pamięć i Solidarność zorganizowała swoje doroczne sympozjum w Warszawie. Jego hasłem było „Upamiętnianie i opowiadanie o wolności”. – Trudno o inny motywprzewodni, kiedy sympozjum odbywa się w Polsce – tłumaczy w rozmowie z „Plusem Minusem” dyrektor Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność Rafał Rogulski. I dodaje: – Nasza historia jest pełna wydarzeń związanych z walką o wolność, staraniami o jej utrzymanie czy próbami zagospodarowania tejże wolności już po jej odzyskaniu. W roku wielu ważnych rocznic, takich jak 80. rocznica wybuchu powstania warszawskiego, 35-lecie upadku komunizmu czy 20-lecie rozszerzenia Unii Europejskiej, chcieliśmy, aby właśnie tutaj wybrzmiało, jaką wartość dla całej Europy ma walka o wolność i jej mądre zagospodarowanie.

Czytaj więcej

Plus Minus

Rafał Rogulski: Na historyczne manipulacje mamy szczepionkę

Rafał Rogulski, dyrektor Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność: Historia może być bardzo dobrym...

Nie tylko historia

To już 12. edycja tego wydarzenia, którego celem jest budowanie sieci dialogu i wymiana doświadczeń pomiędzy instytucjami, uczelniami i organizacjami zajmującymi się kulturą pamięci. Wcześniejsze spotkania odbywały się m.in. w Bukareszcie, Wiedniu, Paryżu, Dublinie, a także w Gdańsku, gdzie zainaugurowano powstanie tej platformy. Tym samym po 12 latach sympozjum powróciło do Polski.

Także miejsce wyznaczone na zorganizowanie tego spotkania nie było przypadkowe. Eksperci korzystali bowiem z nowo powstałej przestrzeni Muzeum Historii Polski, która od kilku miesięcy funkcjonuje na terenie cytadeli warszawskiej. – To unikalny moment, bo trzeba podkreślić, że wciąż w budowie pozostaje tutejsza wystawa stała, która w dużej mierze poświęcona jest właśnie wolności. To szansa na pokazanie muzealnikom oraz osobom zajmującym się historią XX wieku i pamięcią całej Europy tego, jak tworzona jest ekspozycja jednego z największych tego typu obiektów na świecie i jaką rolę odgrywa w naszej pamięci wolność – wyjaśnia dyrektor Rogulski.

O wolności rozważano jednak nie tylko w kontekście historycznym. Uwaga zgromadzonych na wydarzeniu historyków, muzealników i działaczy europejskich instytucji kultury co rusz zwracała się ku toczącej się wojnie rosyjsko-ukraińskiej oraz autorytarnym rządom na Białorusi – ku aktualnym przykładom ukazującym mieszkańcom Europy w różnych zakątkach, jak wielką wartość ma wolność i walka o jej utrzymanie.

– Intelektualiści w Finlandii przed 2022 r. byli przeciwni przystąpieniu naszego kraju do NATO. Jednak doświadczenie agresji rosyjskiej i emocje, które się z tym wiązały, spowodowały, że u milionów Fi- nów wrócił strach przed okupacją. Przypomnieliśmy sobie, co to znaczy, kiedy kraj jest zniewolony. To tak, jakby ktoś nagle odpalił lont i wyzwolił w nas pewien sposób myślenia. Obecnie wejście do NATO postrzegane jest jako nasz akt wolności, ale okupiony dramatem innych – wspomniała w trakcie sympozjum fińska historyczka, prof. Laura Kolbe z Uniwersytetu Helsińskiego. W Helsinkach odbędzie się przyszłoroczne sympozjum.

Czytaj więcej

Plus Minus

Pamięć w budowie

To nie jest konferencja naukowa, tylko raczej spotkanie ludzi, którzy pamięcią zajmują się w prak...

Poczuć się wolnym człowiekiem

Już w otwierającej sympozjum debacie pt. „Wolność jako aktualne wyzwanie dla historii publicznej i edukacji obywatelskiej” uczestnicy mierzyli się z problemem tragicznych wydarzeń i ich wpływu na politykę wielu krajów. Chodzi zarówno o doświadczenia II wojny światowej, która wyryła swój ślad właściwie w całej Europie, ale także o konflikty domowe toczące się na Starym Kontynencie przez cały XX wiek: w Hiszpanii, Irlandii czy na Bałkanach. Dyskutowano również na temat spadku po dyktaturach i rządach totalitarnych oraz o doświadczeniu budowania na nowo demokracji, co było wyzwaniem nie tylko dla Europy za żelazną kurtyną.

– Hiszpańska demokracja jest młoda. Minęło zaledwie 47 lat od przyjęcia konstytucji i nadal wiele osób nie zagoiło swoich ran. Wiele osób nie chce też, aby one się zagoiły. Wszyscy w Hiszpanii mają w swojej rodzinie kogoś, kto zginął w czasie dyktatury. Nie wszyscy chcą jednak mówić o tym, co się działo, ale to nie jest sposób na ukojenie uczuć – opisywała swoją perspektywę hiszpańska polityczka Maria Luz Martínez Seijo.

Z kolei Barbara Walshe, przez wiele lat związana z Centrum na Rzecz Pokoju i Pojednania, zwróciła uwagę na irlandzkie doświadczenia trudnego sąsiedztwa z Wielką Brytanią. Wskazała, że prawdziwa wolność rozpoczęła się dla Irlandczyków w 1998 r., kiedy to doszło do podpisania porozumienia wielkopiątkowego kończącego trwający kilkadziesiąt lat spór. – Nagle nastąpił pokój. Ludzie zaczęli nabierać dystansu, pojawiła się przestrzeń, która umożliwiła znalezienie szerszego kontekstu tego, co się stało. Oczywiście, nie wydarzyło się to z dnia na dzień, to nadal trwa, do dzisiaj to jest w nas, ale zaczęliśmy dostrzegać to, co nas łączy. Okazało się, że tych rzeczy jest dosyć sporo i to pozwala nam na odbudowanie sąsiedztwa – tłumaczyła irlandzka aktywistka.