Jak ludowcy z prawicą chcieli reformować kraj

Sto lat temu powstał tzw. rząd Chjeno-Piasta. Do władzy doszli ludowcy i endecja, Polska musiała stawić czoła hiperinflacji, a Józef Piłsudski stopniowo usuwał się w cień – mówi prof. Janusz Mierzwa, historyk.

Publikacja: 26.05.2023 10:00

Drugi rząd Wincentego Witosa (w środku) upadł w grudniu 1923 r. w obliczu problemów gospodarczych i

Drugi rząd Wincentego Witosa (w środku) upadł w grudniu 1923 r. w obliczu problemów gospodarczych i hiperinflacji. Kres jego trzeciego rządu, który był u władzy tylko przez pięć majowych dni (10–14 maja 1926, na zdjęciu), nadszedł wraz z przewrotem majowym

Foto: „Kurier Warszawski” 10.05.1926/wikipedia

Andrzej Brzeziecki

Plus Minus: 28 maja 1923 r. koalicja prawicy i partii Wincentego Witosa, słynny Chjeno-Piast, obaliła rząd Władysława Sikorskiego i zapewniła prawicy rządy aż do zamachu majowego. Czy musiało dojść do upadku rządu Sikorskiego?

To nie był rząd działający zgodnie z zasadami demokracji parlamentarnej. Jego powołanie było pochodną zabójstwa prezydenta Gabriela Narutowicza. Popierała go lewica, bo był zaporą dla centroprawicy, poparł go Witos, na którym ten rząd wtedy zawisł. Ale arytmetyka sejmowa podpowiadała inne rozwiązanie. Od wyborów w listopadzie 1922 r. w Sejmie najsilniejsza była prawica. Brakowało jej około 70 mandatów, by utworzyć własny gabinet. Te mandaty miał Witos, a jego partia była relatywnie bliska endecji, choćby poprzez przywiązanie do tradycji katolickiej.

Pozostało jeszcze 95% artykułu

Tylko 99 zł za rok czytania.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję? - możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Oksana Zabużko: Bezpieczeństwo Ukrainy? Jestem za koncepcją Mazepy. Od Waregów po Greków

Oksana Zabużko: Bezpieczeństwo Ukrainy? Jestem za koncepcją Mazepy. Od Waregów po Greków

Ogłaszam koniec projektu Chmielnickiego, czyli sojuszu Ukrainy z Moskwą. Czas na koncepcję Mazepy: bezpieczeństw...

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Materiał Promocyjny

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Spór prawicy z lewicą zmienił się moim zdaniem na spór „góry” z „dołem”. Młodsza grupa wyborców nie odnajduje si...

Michał Szułdrzyński: Dlaczego nauczanie Franciszka dla wszystkich było niewygodne?

Michał Szułdrzyński: Dlaczego nauczanie Franciszka dla wszystkich było niewygodne?

U Franciszka urzekała mnie wizja Kościoła i tego, czym ma być wiara. A także to, jak odbierano jego naukę, a ści...

Jakim kanclerzem będzie Friedrich Merz? Angela Merkel do końca kopała pod nim dołki

Jakim kanclerzem będzie Friedrich Merz? Angela Merkel do końca kopała pod nim dołki

Nowym szefem rządu najpotężniejszego państwa UE zostanie za kilkanaście dni niemal na pewno Friedrich Merz. Choć...

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Materiał Promocyjny

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Papież Franciszek zmarł w Wielki Poniedziałek 21 kwietnia 2025 roku, w wieku 88 lat.

Tomasz P. Terlikowski: Jakiego papieża potrzebuje Kościół

Utrzymać dystans od zrośniętego z religią populizmu, bronić otwartości wobec migrantów i uchodźców, uniknąć schi...

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Materiał Promocyjny

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Kursy akcji na światowych giełdach runęły, gdy Donald Trump ogłosił wprowadzenie na wielką skalę wys

Jacek Chwedoruk: Donald Trump chce walczyć z dwoma megatrendami

Karta pocztowa z początku XX w.: wejście do stacji metra Bastille w Paryżu. Na linii 1 stacja został

Historia świata

Metro, czyli dzieje rozwoju komunikacji miejskiej

Szymon Fedorońko (1893–1940) – naczelny kapelan wyznania prawosławnego Wojska Polskiego. Zamordowany

Historia świata

Ukraińscy bracia w powstaniu warszawskim. Historia jak z „Szeregowca Ryana”

Papież Franciszek

Wiara i Tęcza: W środowisku LGBT papież Franciszek rozbudzał nadzieję, ale marzenia pozostały niespełnione

W Morzu Śródziemnym, koło przylądka tureckiego Uluburun, w 1982 r. poławiacz gąbek natrafił na wrak

Historia świata

Brakujące morskie ogniwo

Grób marszałka Mariana Spychalskiego i jego żony na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie

Historia Polski

Marian Spychalski: bezwzględny karierowicz

Premier Donald Tusk

Opinie Ekonomiczne

Krzysztof Adam Kowalczyk: Fałszywy ton nacjonalizmu

Nowa marka wykorzystuje w malowaniu samolotów czerwień charakterystyczną dla barw biura podróży Itak

Biura Podróży

Itaka ma własną markę lotniczą, Air 001. „Nie boimy się wyzwań, jesteśmy jak James Bond”

Ukraiński żołnierz

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1157

Zburzony dom jednego z domniemanych separatystów z Kaszmiru

W Indiach pojawiają się apele o atak na Pakistan. Napięcie rośnie

Rosyjskie kina, nawet te w popularnych centrach handlowych, świecą pustkami

Globalne Interesy

Sankcje zabijają rosyjskie kina. Fitness zamiast filmu

Oksana Zabużko: Bezpieczeństwo Ukrainy? Jestem za koncepcją Mazepy. Od Waregów po Greków

Oksana Zabużko: Bezpieczeństwo Ukrainy? Jestem za koncepcją Mazepy. Od Waregów po Greków

Nowy sondaż partyjny: Poparcie dla KO stopniało w kilka tygodni o 6 pkt proc.

Nowy sondaż partyjny: Poparcie dla KO stopniało w kilka tygodni o 6 pkt proc.

Monitor Polski z 24 kwietnia 2025r. (poz. 361 - 366)

Pogrzeb Franciszka odbędzie się w Watykanie 26 kwietnia

Społeczności lokalne

Jak polskie miasta pożegnają papieża Franciszka?