Krzysztof Adam Kowalczyk: Jak NBP na dobrej drodze się gubi

„Dzięki NBP Polska jest na dobrej drodze, już od 4 miesięcy ceny się prawie nie zmieniły!” – baner tej treści przykrył pochodzącą z lat gierkowską prosperity fasadę naszego banku centralnego. Jako, że „prawie” czyni różnicę, zajrzałem do danych GUS.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Zaskakujący baner NBP: „Ceny prawie się nie zmieniły”, „dzięki NBP”

Choć inflacja szaleje od wielu kwartałów, a drożyzna pustoszy budżety gospodarstw domowych, prezes Adam Glapiński na fasadzie siedziby Narodowego Banku Polskiego przekonuje, że ceny w zasadzie się nie zmieniają. Oczywiście dzięki NBP.

Mówię: sprawdzam

Okazuje się, że cztery miesiące temu (w kwietniu) ogólny poziom cen podniósł się o 0,7 proc., licząc miesiąc do miesiąca. Gdyby to rozciągnąć na cały rok, mielibyśmy 8,7-proc. inflację. Najwyraźniej taka jest wartość owego „prawie”…

W maju i czerwcu faktycznie indeks cen konsumpcyjnych stanął w miejscu, a w lipcu nawet obniżył się o 0,2 proc. To ostatnie jednak nie „dzięki NBP”, ale sezonowemu spadkowi cen żywności. Każdy konsument wie, że latem owoce i warzywa tanieją jak szalone…

I choć faktycznie inflacja od marca hamuje, to trudno obwieszać nad nią zwycięstwo. Po pierwsze, w lipcu wyniosła 10,8 proc. rocznie, aż czterokrotnie więcej niż głosi oficjalny cel NBP. A po drugie, tempo tego hamowania jest z miesiąca na miesiąc coraz wolniejsze.

Dlatego jeśli nawet Polska jest na „dobrej drodze” ku niższej inflacji, to droga owa jest kręta i długa jak stąd na biegun północny. Nawet z oficjalnych projekcji NBP wynika, że do celu inflacyjnego nie dotrzemy nawet do końca 2025 r.

Skąd więc samozadowolenie banku centralnego? Światło na to rzucić może zorganizowana parę dni wcześniej przez Towarzystwo Ekonomistów Polskich debata o inflacji w ramach cyklu „Gospodarka ma głos 2023”. Wzięła w niej udział trójka dyskutantów: członkini obecnej RPP prof. Joanna Tyrowicz oraz dwóch członków Rady z lat 2004-2010 profesorowie Andrzej Sławiński i Andrzeja Wojtyna. 

Czytaj więcej

Debata TEP i „Rzeczpospolitej”

Jak walczyć z inflacją? Jakie są jej koszty? Tylko w 2022 r. przepadło 150 mld zł

Koszt utraconej siły nabywczej oszczędności zgromadzonych przez polskie rodziny w bankach w samym tylko 2022 roku dr Stanisław Kluza szacuje na co najmniej 150 mld zł. Inflacja zrywa relacje w gospodarce, przesuwa naszą uwagę z tworzenia wartości na śledzenie zmian cen. Niezależność banku centralnego jest kluczowa, za stawanie w jej obronie część prezesów banków centralnych została zdymisjonowana, ale bez wiarygodności nie obronimy wartości polskiego pieniądza – takie są wnioski płynące z debaty zorganizowanej przez TEP i „Rzeczpospolitą”.

Przyczyny inflacyjnej bierności NBP...

Wedle prof. Sławińskiego, sedno tym, że gdy władzę przejmuje partia populistyczna, zmienia się cel polityki gospodarczej, który wcześniej ukierunkowany był na utrzymanie gospodarki na ścieżce stabilnego wzrostu poprzez wspieranie jej efektywności. Nowym celem staje się maksymalizacja bieżącego wzrostu PKB, by zyskać większą popularność rządu i poparcie dla reform zwiększających kontrolę państwa nad gospodarka i społeczeństwem, a w konsekwencji zwiększyć szansę na utrzymanie się partii u władzy. Kosztem jest właśnie erupcja inflacji.

- Gdy bank centralny identyfikuje się z nowym celem polityki gospodarczej, mówienie o błędach polityki pieniężnej, jest dość optymistyczne. Bo to nie są błędy – zauważa prof. Sławiński.

Ale przecież inflacja, która jest skutkiem takiej polityki, odebrała w 2022 r. zasobom finansowym obywateli i firm aż 150 mld zł realnej wartości. Dlaczego więc ludzie się nie buntują? Przyzwyczaili się? Wydaje się wręcz, że temat zszedł nawet z agendy politycznej, jakby perspektywa spadku inflacji poniżej 10 proc. załatwiła sprawę i nie tylko bankowi centralnemu pozwalała spocząć na laurach, co – choć nie wprost – sugeruje ów baner.