Podwyżka składki zdrowotnej uratuje budżet NFZ? To i tak za mało

W latach 2025–2027 luka w finansach Narodowego Funduszu Zdrowia może wynieść łącznie ok. 111,4 mld zł – wyliczają autorzy raportu „10 nowych źródeł finansowania NFZ”. Prognozowana kwota to różnica między wpływami ze składki zdrowotnej i z podatków celowych, np. opłaty cukrowej, a określonym w ustawie poziomem finansowania wydatków na ochronę zdrowia, jakie realizuje NFZ. Do 2027 roku wydatki te powinny osiągnąć 7 proc. PKB.

 – Luka finansowa się pogłębia. Z roku na rok rozwarstwienie między wpływami i wydatkami jest coraz większe. Problem będzie narastał – mówiła podczas prezentacji raportu dr hab. prof. SGH Monika Raulinajtys-Grzybek, ekonomistka z Think Thanku SGH dla Zdrowia. – Nasz raport traktujemy jako zaproszenie do rozmowy. Od pomysłów do wdrożenia polityki jeszcze długa droga. Natomiast jeśli nie zaczniemy rozmawiać, to na pewno nie będzie ona krótsza – dodała.

Czytaj więcej

Zdrowie

Bilans NFZ za 2024 rok. Wiemy, na ile pieniędzy czekają szpitale

Narodowy Fundusz Zdrowia zamknął rok budżetowy 2024. Do zapłaty szpitalom pozostało ok. 6,1 mld złotych, w tym 1,6 mld zł za nadwykonania w świadczeniach nielimitowanych. Środki na ten cel zostaną wygospodarowane z budżetu NFZ na 2025 rok – dowiedziała się „Rzeczpospolita”.

Składka współpłacona przez pracodawców

Pierwsze z dziesięciu zaproponowanych źródeł finansowania NFZ dotyczy zmian w stopie składki zdrowotnej. W Polsce odprowadza ją ok. 26,2 mln osób (72 proc. społeczeństwa), z czego 9 mln to emeryci i renciści. Wpływy ze składki stanowią fundament budżetu NFZ. W 2024 r. odpowiadały za 86 proc. przychodów Funduszu.

Według wyliczeń autorów raportu podniesienie składki zdrowotnej dla wszystkich opłacających (przedsiębiorców, pracowników, emerytów i rencistów) o 0,25 pkt proc. rocznie przez cztery lata, do poziomu 10 proc., i ograniczenie uprawnień do preferencyjnego ubezpieczenia w KRUS przyniosłoby dodatkowe 36,6 mld zł w latach 2025–2027. To kwota odpowiadająca 32,9 proc. luki finansowej. 7,5 mld zł z tej sumy to jednak środki płynące z ZUS, co oznacza przesunięcie deficytu z ochrony zdrowia do ZUS.

Za podniesieniem składki zdrowotnej musi iść jednak faktyczna poprawa dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych – zauważyła dr hab. prof. SGH Anna Ruzik-Sierdzińska, ekspertka ds. rynku pracy i polityki społecznej. W przeciwnym wypadku – ostrzegała – podwyżka zostanie potraktowana jako kolejny podatek i może mieć destrukcyjny wpływ na rynek pracy oraz na faktyczną wysokość wpływów do NFZ, chociażby z uwagi na ryzyko wzrostu szarej strefy.

Druga z propozycji think tanku to wprowadzenie dodatkowej składki zdrowotnej opłacanej przez pracodawców w wysokości 2,5 proc. wynagrodzenia brutto. Przedstawiony wariant zakłada stopniowe wdrażanie takiej składki przez pięć lat począwszy od stopy 0,5 proc. w pierwszym roku, podnoszonej o 0,5 pkt proc. w kolejnych latach. W perspektywie 2027 r. przyniosłoby to NFZ-owi 41,9 mld zł, co odpowiada 37,6 proc. luki finansowej. Autorzy raportu zauważają jednak, że konsekwencją wdrożenia dodatkowej składki na ubezpieczenie zdrowotne będą zmniejszone wpływy z tytułu CIT, co mogłoby przyczynić się do pogłębienia deficytu budżetowego.

Czytaj więcej

Rynek zdrowia

Synergia pilnie potrzebna pacjentom

Dobra koordynacja działań podmiotów publicznych i prywatnych może przysłużyć się pacjentom. Pytanie nie brzmi „czy”, ale „jak” się do tego zabrać. Eksperci wskazują mechanizmy, które pomogą osiągnąć taki efekt.

Czas na wyższy wiek emerytalny

Inne możliwe źródło finansowania ochrony zdrowia to zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn w okresie najbliższych pięciu lat, a następnie podniesienie go do 67 lat w perspektywie 2031 roku. W latach 2025–2027 wyrównanie wieku emerytalnego przyniosłoby NFZ-owi 5,4 mld zł, a po zakończeniu zmian wpływy za 2031 rok wyniosłyby 12,23 mld zł.

– Wydłużenie wieku emerytalnego w znacznym stopniu zwiększy źródła finansowania opieki zdrowotnej, co jest naturalne, niemniej jednak zwiększenie aktywności zawodowej też wpływa na stan zdrowia populacji. Jest niczym motywacja do większej aktywności zarówno fizycznej, jak i umysłowej – zauważył Artur Białoszewski, epidemiolog z Think Tanku SGH dla Zdrowia.

Natomiast dosyć odważne jest założenie, żeby o pięć lat podnieść wiek emerytalny w ciągu pięciu lat – oceniła dr hab. prof. SGH Anna Ruzik-Sierdzińska. Jak dodała, ekonomia polityczna pokazuje, że to jest niewykonalne, zwłaszcza w kontekście przegłosowania takich zmian i trwającego okresu przedwyborczego. – Ale zgadzam się, że zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn to bardzo dobry kierunek – uzupełniła. Obecnie Polska ma najniższy wiek emerytalny kobiet w Europie.