Koronawirus: ułatwienia w budowie obiektów związanych z przeciwdziałaniem Covid-19

Jednym z obszarów związanych z przeciwdziałaniem Covid-19 jest budownictwo. Art. 12 specustawy z 2 marca 2020 r. dot. przeciwdziałania Covid-19 (dalej: ustawa) zawiera bardzo proste rozwiązanie: do budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem Covid-19 nie stosujemy przepisów ustaw: Prawo budowlane, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Cel, jakim jest przeciwdziałanie Covid-19, jest tutaj rozumiany bardzo szeroko. W myśl ustawy są to bowiem wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby. Mogę być one podejmowane przez dowolne podmioty, tj. zarówno przez przykładowo jednostki Skarbu Państwa, jak i inwestorów prywatnych.

Odformalizowanie procesu

W związku z tym wszelkie inwestycje budowlane w tym zakresie są wyjęte spod szeroko rozumianych regulacji budowlanych. W praktyce oznacza to, że jeśli zajdzie konieczność wzniesienia tymczasowego szpitala, budowy obiektów na cele kwarantanny, adaptacji hali widowiskowo-sportowej na cel szpitalny czy też otwarcie linii produkcyjnej płynu do dezynfekcji bądź maseczek w hali magazynowej, to przedmiotowe regulacje umożliwiają praktycznie dowolną lokalizację takiego obiektu i taka samą dowolność w ustaleniu jego parametrów.

Celem ustawodawcy było maksymalne odformalizowanie procesu budowlanego. Głównym powodem jest walka z czasem. Stosowanie standardowych regulacji prawnych powodowałoby, że realizacja obiektów budowlanych potrzebnych do walki z Covid-19 częstokroć mogłaby nastąpić po zakończeniu walki z epidemią. Czyli przysłowiowa musztarda po obiedzie. Jest to absolutnie uzasadnione.

Niemniej nie można ominąć faktu, że ta regulacja jest jednocześnie kompletną deregulacją. Nie jest to bowiem typowa specustawa, która zawiera swoje własne uregulowania zapewniające ramy i zasady ułatwionej realizacji, ale cały czas nakazuje działać na podstawie przepisów prawa. W tym wypadku – z uwagi na wagę sprawy – ustawodawca niejako wyłączył wszelkie zasady dotyczące budowy. Aby to zobrazować, wystarczy powiedzieć, że taka budowa nie potrzebuje już nawet projektu budowlanego, a tym samym pozornie nie musi spełniać wymogów bezpieczeństwa wynikających z szeregu rozporządzeń wykonawczych do prawa budowlanego.

Mechanizmy kontrolne

Ustawodawca szybko zreflektował się, że poszło to za daleko. Dlatego przedmiotowy art. 12 został znowelizowany. Ma teraz zdecydowanie szersze, choć cały czas bardzo skromne, brzmienie. Nowela usunęła przeoczenie i tym razem wprost wyłącza stosowanie aktów planistycznych, czyli głównie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Następnie zawiera dwie istotne regulacje.

Po pierwsze, aby zapewnić jakąkolwiek wiedzę i kontrolę administracji nad takimi inwestycjami, wprowadza obowiązek powiadomienia o niej organu administracji architektoniczno-budowlanej (jak dotąd nie trzeba było nawet informować o budowie). W takim powiadomieniu należy określić:

- rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia – w przypadku prowadzenia robót budowlanych,

- dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części – w przypadku zmiany sposobu użytkowania.

Informacje te umożliwią organowi ocenę, czy prowadzenie robót budowlanych będzie powodować zagrożenie zdrowia i życia ludzi. W takiej bowiem sytuacji będzie wydawana decyzja ustalająca wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń prowadzenia robót. Decyzja będzie natychmiast wykonalna.